Trong nhiều năm trở lại đây, tai nạn giao thông vẫn là một trong những vấn đề nhức nhối nhất tại Việt Nam. Mỗi ngày, những vụ va chạm lớn nhỏ diễn ra trên đường, đặc biệt liên quan đến xe máy, phương tiện chiếm tỷ lệ cao nhất trong tổng số phương tiện tham gia giao thông. Điều đáng buồn là rất nhiều tai nạn không chỉ xuất phát từ hành vi nguy hiểm trực tiếp của người điều khiển phương tiện, mà còn đến từ sự thờ ơ và vô cảm của chính những người đang tham gia giao thông xung quanh. Đó là khi mỗi người chỉ tập trung vào hành trình của mình, bất chấp nguy hiểm đang cận kề, hoặc coi những hành vi sai trái là "chuyện thường ngày". Sự im lặng, sự phớt lờ và sự tặc lưỡi ấy đang góp phần duy trì một môi trường giao thông thiếu an toàn và đầy rủi ro cho tất cả mọi người.
Một trong những biểu hiện rõ rệt nhất của sự thờ ơ là việc nhiều người sẵn sàng xem nhẹ những hành vi nguy hiểm của người khác. Khi chứng kiến một người đi xe máy phóng nhanh, vượt đèn đỏ hoặc đánh võng giữa đường, không ít người chỉ lắc đầu cho qua. Sự im lặng này tạo ra cảm giác "bình thường hóa cái sai", khiến người vi phạm không cảm thấy bị nhắc nhở hay áp lực từ cộng đồng. Chính sự vô cảm ấy khiến môi trường giao thông trở nên hỗn loạn, bởi hành vi vi phạm khi không được ngăn chặn sẽ nhanh chóng lan rộng, hình thành thói quen xấu trong cộng đồng.
Một nguyên nhân khác là văn hóa "ai lo việc nấy" đã ăn sâu vào suy nghĩ của nhiều người. Khi bắt gặp một tình huống nguy hiểm trên đường, thay vì cảnh báo cho người khác hoặc chủ động báo lực lượng chức năng, phần lớn mọi người thường chọn cách né tránh.
Sự thiếu kết nối và trách nhiệm giữa những người cùng tham gia giao thông khiến nguy cơ xảy ra va chạm tăng lên theo từng phút. Chỉ cần một lời cảnh báo đúng lúc, một cái bấm còi để nhắc nhở hoặc một cú báo tin đến cơ quan chức năng, rất nhiều tai nạn có thể được ngăn chặn. Đặc biệt, trong các tình huống tai nạn đã xảy ra, không ít người chứng kiến lại tỏ ra do dự, thậm chí dửng dưng.
Tâm lý sợ liên lụy, sợ bị hiểu lầm, sợ bị quy trách nhiệm hoặc đơn giản là "không muốn rắc rối" khiến nhiều người đứng ngoài nhìn hoặc lướt qua. Hình ảnh người nằm giữa đường, xung quanh là những chiếc xe vội vã tránh né để kịp giờ làm đã không còn xa lạ. Sự vô cảm này không chỉ làm chậm thời gian cấp cứu nạn nhân - yếu tố quyết định sự sống còn trong những phút vàng - mà còn khiến văn hóa ứng xử khi tai nạn giao thông trở nên lạnh lùng và thiếu tính nhân văn.
Sự thờ ơ còn xuất phát từ thói quen coi thường mức độ nguy hiểm của xe máy. Vì đây là phương tiện phổ biến nhất, nhiều người cho rằng tai nạn nếu có xảy ra thì cũng chỉ là va quệt nhỏ. Nhưng thực tế, tốc độ càng thấp, người đi đường càng chủ quan; không đội mũ bảo hiểm, sử dụng điện thoại khi lái xe, chở ba chở bốn, đi sai làn... đều là những hành vi có thể dẫn đến hậu quả rất nghiêm trọng. Hậu quả của sự chủ quan ấy không chỉ đến với chính người vi phạm, mà còn có thể tước đi an toàn của người hoàn toàn vô can đang đi đúng luật.
Một yếu tố nữa khiến tình trạng tai nạn trở nên nghiêm trọng hơn chính là sự thiếu giáo dục về ý thức cộng đồng trong giao thông. Trong khi nhiều quốc gia coi việc nhắc nhở nhau trên đường là hành động bình thường, thậm chí được khuyến khích, thì tại Việt Nam, không ít người lại phản ứng tiêu cực khi bị người khác cảnh báo. Chỉ cần góp ý "Anh đi chậm lại", "Chị đừng phóng như vậy", người nhắc có thể bị đáp lại bằng ánh mắt khó chịu, lời nói thô lỗ hoặc tranh cãi. Điều này khiến nhiều người ngại đóng góp ý kiến, dẫn đến sự im lặng kéo dài và tập thể chấp nhận cái sai như một điều tất yếu.
Để thay đổi thực trạng trên, điều đầu tiên là cần thay đổi nhận thức của mỗi người. Giao thông không phải câu chuyện cá nhân mà là môi trường chung, nơi mọi hành vi dù nhỏ cũng có thể ảnh hưởng đến người khác. Ý thức cộng đồng chính là nền tảng để xây dựng văn hóa giao thông an toàn. Khi mỗi người sẵn sàng cảnh báo, góp ý hoặc hỗ trợ nhau trong những tình huống nguy hiểm, những rủi ro trên đường sẽ giảm đi đáng kể.
Bên cạnh đó, lực lượng chức năng cần mạnh tay xử lý các hành vi vi phạm, đặc biệt là các lỗi chủ quan như vượt đèn đỏ, đi ngược chiều, lạng lách. Mức xử phạt cần đủ răn đe, bởi khi con người thiếu ý thức, pháp luật cần thay thế ý thức bằng chế tài. Ngoài ra, giáo dục về văn hóa giao thông cần được thực hiện từ sớm và một cách liên tục. Học sinh, sinh viên, người lao động, tài xế và cả người đã có bằng lái đều cần tham gia các chương trình giáo dục an toàn giao thông định kỳ. Đó không chỉ là việc học luật, mà là học cách tôn trọng người khác, học thái độ chia sẻ và trách nhiệm với cộng đồng.
Một xã hội văn minh không thể hình thành nếu nơi công cộng vẫn tồn tại sự vô cảm. Tai nạn giao thông, dù lớn hay nhỏ, đều là hệ quả của chuỗi hành vi sai lệch kéo dài và của thói quen thờ ơ đã ăn sâu trong suy nghĩ nhiều người. Mỗi vụ tai nạn không chỉ là những con số thống kê lạnh lùng, mà là nỗi đau của gia đình, sự mất mát của xã hội và là lời nhắc nhở rằng chúng ta cần thay đổi ngay hôm nay. Khi mỗi người biết quan tâm đến những người đang cùng di chuyển trên con đường trước mặt, khi mỗi hành vi xuất phát từ sự cẩn trọng và tinh thần trách nhiệm, giao thông Việt Nam mới có thể trở nên an toàn hơn, văn minh hơn và nhân văn hơn.
Độc giả Thu Sang
Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống
Nguồn tin: vnexpress.net
Tham gia bình luận