Giải mã PRP-4 - mắt thần trinh sát của pháo binh Nga

Tầm quan trọng của PRP-4

PRP-4, ra đời từ thời Liên Xô không chỉ giúp phát hiện, định vị và theo dõi mục tiêu với độ chính xác cao, mà còn cung cấp dữ liệu trực tiếp cho lực lượng pháo binh, nâng cao đáng kể khả năng phản ứng và tấn công của toàn bộ đơn vị. Chính vì vậy, dù không xuất hiện nhiều trên chiến trường, PRP-4 vẫn được coi là “mắt thần” của lực lượng pháo binh Nga.

PRP-4, viết tắt của Podvizhny Razvedyvatelny Punkt, là xe trinh sát pháo binh cơ động do Liên Xô phát triển, được chế tạo trên khung gầm xe chiến đấu bộ binh BMP-1. Nhiệm vụ chính của phương tiện này là phát hiện mục tiêu và điều chỉnh hỏa lực pháo binh trong thời gian thực.

PRP-4 được trang bị hệ thống quan sát ban ngày 1PN59, thiết bị nhìn đêm 1PN61 và trạm radar 1RL133-1, cho phép phát hiện mục tiêu ở khoảng cách tối đa 3 km trong điều kiện ban đêm. Ngoài ra, máy đo xa 1D11M-1 giúp mở rộng tầm nhận biết từ 100 đến 10.000 mét, vượt trội hơn so với phiên bản tiền nhiệm PRP-3.

Mặc dù sở hữu nhiều cảm biến hiện đại, PRP-4 chỉ được trang bị một súng máy 7,62 mm để tự vệ, khiến nó dễ bị tổn thương khi hoạt động gần tuyến đầu nếu không có lực lượng bảo vệ đi kèm. Do được sản xuất với số lượng hạn chế và đảm nhiệm nhiệm vụ trinh sát chuyên biệt, PRP-4 hiện là một trong những phương tiện hiếm trong biên chế lực lượng thiết giáp Nga.

Triển khai trên chiến trường

Theo phân tích từ các nguồn dữ liệu mở, Nga nhiều khả năng đã triển khai các biến thể “Deuteriy” hoặc “Nard” của dòng xe trinh sát pháo binh PRP-4 - những phiên bản cực kỳ hiếm - trên chiến trường. Hai biến thể “Deuteriy” và “Nard” được nâng cấp với hệ thống quang học, radar và thông tin liên lạc tiên tiến, giúp truyền dữ liệu mục tiêu nhanh hơn.

Tính từ khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự quy mô lớn, nước này đã mất ít nhất 4 chiếc PRP-4 trong đó có một chiếc còn nguyên vẹn bị lực lượng Ukraine thu giữ.

Trong cuộc giao tranh tại thị trấn Myrnohrad, gần Pokrovsk, các xe trinh sát pháo binh PRP-4 của Nga di chuyển theo đội hình hàng dọc trong vành đai chướng ngại vật. Khi cố vượt qua phòng tuyến của đối phương, chiếc PRP-4 dẫn đầu trúng mìn và bị vô hiệu hóa. Quân đội Nga sau đó triển khai chiếc thứ hai để kéo chiếc bị hư hỏng ra khỏi chiến tuyến nhưng hoạt động này đã lọt vào tầm quan sát và hỏa lực tấn công của phía Ukraine. Myrnohrad là nơi Ukraine thiết lập tuyến phòng thủ kiên cố, bố trí nhiều hàng rào chống tăng kiểu răng rồng để cản trở xe bọc thép.

Ngay sau khi binh sỹ Nga rời khỏi các xe trinh sát PRP-4, các đơn vị điều khiển máy bay không người lái của Ukraine đã phát động đòn tấn công chớp nhoáng. Việc Ukraine sử dụng UAV để đánh chặn ngay lập tức cho thấy mức độ tích hợp cao của hệ thống máy bay không người lái vào chuỗi tác chiến phòng thủ. Điều này giúp lực lượng của họ có thể nhanh chóng tấn công các mục tiêu bộ binh lộ diện, ngăn đối phương tái tổ chức đội hình hoặc kêu gọi yểm trợ hỏa lực.

Các đoạn video tại hiện trường cho thấy một xe PRP-4 bị bỏ lại trong khu vực chướng ngại vật và chiếc còn lại nằm trên con đường gần đó. Dù hình ảnh chưa thể khẳng định hai phương tiện này bị phá hủy trực tiếp, nhưng rõ ràng chúng đã bị mất khả năng hoạt động.

Với những khí tài hiếm như PRP-4, mọi hư hại không thể khắc phục đều được xem là tổn thất lớn. Việc mất các phương tiện này có thể làm suy giảm đáng kể độ chính xác của hỏa lực pháo binh và khả năng nhận thức tình huống chiến trường của lực lượng Nga.

Bài học đối với Nga

Theo giới phân tích, có một số bài học rút ra từ cuộc đột phá không thành công của Nga. Thứ nhất, việc đưa các phương tiện trinh sát hiếm và có giá trị cao tiến vào khu vực phòng thủ dày đặc khi không có hỏa lực đủ mạnh sẽ dẫn tới nguy cơ tổn thất nghiêm trọng. Thứ hai, mọi hoạt động phá vỡ phòng tuyến phải tính đến hệ phòng thủ nhiều lớp, trong đó bao gồm mìn, chướng ngại vật và các mối đe dọa từ trên không. Các rào cản vật lý cùng các đòn tấn công nhanh bằng UAV của Ukraine đã tạo nên một “vùng tiêu diệt”, vô hiệu hóa cả phương tiện lẫn bộ binh yểm trợ của Nga.

Học thuyết pháo binh của Nga phụ thuộc lớn vào khả năng trinh sát chính xác và kịp thời. Trong đó, các xe PRP-4 — đặc biệt là những biến thể hiếm “Deuteriy” và “Nard” — đóng vai trò then chốt trong việc bảo đảm hỏa lực tầm xa. Việc mất hai phương tiện này trong cùng một trận giao tranh đã ảnh hưởng đáng kể năng lực phát hiện và theo dõi mục tiêu của Nga.

Điều này cho thấy rằng ngay cả những khí tài hiếm, được thiết kế để sống sót cao và trinh sát tiên tiến, vẫn có thể bị vô hiệu hóa trước hệ thống phòng thủ nhiều lớp và các đòn tấn công nhanh bằng máy bay không người lái. Về lâu dài, tổn thất như vậy chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến cách cả hai bên điều chỉnh chiến thuật và chiến dịch trong giai đoạn tiếp theo của cuộc xung đột.

Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống