Xu hướng chuyển dịch năng lượng của thế giới
Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA) báo cáo rằng kể từ khi Thỏa thuận chung Paris được ký kết vào năm 2015, đầu tư vào năng lượng sạch trên quy mô toàn cầu đã tăng lên đáng kể. Kết quả là trong 5 năm sau thuận khí hậu Paris, tỷ lệ tăng trưởng hàng năm được ghi nhận đối với năng lượng sạch trung bình chỉ hơn 2%. Tỷ lệ đã tăng lên 12% vào năm 2020 và đầu tư năng lượng sạch ước tính đạt 1400 tỷ USD vào năm 2022, chiếm gần 60% tổng số tiền đầu tư cho toàn ngành năng lượng.
Xu hướng chủ yếu và mạnh mẽ trong tiến trình phát triển năng lượng nói riêng và phát triển bền vững nói chung của các quốc gia hiện nay, đặc biệt là trong 5 năm trở lại đây, là chuyển dịch năng lượng trong đó các dạng năng lượng truyền thống như năng lượng hóa thạch gây ô nhiễm môi trường được thay thế dần bằng các dạng năng lượng sạch.
TSKH. Theo Mai Duy Thiện, Chủ tịch Hiệp hội Năng lượng Sạch Việt Nam (VCEA), tổng đầu tư toàn cầu cho chuyển đổi năng lượng đã tăng từ 250 tỷ USD năm 2010 lên 500 tỷ USD năm 2020 và đặc biệt là tới 755 tỷ USD (gấp hơn 3 lần năm 2010) vào năm 2021.
 |
| Đầu tư cho năng lượng sạch là xu hướng chung của thế giới |
Trong đó 366 tỷ đô la đã được chi cho các dự án điện mới trong năm 2021 (chiếm khoảng 70% tổng số tiền đầu tư cho các dự án nguồn điện mới), trong nửa đầu năm 2022, đã có 226 tỷ đô la được chi cho năng lượng tái tạo. Theo dự báo của IEA, năng lượng tái tạo sẽ trở thành nguồn sản xuất điện chính vào năm 2025, chiếm 1/3 điện năng trên thế giới. Ước tính rằng điện gió và điện mặt trời sẽ sản xuất nhiều điện năng hơn điện khí vafp và nhiệt điện than vào năm 2024.
Do đó, năng lượng tái tạo đã là xu hướng chủ đạo trong phát triển năng lượng, phát triển nguồn điện và là một thành phần quan trọng trong phát triển bền vững, phát triển xanh của thế giới.
Có rất nhiều tiềm năng cho phát triển năng lượng sạch ở Việt Nam.
Các chuyên gia cho rằng tiềm năng năng lượng tái tạo, đặc biệt là năng lượng gió và năng lượng mặt trời, là rất lớn ở Việt Nam. Theo nghiên cứu ban đầu của các cơ quan tư vấn, tiềm năng điện gió trên bờ và gần bờ của Việt Nam là khá lớn vào khoảng 21.000 MW, nhưng chủ yếu là tiềm năng gió thấp (4,5-5,5 m/s), khoảng 163.000 MW.
"Mặc dù chi phí đầu tư nguồn điện gió sẽ giảm trong tương lai, nhưng trong giai đoạn đến năm 2045, chỉ các khu vực gió cao 6m/s và trung bình (5,5-6m/s) mới có thể khả thi về mặt kinh tế," TSKH nhấn mạnh. Mai Duy Thiện.
Tây Nam Bộ, Tây Nguyên và Nam Trung Bộ là nơi chủ yếu tập trung tiềm năng này. Quy mô đăng ký các dự án điện gió ngoài khơi rất lớn, đặc biệt là ở khu vực Tây Nam Bộ. Các dự án này nằm ở khu vực có độ sâu đáy biển không lớn (nhỏ hơn 20 m), tốc độ gió khoảng 6,5 m/s, chi phí đầu tư giữa gió trên bờ và gió ngoài khơi nên được coi là điện gió gần bờ.
Trong khi đó, tiềm năng điện gió ngoài khơi khu vực có độ sâu đáy biển trên 20m, với tổng quy mô tiềm năng kỹ thuật khoảng 165.000 MW, khu vực gió cao và có tiềm năng kinh tế tốt chỉ nằm ở Nam Trung Bộ (Bình Thuận, Ninh Thuận, Khánh, Phú Yên, Bình Định), với tổng tiềm năng khoảng 80.000 MW, tốc độ gió từ 7-9 m/s.
Tổng tiềm năng kỹ thuật của điện mặt trời rất lớn, lên tới 914.000 MW, chủ yếu ở miền Nam, Nam Trung Bộ và Tây Nguyên. Tổng tiềm năng điện mặt trời cho mái nhà trên toàn quốc là 48.000 MW, chủ yếu ở khu vực miền Nam.
 |
| Việt Nam có tiềm năng lớn về điện gió và mặt trời |
Tiềm năng kinh tế - kỹ thuật điện vừa và lớn ở Việt Nam có khoảng 75-80 tỷ kWh, tương đương khoảng 23.000-25.000 MW công suất đặt. Tiềm năng này cũng có nghĩa là tiềm năng điện rất lớn.
Theo ông Mai Duy Thiện, tiềm năng nguồn điện vừa và lớn về cơ bản đã được khai thác gần hết. Tổng công suất điện vừa và lớn có thể dẫn đến tiềm năng phát triển tăng thêm 5.500 MW (gồm cả nhà máy mở rộng). Tổng công suất có tiềm năng phát triển tăng lên 11.400 MW đối với các nguồn điện nhỏ.
Trong khi nguồn sinh khối khác đang phát triển, hiện có khoảng 378 MW điện bã mía đang hoạt động cung cấp điện đồng phát cho các nhà máy đường đồng thời phát điện lên tới khoảng 100 MW điện trấu và khoảng 70 MW điện gỗ đang ở giai đoạn chuẩn bị đầu tư. Quy mô tiềm năng phát triển của điện sinh khối khoảng 5.000–6.000 MW, nguồn rác thải khoảng 1.700 MW và nguồn địa nhiệt khoảng 460 MW. Các lọai hình năng lượng còn lại như khí sinh học, sóng biển, triều, hải lưu.... hiện đang được nghiên cứu.
Trước những tiềm năng đó, đầu tư cho năng lượng tái tạo (điện gió và mặt trời) ở Việt Nam đã phát triển vượt bậc trong 5 năm gần đây. Tính đến thời điểm hiện tại, 43.126 MW, tương đương 55,2% tổng công suất hệ thống điện của Việt Nam (78.121 MW), được tạo thành từ các nhà máy điện năng lượng tái tạo và điện vừa và lớn. Trong đó, điện gió là 4.126 MW, điện mặt trời mái nhà 7.660 MW, điện mặt trời trang trại 8.904 MW, điện 22.111 MW và điện sinh khối 325 MW. Hệ thống điện Việt Nam có quy mô lớn nhất ở Đông Nam Á về điện mặt trời Việt Nam đứng trong top 10 quốc gia có công suất lắp đặt điện mặt trời cao nhất.
Phát triển năng lượng sạch— Chủ trương quan trọng của Đảng và Nhà nước
Theo TSKH. Theo Mai Duy Thiện, hệ thống năng lượng/hệ thống điện Việt Nam sẽ trải qua một quá trình chuyển đổi cơ bản về cơ cấu nguồn từ chỗ chủ yếu dựa vào nguồn nhiên liệu hóa thạch sang nguồn năng lượng sạch, năng lượng tái tạo, sử dụng hiệu quả năng lượng trong giai đoạn đến năm 2050. Do đó, trọng tâm chuyển đổi của hệ thống điện Việt Nam sẽ chủ yếu là điện sạch, sử dụng tối đa điện từ năng lượng tái tạo.
Đảng và Nhà nước Việt Nam trong thời gian qua đã ưu tiên đầu tư và sử dụng năng lượng tái tạo, đồng thời khuyến khích các tổ chức, cá nhân tham gia vào việc phát triển và sử dụng năng lượng này, nhằm hiện thực hóa chiến lược phát triển năng lượng sạch/năng lượng tái tạo.
Với quan điểm phát triển xanh, phát triển bền vững, nguồn năng lượng tái tạo trong đó năng lượng gió và mặt trời trong những thập kỷ tới sẽ là nguồn năng lượng cơ bản của hệ thống năng lượng/hệ thống điện và đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.
Do đó, Chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước Việt Nam về phát triển năng lượng tái tạo đã được cụ thể hóa tại Nghị quyết của Bộ Chính trị đến các Quyết định của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược Phát triển Năng lượng Tái tạo và các Cơ chế Khuyến khích Phát triển Năng lượngTái tạo.
Vương quốc Anh và Ai Cập đã tổ chức COP27 vừa qua tại Hội nghị COP26. Chính phủ Việt Nam đã khẳng định và cam kết mạnh mẽ đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 và tham gia Tuyên bố toàn cầu về chuyển đổi điện than sang năng lượng sạch, đây là định hướng quan trọng hướng tới nền kinh tế carbon thấp, tăng trưởng xanh trong những thập kỷ tới.
Những chủ trương và chiến lược cho phát triển năng lượng tái tạo đã được thiết lập từ rất sớm: Phát triển điện bắt đầu từ những năm 2000, phát triển điện gió bắt đầu từ năm 2010. Đặc biệt, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 55-NQ/TW ngày 11/02/2020 về định hướng Chiến lược Phát triển Năng lượng Quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và Chương trình Hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 55 - NQ/TW (Nghị quyết số 140/NQ-CP ngày 2/10/2020)... đã huy động được nhiều nguồn lực của các thành phần kinh tế để phát triển điện năng tái tạo và đã đạt được những kết quả vượt bậc, đảm bảo đủ điện cho phát triển kinh tế và đảm bảo an ninh năng lượng, đưa Việt Nam trở thành quốc gia hàng đầu ở Đông Á về Phát triển năng lượng tái tạo.
Theo chủ trương phát triển năng lượng tái tạo, các nguồn năng lượng tái tạo phải được khai thác, sử dụng triệt để và hiệu quả, đồng thời xây dựng các cơ chế và chính sách đột phá để khuyến khích và thúc đẩy việc phát triển nguồn năng lượng tái tạo một cách mạnh mẽ nhằm thay thế tối đa các nguồn năng lượng hóa thạch. Ưu tiên sử dụng năng lượng gió và mặt trời cho phát điện; khuyến khích đầu tư xây dựng các nhà máy điện sử dụng rác thải đô thị, sinh khối và chất thải rắn đi đôi với công tác bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế tuần hoàn......
Đối với điện gió và điện mặt trời: Ưu tiên phát triển phù hợp với khả năng bảo đảm an toàn hệ thống với chi phí điện năng hợp lý. Khuyến khích phát triển điện mặt trời áp mái và trên mặt nước. Xây dựng các chính sách hỗ trợ và cơ chế đột phá cho phát triển điện gió ngoài khơi phù hợp với triển khai thực hiện Chiến lược biển của Việt Nam.
Mục tiêu của Chiến lược phát triển năng lượng tái tạo là tăng tỷ lệ điện năng sản xuất từ năng lượng tái tạo trong tổng điện năng sản xuất toàn quốc, tăng từ khoảng 35% năm 2015 lên khoảng 38% năm 2020; đạt khoảng 32% năm 2030 và khoảng 43% năm 2050...
Còn tiếp Bài 2: Từ chính sách đến thực tiễn
Theo Báo Công Thương
Xu hướng chuyển dịch năng lượng của thế giới
Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA) báo cáo rằng kể từ khi Thỏa thuận chung Paris được ký kết vào năm 2015, đầu tư vào năng lượng sạch trên quy mô toàn cầu đã tăng lên đáng kể. Kết quả là trong 5 năm sau thuận khí hậu Paris, tỷ lệ tăng trưởng hàng năm được ghi nhận đối với năng lượng sạch trung bình chỉ hơn 2%. Tỷ lệ đã tăng lên 12% vào năm 2020 và đầu tư năng lượng sạch ước tính đạt 1400 tỷ USD vào năm 2022, chiếm gần 60% tổng số tiền đầu tư cho toàn ngành năng lượng.
Xu hướng chủ yếu và mạnh mẽ trong tiến trình phát triển năng lượng nói riêng và phát triển bền vững nói chung của các quốc gia hiện nay, đặc biệt là trong 5 năm trở lại đây, là chuyển dịch năng lượng trong đó các dạng năng lượng truyền thống như năng lượng hóa thạch gây ô nhiễm môi trường được thay thế dần bằng các dạng năng lượng sạch.
