Kiến trúc hệ thống điều hành
Hệ thống điều hành an ninh mạng quốc gia (CENOC) đã chuyển từ khái niệm lý thuyết thành công cụ thực tiễn, đóng vai trò then chốt trong việc bảo vệ không gian mạng và duy trì an ninh quốc gia. Triển lãm thành tựu Quốc khánh 2/9/2025 trở thành thử nghiệm thực tế quan trọng, chứng minh khả năng vận hành hiệu quả của hệ thống trong các sự kiện quy mô lớn.
Hệ thống điều hành an ninh mạng quốc gia được thiết kế theo mô hình phân tầng với Trung tâm điều hành quốc gia làm đầu não. Trung tâm này kết nối với các đầu mối tại bộ, ngành và địa phương, tạo thành mạng lưới giám sát toàn diện.
Cấu trúc này cho phép quản trị tập trung các hoạt động an ninh mạng quan trọng như phát hiện sớm các cuộc tấn công mạng, xử lý sự cố kịp thời và bảo vệ hạ tầng số chiến lược. Mô hình hoạt động dựa trên nguyên tắc phối hợp liên tục giữa cơ quan quản lý nhà nước và doanh nghiệp viễn thông.
 |
| Trung tâm điều hành (CENOC) theo dõi cảnh báo, phối hợp với doanh nghiệp viễn thông để bảo vệ hạ tầng số quan trọng. |
Nhu cầu hình thành hệ thống này xuất phát từ thực tiễn tấn công mạng vào hạ tầng quan trọng liên tục gia tăng. Theo báo cáo của Cục An toàn thông tin (Bộ Thông tin & Truyền thông cũ), chỉ trong 8 tháng đầu năm 2024 đã ghi nhận và xử lý 4.029 sự cố tấn công mạng nhắm vào các hệ thống thông tin tại Việt Nam. Riêng lĩnh vực y tế, Bộ Y tế đã ban hành Quyết định 326/QĐ-BYT để siết chặt bảo đảm an toàn thông tin và dữ liệu. Chính vì vậy, yêu cầu một cơ chế điều hành tập trung, quy mô quốc gia trở nên cấp thiết, không chỉ dừng ở biện pháp kỹ thuật rời rạc của từng đơn vị.
Thực thi tại triển lãm thành tựu đất nước 2025
Triển lãm "80 năm Hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc" diễn ra từ 28/8 đến 15/9/2025 tại Trung tâm Triển lãm Quốc gia quy tụ hàng triệu lượt khách trực tiếp cùng lượng lớn người dùng theo dõi trực tuyến. Đây không chỉ là sự kiện chính trị – xã hội trọng đại mà còn là bài kiểm tra thực tế cho hạ tầng viễn thông và hệ thống điều hành an ninh mạng.
 |
| VNPT nâng cao năng lực mạng di động trên diện rộng dịp Diễu binh kỷ niệm 80 năm Quốc Khánh 2/9. Ảnh: VNPT. |
 |
| An ninh mạng Việt Nam: khi trí tuệ nhân tạo trở thành 'vũ khí kép' |
Trong suốt thời gian triển lãm, Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp doanh nghiệp viễn thông triển khai mở rộng băng thông, bố trí xe BTS lưu động để bảo đảm kết nối. Tuy nhiên, yếu tố quan trọng hơn nằm ở việc hệ thống điều hành an ninh mạng quốc gia trực tiếp giám sát, xử lý hơn mười nghìn cảnh báo bất thường. Các hành vi dò quét trái phép, nỗ lực tấn công DDoS vào cổng thông tin triển lãm đều được phát hiện, cô lập và phản ứng tức thời. Nhờ đó, toàn bộ hoạt động kết nối, từ tra cứu thông tin đến trải nghiệm thực tế ảo tại gian hàng VNPT, được duy trì ổn định và an toàn.
Sự kiện này cho thấy hệ thống điều hành an ninh mạng đã bước vào vận hành thực tiễn. Thay vì chỉ là hoạt động hỗ trợ kỹ thuật thông thường, triển lãm trở thành minh chứng cụ thể: năng lực điều phối tập trung và phản ứng nhanh có thể bảo vệ sự kiện tầm quốc gia với quy mô kết nối khổng lồ.
Điểm mạnh và thách thức
Hệ thống đã chứng minh khả năng bảo đảm kết nối ổn định và an toàn dữ liệu trong môi trường có lượng truy cập cao. Công tác giám sát và cảnh báo sớm hoạt động hiệu quả, đảm bảo không xảy ra sự cố nghiêm trọng nào trong suốt thời gian diễn ra sự kiện.
Tuy nhiên, thách thức lớn nhất là sự thiếu đồng bộ giữa trung tâm và địa phương. Khi một số tỉnh, thành chưa có hệ thống điều hành hoàn chỉnh, điều này tạo ra những "điểm mù" trong mạng lưới bảo vệ. Những khoảng trống này có thể trở thành lỗ hổng cho các cuộc tấn công mạng.
 Cisco lo ngại mức độ sẵn sàng về an ninh mạng của các DN ViệtMức độ sẵn sàng về an ninh mạng của các doanh nghiệp Việt vẫn đang ở mức đáng báo động khi chỉ có 11% tổ ... |
Việc quyết định kéo dài triển lãm đến 15/9 cho thấy khả năng thích ứng linh hoạt của hệ thống với các yêu cầu thay đổi. Việc duy trì hoạt động liên tục trong thời gian dài cũng đặt ra yêu cầu cao về nguồn lực và khả năng thích ứng. Hệ thống phải đảm bảo không chỉ bảo vệ mà còn linh hoạt điều chỉnh theo từng giai đoạn của sự kiện.
Kinh nghiệm từ Triển lãm thành tựu đất nước nhân dịp Quốc khánh 2/9/2025 cho thấy hệ thống điều hành an ninh mạng quốc gia cần được mở rộng và chuẩn hóa trên toàn quốc. Việc xây dựng các trung tâm điều hành địa phương theo tiêu chuẩn thống nhất sẽ loại bỏ các điểm nghẽn và tăng cường khả năng phối hợp.
Đầu tư vào công nghệ dự đoán và trí tuệ nhân tạo sẽ giúp hệ thống chuyển từ phản ứng sang chủ động phòng ngừa. Khả năng phân tích dữ liệu lớn và nhận diện mẫu tấn công sẽ nâng cao hiệu quả bảo vệ.
Việc thiết lập cơ chế phối hợp liên vùng chặt chẽ hơn, đặc biệt trong các sự kiện quan trọng, sẽ đảm bảo không có khoảng trống nào trong hệ thống phòng thủ. Đồng thời, cần xây dựng khả năng thích ứng dài hạn để đáp ứng các yêu cầu ngày càng đa dạng của thời đại số.
Hệ thống điều hành an ninh mạng quốc gia đã từng bước khẳng định vai trò không thể thiếu trong việc bảo vệ chủ quyền số của đất nước, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững trong kỷ nguyên công nghệ.
Theo tạp chí Điện tử và Ứng dụng
Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống