Bí kíp nín thở 24 phút dưới nước của thợ lặn vô địch thế giới

Khi Aleix Segura giữ hơi trong lúc nín thở, anh nghĩ về trái tim của mình. Trên mặt đất, suy nghĩ này làm cho nhịp tim tăng lên; nhưng ở dưới nước, nó có tác dụng ngược lại. "Một khi cơ bắp của tôi được thư giãn và trái tim tôi đập chậm lại, tôi có cảm giác như là ... bị ngắt kết nối" - người vô địch thế giới trong việc nín thở nói. Đôi khi, anh thư giãn hoàn toàn đến nỗi anh ngủ thiếp đi.

Đó là trước khi cơ bắp bắt đầu co bóp. Khi bạn nín thở, bản năng kích thích sự hít vào không phải là do bị thiếu oxy, mà bởi sự tích tụ carbon dioxide tăng cao. Nếu bạn đã từng nín thở đến mức bạn cảm thấy không thoải mái, bạn sẽ biết được cảm giác đó ra sao. Phổi của bạn mỏi mệt và cơ hoành bắt đầu co thắt, buộc bạn phải thở hổn hển. Hầu hết chúng ta bị thôi thúc đến mức bỏ cuộc khá nhanh chóng. Nhưng Aleix có thể chịu đựng được việc đó trong khoảng thời gian nhiều phút liền. "Khi những việc như vậy bắt đầu xảy ra, bạn sẽ cảm thấy mình sẽ không bao giờ làm được" - anh nói. "Nhưng bạn có thể chiến đấu. Bạn chỉ cần chiến đấu với nó."

Nghề chính là kiến trúc sư nhưng Aleix Segura ở Barcelona, Tây Ban Nha là một vận động viên nổi tiếng về lặn tự do, một môn thể thao mà trong đó các vận động viên thực hiện nhiều sự khéo léo điêu luyện ở dưới nước, chỉ với một hơi thở duy nhất, không được sử dụng có thiết bị lặn. Một số người lặn tự do chuyên tìm cách lặn sâu hơn, một số khác thì về cố gắng bơi được xa nhất. Tuy nhiên, chuyên môn của Segura là ngưng thở trong trạnh thái tĩnh: nổi trên mặt nước với mặt hướng xuống dưới, và giữ hơi càng lâu càng tốt.

Đối với trường hợp của Aleix Segura, thời gian nín thở dưới nước của anh thật khó tin. Năm 2016, anh đã lập kỷ lục Guinness thế giới bằng cách nín thở trong 24 phút và 3 giây, nhiều hơn 54 giây so với kỷ lục cũ mà chính Aleix xác lập, và dài hơn hai phút so với hầu hết các phim hài sitcom trên truyền hình. Con số này cũng nhiều hơn gấp hai lần kỷ lục 11:34 được Hiệp hội quốc tế về môn nín thở công nhận, và kỷ lục này không cho phép các vận động viên hít khí oxy tinh khiết trước khi nhịn thở.

Những người theo chủ nghĩa lặn theo kiểu thuần tùy, bao gồm Segura, coi việc hít khí oxy tinh khiết là một chiêu trò. "Nó giống như doping," anh cho biết, việc đó cho phép thợ lặn tăng hơn gấp đôi số lượng oxy lưu trữ trong phổi. Vậy nó có xâm phạm tinh thần thể thao không? Chắc chắn rồi. "Nhưng sự nín thở dài trong 24 phút là một thành tựu thú vị, xét theo quan điểm sinh lý." – anh nói.

Dù gì, một lần nín thở trong vòng 24 phút cũng gây ấn tượng mạnh mẽ. Trên thực tế, nó làm dấy lên những câu hỏi về giới hạn sinh lý của con người là đến đâu. Sự tiến triển của các kỷ lục thế giới có xu hướng đi theo đường cong hình chữ S. Alan Nevill, một giáo sư toán học tại Đại học Wolverhampton, cho biết: "Kết quả tăng chậm trong thời gian đầu, sau đó tăng lên nhanh chóng, rồi từ từ chậm lại khi những người tham gia đạt tới giới hạn sinh lý của những gì con người có thể làm được". Alan Nevill đã mô phỏng sự tiến triển của hàng chục kỷ lục thế giới. Nói cách khác, kỷ lục của các vận động viên không tăng lên theo một đường thẳng tuyến tính, bởi nếu như vậy sẽ không còn giới hạn nào về khả năng của con người, và chúng ta có thể mong đợi mọi người chạy một cuộc đua marathon chỉ trong thời gian vài phút, thay vì vài giờ như lúc này.

Giới hạn của môn nín thở khi dùng oxy tinh khiết là không rõ ràng. Khi Nevill áp dụng mô hình thống kê của ông, nó thực sự rất khớp với những kỷ lục được thiết lập trong đời thực. "Tôi chưa bao giờ thấy nó phù hợp đến vậy", ông nói. Các nhà thống kê sẽ bị ấn tượng bởi giá trị sai số chỉ là 0,992. Chỉ có một trường hợp hoàn toàn không phù hợp.

Kỉ lục thế giới về nín thở từ năm 2002. Đường màu đỏ là dự đoán của mô hình, chấm màu xanh là thời gian thực của kỷ lục

Theo Alan, khoảng thời gian thở 24 phút 3 giây của Segura dài hơn đáng kể so với giới hạn dự đoán của mô hình là 23 phút 44 giây. Nhìn vào mô hình nói trên, có thể thấy kết quả cuối cùng thực sự là một điểm bất thường. Nếu nó xảy ra ở giữa đường cong thì có thể chấp nhận được (khoảng thời gian kỷ lục tăng nhanh ở mốc trên 15 phút), nhưng ở phần cuối khi đường cong đã ổn định và gần như chạy thẳng thì đó quả thực là một thành tựu để đời cho nhân loại.

Và đến tháng 2 năm ngoái, Aleix Segura đã thành công khi phá vỡ kỷ lục mà anh vừa thiết lập chỉ 2 tuần trước đó đến gần một phút. Alan Nevill nói: "Tôi không biết anh ấy đã làm gì và làm như thế nào, nhưng kết quả thu được thật là phi thường. Tôi không nghĩ những nhà thống kê như tôi chẳng thể nói thêm điều gì, bởi vì những gì mà Aleix Segura đã làm thật hiếm thấy"

Khi Aleix Segura được kể về mô hình của Alan, anh cười. "Ông ấy sẽ nhìn thấy những gì tôi làm trong quá trình tập luyện, và sẽ biết mô hình của ông không phải là một dự đoán hoàn hảo", anh nói. Trên thực tế, Aleix nói rằng thời gian anh đạt được khi tập luyện còn cao hơn cả kỷ lục của mình. Anh không chia sẻ bao lâu, nhưng những người lặn tự do thường có kết quả thu được trong quá trình tập luyện tốt hơn là trong cuộc thi. Áp lực chính là vấn đề gây trở ngại cho khả năng thư giãn, và có tác động tiêu cực đến kết quả.

Tôi hỏi Aleix liệu anh ấy nghĩ sẽ có ai đó phá vỡ kỷ lục của mình hay không. "Tất nhiên" - anh nói. Nhưng ngay lúc có ai đó làm như vậy, anh sẽ chiến đấu trở lại. Về việc đặt ra mốc kỷ lục kế tiếp, anh không chắc chắn. "Tôi không biết nữa. Có thể là nửa giờ, hoặc nhiều hơn, tôi nghĩ vậy." - anh nói. Các vận đông viên lặn tự do đã luôn luôn thách thức các giới hạn, thách thức sự hiểu biết khoa học. Vào những năm 1940, các nhà nghiên cứu tin rằng áp suất dưới mực nước biển 100 feet (30,5m) sẽ phá vỡ phổi của thợ lặn. Ngày nay, những người lặn tự do thường xuyên lặn không kèm thiết bị hỗ trợ ở độ sâu trên 300 feet (91,4m). "Chúng ta luôn nghĩ rằng mình đã đạt đến giới hạn", Aleix nói. "Nhưng chúng ta luôn sai."

Trương Văn Thuyết