5 điểm nhấn đáng chú ý nhất trong phiên điều trần của Mark Zuckerberg trước Thượng viện

Quốc hội Mỹ không hiểu Facebook, nhưng trong chúng ta thực sự có ai hiểu không?

Vào rạng sáng ngày hôm nay theo giờ Việt Nam, Mark Zuckerberg tham gia vào một phiên điều trần kéo dài 5 tiếng đồng hồ với hai Ủy ban của Thượng viện Mỹ. Theo The Verge, Zuckerberg đã rất bình tĩnh và rất lý trí. Các Thượng Nghị sĩ cũng rất lịch sự và khôn ngoan khi họ tìm hiểu cách Facebook vô tình cho phép công ty khai thác dữ liệu chính trị Cambridge Analytica thu thập thông tin, hồ sơ của 87 triệu người dùng.

Trong những tuần trước phiên điều trần, Facebook đưa ra một loạt các thông báo nhằm chứng minh hãng rất nghiêm túc với bê bối rò rỉ dữ liệu và đang cố gắng ngăn chặn nó không xảy ra lần nữa. Zuckerberg đã nhắc đến những thay đổi này nhiều lần trong phiên làm việc với Quốc hội, bao gồm cả việc tạo các phím tắt bảo mật sao cho người dùng dễ tìm ra hơn, hạn chế dữ liệu được chia sẻ với các nhà phát triển khi bạn đăng nhập bằng tài khoản Facebook, gắn nhãn quảng cáo chính trị và công khai để mọi người có thể kiểm tra, ra chương trình thưởng dành cho những người phát hiện ra các vụ lạm dụng dữ liệu.

Zuckerberg và giám đốc điều hành Sheryl Sandberg cũng đã làm việc với báo chí, truyền thông để trả lời các câu hỏi và nhấn mạnh những điểm họ cần công bố. Vào thời điểm buổi điều trần bắt đầu, Facebook đã làm tất cả những gì có thể để đảm bảo mọi thứ sẽ thật "nhẹ nhàng" trên các trang tin tức. Trong khi đó, nhiều Thượng Nghị sĩ vẫn đang phải vật lộn để hiểu các câu hỏi cơ bản về cách Facebook thu thập dữ liệu và kiếm tiền.

Trang The Verge đã tổng hợp lại 5 điểm nhấn đáng chú ý nhất trong phiên điều trần vừa diễn ra.

Zuckerberg phải đối mặt với sức mạnh độc quyền của Facebook. Khi Thượng Nghị sĩ Lindsey Graham hỏi Zuckerberg về đối thủ lớn nhất, Zuckerberg không thể nêu tên một ai. Anh liên tục phải nói về quy mô to lớn của Facebook, và khi được hỏi liệu Facebook có quá mạnh không, Zuckerberg phủ nhận. "Tôi không hề cảm thấy Facebook độc quyền", anh trả lời câu hỏi của Graham. Các Thượng Nghị sĩ dường như đang vật lộn với sức mạnh to lớn của Facebook theo cách mà họ chưa từng làm trước đây, nhưng không rõ liệu họ có bất kỳ chiến lược mạch lạc nào để tăng số lượng cạnh tranh trên thị trường truyền thông xã hội hay không.

Zuckerberg không loại trừ khả năng ra phiên bản Facebook phải trả tiền. Tổng giám đốc điều hành Facebook nhận được rất nhiều câu hỏi về mô hình kinh doanh của công ty, liệu Facebook có thể thực sự bảo vệ sự riêng tư của người dùng do mô hình kinh doanh của Facebook dựa rất nhiều vào việc thu thập dữ liệu về cuộc sống và hành vi của họ. Nhiều Thượng Nghị sĩ đã hỏi Zuckerberg liệu có thể xem xét ra một phiên bản Facebook trả tiền, không có quảng cáo trong tương lai không. Mark Zuckerberg nói với ông Orrin Hatch rằng sẽ luôn có một phiên bản miễn phí của Facebook, hay nói cách khác, không loại trừ khả năng sẽ có một phiên bản trả phí xuất hiện trong tương lai.

Zuckerberg dựa rất nhiều vào những hứa hẹn tương lai của trí thông minh nhân tạo. Bất cứ khi nào được hỏi về cách Facebook sẽ cải thiện công cụ kiểm duyệt thế nào, Zuckerberg đều đề cập đến lời hứa của trí tuệ nhận tạo để giúp Facebook xử lý các bài viết mang tính thù địch và có vấn đề khác. Có thể AI sẽ cải thiện được nỗ lực kiểm duyệt nội dung của Facebook, nhưng vẫn chỉ là hứa hẹn và chưa được chứng minh.

Việc Facebook luôn "mưu mô" đưa các quảng cáo nhắm đến người tiêu dùng bằng cách theo dõi các cuộc đối thoại của người dùng ngay trên micro điện thoại sẽ trở thành một phần hồ sơ của quốc hội. Từ nhiều năm nay, Facebook luôn phải đối mặt với những "thuyết âm mưu" rằng việc họ có thể đặt các quảng cáo hiệu quả như vậy là vì công ty đã lắng nghe các cuộc trò chuyện của người dùng theo thời gian thực thông qua micrô của điện thoại. Thượng Nghị sĩ Gary Peters đã đặt vấn đề. "Có hay không, việc Facebook sử dụng âm thanh thu được từ các thiết bị di động để làm giàu thông tin cá nhân về người dùng?" Ông hỏi, và Zuckerberg nói: "Không".

Các Thượng Nghị sĩ không hiểu Facebook hoạt động như thế nào. Các Thượng Nghị sĩ đã đặt ra cho Facebook những câu hỏi về đặc điểm cơ bản của việc thu thập dữ liệu và các hành vi quảng cáo. Làm thế nào Facebook có được dữ liệu người dùng? Facebook lưu giữ dữ liệu trong bao lâu? Làm cách nào để người dùng kiểm soát dữ liệu họ chia sẻ? Đây là những câu hỏi quan trọng, và các Thượng Nghị sĩ chắc chắn đa số người Mỹ đều quan tâm đến điều đó. Đồng thời, họ dành hàng giờ trong phiên điều trần để hỏi CEO Facebook về các câu hỏi có thể... tra trên Google. Họ cũng chẳng thể hỏi những câu hỏi sâu hơn về việc Facebook sử dụng dữ liệu mà họ thu thập được như thế nào. Tất nhiên, một số Thượng Nghị sĩ cho rằng vấn đề chính là sự phức tạp của chúng. Như Thượng Nghị sỹ John Kennedy đã nói – một cách rất thẳng thắn - "Các điều khoản sử dụng của anh (Facebook) rất tệ".

Hoàng Lan