Siêu dị tàu đổ bộ có cánh của Hải quân Liên Xô

90 hay lớp Lun của Hải quân Liên Xô đều có thiết kế như một máy bay nhưng hoạt động như tàu biển, có thể chở quân, mang tên lửa hành trình.

Trong tất cả các dòng phương tiện hiệu ứng bề mặt Ekranoplan do Liên Xô phát triển trước đây thì A-90 Orlyonok được xem là đề án thành công nhất với hơn 5 nguyên mẫu được chế tạo. Nó được thiết kế bởi thiết kế sư trưởng Rostislav Evgenievich Alexeyev người được xem là cha đẻ của Ekranoplan. Trong ảnh một nguyên mẫu A-90 của Hải quân Nga trong quá trình thử nghiệm trên biển.

Về thiết kế cơ bản, A-90 giống hầu hết các mẫu Ekranoplan do Liên Xô phát triển từ trước tới nay với cánh đôi cánh chính ngắn hình chừ T và cánh đuôi chữ V. Toàn bộ phần thân của nó được làm bằng hợp kim AMG61 siêu nhẹ và thép. Bên cạnh đó A-90 không sử dụng động cơ đẩy phản lực mà sử dụng động cơ cánh quạt kép Kuznetsov NK-12 có công suất lên đến 34.171lbf được đặt ngay trên cánh đuôi của Ekranoplan.

Do thiết kế cho nhiệm vụ đổ bộ đường biển, A-90 có thiết kế khoang chở quân khá lớn, bên cạnh đó vẫn có không gian riêng cho phi hành đoàn 6 người và các thiết bị hỗ trợ khác. Trong ảnh là một nguyên mẫu A-90 của Hải quân Liên Xô mang theo xe bọc thép chở quân BTR trong một đợt thử nhiệm vào những năm 1970, nó có thể mang theo tới tối 28 tấn hàng hòa các loại.

A-90 Orlyonok thực hiện chuyến hành trình thử nghiệm đầu tiên của mình vào năm 1972 đến năm 1979 mới được giới thiệu trước công chúng, nguyên mẫu này có chiều dài tới 58m với sải cánh hơn 31m và có trọng lượng cất cánh tối đa là 140 tấn.

Nguyên mẫu đầu tiên của A-90 Orlyonok được trang bị tới hai động cơ Kuznetsov NK-8-4K nhưng lại có công suất thấp hơn NK-12, điều này cũng khá dễ hiểu khi nguyên mẫu này đa phần hoạt động không tải và chỉ được sử dụng cho mục đích thử nghiệm khả năng cất hạ cánh của A-90.

Các nguyên mẫu A-90 tiếp theo có sự thay đổi khá lớn về mặt thiết kế biến mẫu Ekranoplan này thành một phương tiện đổ bộ thực sự với khả năng chở theo 150 binh sĩ cùng đầy đủ trang.

Cận cảnh một nguyên mẫu A-90 khi còn hoạt động trong Hải quân Liên Xô. Ta có thể dễ dàng nhận thấy trên thân của A-90 được trang bị một tháp pháo AK-230 30mm. Hệ thống vũ khí của A-90 được xem là quá khiêm tốn so với mẫu Ekranoplan lớp Lun khi nó được trang bị tới 6 tên lửa chống hạm tầm xa P-270 Moskit.

Dù vậy đề án phát triển A-90 vẫn được xem là khả thi và có tính hiệu quả cao hơn các thiết kế Ekranoplan khác, bên cạnh đó A-90 cũng không quá phức tạp để vận hành hay bảo dưỡng.

Tương lai của A-90 trong Hải quân Liên Xô khá tươi sáng trong giai đoạn cuối những năm 1970 và đầu những năm 1980, thậm chí Liên Xô đã có kế hoạch đưa vào trang bị ba chiếc A-90 đầu tiên trong giai đoạn này. Tuy nhiên sau đó chính phủ Liên Xô đã quyết định cắt giảm chi phí dành cho các mẫu phương tiện Ekranoplan nhằm tập trung cho việc phát triển tàu ngầm tấn công hạt nhân thế hệ mới. Và với sự tan rã Liên Xô đề án phát triển A-90 Orlyonok cũng dần kết thúc.

Hiện tại trong tổng số 5 chiếc A-90 Orlyonok thì chỉ còn duy nhất một chiếc được trưng bày ở Moscow và chiếc A-90 cuối cùng mang số hiệu S-26 ngưng hoạt động vào năm 1993.

Trà Khánh

Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống