Khởi nghiệp dựa trên KH-CN: Đã có "Thiên thời, địa lợi"…

Khởi nghiệp dựa trên KH-CN: Đã có "Thiên thời, địa lợi"…

http://www.nss.vn/images/news_remote/2017/01/27/ngocanh_08_41/monitor_khoi-nghiep-viet-nam.jpg

Sự ủng hộ từ phía Chính phủ cũng như sự quan tâm từ các nhà đầu tư, từ xã hội là những yếu tố “thiên thời, địa lợi” cho các doanh nghiệp khởi nghiệp dựa trên Khoa học – Công nghệ (KH-CN). Tuy nhiên, đường đến thành công không hề bằng phẳng… 

Khởi nghiệp không chỉ là câu chuyện về ý tưởng và việc gọi vốn, thuyết phục nhà đầu tư… mà còn là hàng loạt vấn đề khác như việc xây dựng bộ máy nhân sự, tuyển dụng, xây dựng thương hiệu, bản quyền sở hữu trí tuệ, tìm hướng đi dài hơi khi doanh nghiệp đạt đến quy mô phát triển nhất định.

Bên cạnh đó, là một vấn đề không kém phần quan trọng: tạo lập được một hệ sinh thái, một “vườn ươm” phù hợp và thuận lợi cho startup, để doanh nghiệp có thể phát huy sự sáng tạo và lan tỏa ý tưởng.

Mạng lưới hỗ trợ và đầu tư đã bắt đầu hình thành

Theo báo cáo của Bộ KH-CN, giai đoạn 2012-2016 chứng kiến sự tăng trưởng đáng kể về số lượng, chất lượng của các cơ sở ươm tạo và tổ chức thúc đẩy kinh doanh khi hiện nay có khoảng 1.800 doanh nghiệp khởi nghiệp, 21 cơ sở ươm tạo và 7 tổ chức thúc đẩy kinh doanh. Trong đó, đã có một số thành công, ghi rõ dấu ấn như startup như Lozi (mạng xã hội về ẩm thực và mua bán thời trang) với 400.000 người sử dụng, doanh thu 50.000 USD/tháng. Trong năm 2016, đơn vị này nhận khoản đầu tư 1 triệu USD từ Nhật Bản và Singapore. Một số doanh nghiệp gọi vốn thành công như Tripme gọi vốn 10 tỷ đồng; MoMo nhận đầu tư hơn 600 tỷ đồng từ Quỹ đầu tư Standard Chartered Private Equity và Ngân hàng đầu tư toàn cầu Goldman Sachs; Gotit nhận đầu tư 200 tỷ đồng; Vntrip.vn nhận được 70 tỷ đồng…

Bộ trưởng Bộ KH-CN Chu Ngọc Anh cho biết, Bộ KH-CN sẽ quyết tâm phối hợp với các bộ, ngành, các tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp trong và ngoài nước để kết nối các thành phần trong hệ sinh thái. Qua đó, không chỉ các doanh nghiệp kết nối với nhau mà còn tiếp cận để học hỏi kinh nghiệm từ cộng đồng khởi nghiệp quốc tế, đặc biệt là tham gia các sự kiện dành cho khởi nghiệp đặc thù, chuyên sâu.

Thực tế cho thấy hoạt động khởi nghiệp sáng tạo có thể phát triển và thành công không thể thiếu được vai trò của các quỹ/nhà đầu tư mạo hiểm. Hiện có hơn 20 quỹ đầu tư mạo hiểm nước ngoài có hoạt động đầu tư cho hoạt động khởi nghiệp sáng tạo tại Việt Nam như: IDG Ventures, CyberAgent Ventures, VinaCapital, 500 Startups,… Tuy nhiên các quỹ này cũng chưa đầu tư thành lập quỹ 100% vốn nước ngoài tại Việt Nam mà chỉ có văn phòng đại diện để tìm các khoản đầu tư.

Gần đây, nhận thấy tiềm năng phát triển của Việt Nam, số lượng các quỹ nước ngoài mong muốn đầu tư vào Việt Nam đang có xu hướng tăng lên. Tổng số thương vụ đầu tư mạo hiểm vào Việt Nam năm 2012 là 24 thương vụ thì đến năm 2015 đã tăng lên 67 thương vụ và hứa hẹn sẽ còn tiếp tục tăng trong thời gian sắp tới.

Tại Việt Nam hiện nay cũng đã bắt đầu hình thành một số mạng lưới “đầu tư thiên thần” (một dạng đầu tư mạo hiểm quy mô nhỏ có mạng lưới phụ thuộc vào nhau) như: VIC Impact với khoảng 10 nhà đầu tư là doanh nhân khởi nghiệp thành công và một số nhà đầu tư chuyên nghiệp; Hatch! Angel network,  mạng lưới nhà đầu tư do tổ chức Hatch hỗ trợ khởi nghiệp hình thành; iAngel, mạng lưới đầu tư được hình thành, dựa trên các thành viên của Hiệp hội doanh nghiệp trẻ Hà Nội (HanoiBA)…

Đầu tư – không chỉ là “rót vốn”

Thực tế cho thấy, vai trò của nhà đầu tư không chỉ là rót vốn cho ý tưởng kinh doanh, mà còn bao gồm cả việc tư vấn, hỗ trợ và hướng dẫn các doanh nghiệp khởi nghiệp trên con đường phát triển. Mối quan hệ này đòi hỏi sự nỗ lực và thời gian từ cả 2 phía.

Khi các quỹ đầu tư chưa vào cuộc, thì vai trò Nhà nước là hết sức quan trọng. Ông Trương Gia Bình, Chủ tịch FPT cho rằng, Nhà nước cần đầu tư như là “vốn mồi” giúp doanh nghiệp khởi nghiệp lúc đầu. Nhưng phải làm có trọng tâm, trọng điểm, bởi nguồn lực của Nhà nước có giới hạn, nếu làm ồ ạt kiểu phong trào, thì dễ mất mất trắng, mà không đem lại thành công nào.

Bên cạnh đó, không phải dự án nào cũng có thể thành công, nên bản thân người trong cuộc phải có cái nhìn nghiêm túc và đúng đắn, nhiều chiều khi tham gia khởi nghiệp. Đổi lại, các nhà đầu tư trong và ngoài nước cũng cần có sự cân nhắc, xem xét kỹ lưỡng trước khi quyết định đầu tư. Bên cạnh đó, vai trò giám sát, tư vấn của nhà đầu tư vào việc kinh doanh của startup đến đâu, như thế nào là phù hợp… cũng là vấn đề cần đặt ra.

Muốn đi nhanh, đi bền, phải có đội ngũ tốt

Theo ông Phan Viết Hoàn (Giám đốc điều hành Công ty Mywork), một startup muốn thành công, trước hết phải xây dựng cho mình một đội ngũ nhân viên có trình độ. Nhưng muốn có được đội ngũ ấy, người điều hành startup phải luôn nghĩ đến lợi ích của các thành viên trong nhóm. “Một người đơn độc sẽ không làm được việc gì lớn và chỉ làm việc theo nhóm mới đem lại hiệu quả” – ông Hoàn nhấn mạnh.

Cũng theo ông Hoàn, lợi ích ở đây không đơn thuần chỉ là lương. Khi biết đặt giá trị của con người lên trên, bạn sẽ giữ chân được người tài. Cần thiết phải có tiêu chí đối với từng vị trí tuyển dụng, có mô hình tuyển dụng và quá trình tuyển dụng để đảm bảo tìm được những người phù hợp nhất. Với đội ngũ có trình độ, ý tưởng của bạn sẽ được triển khai rất nhanh. Vì thế, ông Hoàn cho rằng, khi đã có ý tưởng, cần tìm thật nhanh người tài, những người cùng chí hướng với mình.

Trong khi đó, ông Nguyễn Đặng Tuấn Minh (đồng sáng lập và quản lý tổ chức KisStartup) khẳng định, việc được tiếp cận với phương pháp khởi nghiệp tinh gọn sẽ giúp các startup dễ đi đến thành công hơn. Theo đó, khởi nghiệp tinh gọn là một phương pháp khởi nghiệp đề cao sự thử nghiệm, dựa trên phản hồi của khách hàng để doanh nghiệp điều chỉnh kế hoạch. Những dự án khởi nghiệp tinh gọn sử dụng cách tiếp cận thị trường thông qua việc đưa sản phẩm ra thị trường để nhận phản hồi, từ đó kiểm tra độ chính xác của những giả định ban đầu. Sau đó, doanh nghiệp sử dụng những phản hồi này để điều chỉnh, từ đó bắt đầu kế hoạch làm việc phù hợp với những điều chỉnh đó. Khởi nghiệp tinh gọn áp dụng hình thức phát triển linh hoạt, sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian và nguồn lực.

Cân đối giữa khởi nghiệp tinh gọn và xây dựng thương hiệu

Một thực tế đang diễn ra không chỉ ở Việt Nam mà trên toàn thế giới là hiện có những startup về CNTT khởi nghiệp không cần vốn, còn startup trong các ngành đặc thù cần vốn đầu tư lớn như y tế, sinh học cũng cố tìm mọi cách giảm chi phí sản xuất để nhanh đưa sản phẩm ra thị trường. Áp dụng phương pháp khởi nghiệp tinh gọn sẽ là giúp startup phát triển sản phẩm theo cách phù hợp nhất với thị trường, với chi phí hợp lý nhất. Có như vậy, các startup mới gọi vốn thành công. Hầu hết các chuyên gia đều nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đáng giá đúng năng lực của doanh nghiệp, từ đó xác định đúng thị trường mà startup muốn hướng tới.

Trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt trên thị trường hiện nay, startup cần tập trung vào một phân khúc thị trường để đầu tư đúng và hiệu quả. Để giảm tối đa rủi ro, startup nên thử nghiệm sản phẩm cho một thị trường nhỏ trước khi mở rộng ra thị trường lớn.

Bên cạnh đó là vấn đề xây dựng thương hiệu. Thương hiệu không đơn giản chỉ là logo của doanh nghiệp, còn nhiều yếu tố khác quan trọng không kém logo. Hình ảnh của doanh nghiệp và chất lượng của sản phẩm sẽ quyết định sự thành công. TS Nguyễn Quốc Thịnh (Trưởng bộ môn Quản trị thương hiệu, Đại học Thương mại) cho rằng, xây dựng thương hiệu không nhất thiết cần nhiều tiền, dẫu biết rằng việc xây dựng thương hiệu thực chất là tạo ra sự khác biệt cho sản phẩm của doanh nghiệp.

Thông điệp TS Nguyễn Quốc Thịnh đưa ra là “Hãy vì giá trị của doanh nghiệp thay vì chỉ đi kiếm tìm lợi nhuận”. Theo đó, lợi nhuận chỉ nhất thời, bởi nếu quá vì lợi nhuận, doanh nghiêp tìm mọi cách giảm chi phí và như vậy, sẽ ảnh hưởng đến lợi ích của người lao đông. Rất nhiều tài sản trí tuệ đang được doanh nghiệp sở hữu, vì vậy, chúng ta phải phát huy được những giá trị của tài sản trí tuệ, từ đó phát huy giá trị của doanh nghiệp. Khi phát triển tài sản thương hiệu, doanh nghiệp sẽ được khách hàng biết đến, từ chỗ thấu hiểu doanh nghiệp, khách hàng sẽ đến với sản phẩm.

Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống

Nguồn tin:

 

Tham gia bình luận