TSKH. Theo Mai Duy Thiện, Chủ tịch Hiệp hội Năng lượng Sạch Việt Nam (VCEA), tổng đầu tư toàn cầu cho chuyển đổi năng lượng đã tăng từ 250 tỷ USD năm 2010 lên 500 tỷ USD năm 2020 và đặc biệt là tới 755 tỷ USD (gấp hơn 3 lần năm 2010) vào năm 2021.
|
| Đầu tư cho năng lượng sạch là xu hướng chung của thế giới |
Trong đó 366 tỷ đô la đã được chi cho các dự án điện mới trong năm 2021 (chiếm khoảng 70% tổng số tiền đầu tư cho các dự án nguồn điện mới), trong nửa đầu năm 2022, đã có 226 tỷ đô la được chi cho năng lượng tái tạo. Theo dự báo của IEA, năng lượng tái tạo sẽ trở thành nguồn sản xuất điện chính vào năm 2025, chiếm 1/3 điện năng trên thế giới. Ước tính rằng điện gió và điện mặt trời sẽ sản xuất nhiều điện năng hơn điện khí vafp và nhiệt điện than vào năm 2024.
Do đó, năng lượng tái tạo đã là xu hướng chủ đạo trong phát triển năng lượng, phát triển nguồn điện và là một thành phần quan trọng trong phát triển bền vững, phát triển xanh của thế giới.
Có rất nhiều tiềm năng cho phát triển năng lượng sạch ở Việt Nam.
Các chuyên gia cho rằng tiềm năng năng lượng tái tạo, đặc biệt là năng lượng gió và năng lượng mặt trời, là rất lớn ở Việt Nam. Theo nghiên cứu ban đầu của các cơ quan tư vấn, tiềm năng điện gió trên bờ và gần bờ của Việt Nam là khá lớn vào khoảng 21.000 MW, nhưng chủ yếu là tiềm năng gió thấp (4,5-5,5 m/s), khoảng 163.000 MW.
"Mặc dù chi phí đầu tư nguồn điện gió sẽ giảm trong tương lai, nhưng trong giai đoạn đến năm 2045, chỉ các khu vực gió cao 6m/s và trung bình (5,5-6m/s) mới có thể khả thi về mặt kinh tế," TSKH nhấn mạnh. Mai Duy Thiện.
Tây Nam Bộ, Tây Nguyên và Nam Trung Bộ là nơi chủ yếu tập trung tiềm năng này. Quy mô đăng ký các dự án điện gió ngoài khơi rất lớn, đặc biệt là ở khu vực Tây Nam Bộ. Các dự án này nằm ở khu vực có độ sâu đáy biển không lớn (nhỏ hơn 20 m), tốc độ gió khoảng 6,5 m/s, chi phí đầu tư giữa gió trên bờ và gió ngoài khơi nên được coi là điện gió gần bờ.
Trong khi đó, tiềm năng điện gió ngoài khơi khu vực có độ sâu đáy biển trên 20m, với tổng quy mô tiềm năng kỹ thuật khoảng 165.000 MW, khu vực gió cao và có tiềm năng kinh tế tốt chỉ nằm ở Nam Trung Bộ (Bình Thuận, Ninh Thuận, Khánh, Phú Yên, Bình Định), với tổng tiềm năng khoảng 80.000 MW, tốc độ gió từ 7-9 m/s.
Tổng tiềm năng kỹ thuật của điện mặt trời rất lớn, lên tới 914.000 MW, chủ yếu ở miền Nam, Nam Trung Bộ và Tây Nguyên. Tổng tiềm năng điện mặt trời cho mái nhà trên toàn quốc là 48.000 MW, chủ yếu ở khu vực miền Nam.
|
| Việt Nam có tiềm năng lớn về điện gió và mặt trời |
Tiềm năng kinh tế - kỹ thuật điện vừa và lớn ở Việt Nam có khoảng 75-80 tỷ kWh, tương đương khoảng 23.000-25.000 MW công suất đặt. Tiềm năng này cũng có nghĩa là tiềm năng điện rất lớn.
Theo ông Mai Duy Thiện, tiềm năng nguồn điện vừa và lớn về cơ bản đã được khai thác gần hết. Tổng công suất điện vừa và lớn có thể dẫn đến tiềm năng phát triển tăng thêm 5.500 MW (gồm cả nhà máy mở rộng). Tổng công suất có tiềm năng phát triển tăng lên 11.400 MW đối với các nguồn điện nhỏ.
Trong khi nguồn sinh khối khác đang phát triển, hiện có khoảng 378 MW điện bã mía đang hoạt động cung cấp điện đồng phát cho các nhà máy đường đồng thời phát điện lên tới khoảng 100 MW điện trấu và khoảng 70 MW điện gỗ đang ở giai đoạn chuẩn bị đầu tư. Quy mô tiềm năng phát triển của điện sinh khối khoảng 5.000–6.000 MW, nguồn rác thải khoảng 1.700 MW và nguồn địa nhiệt khoảng 460 MW. Các lọai hình năng lượng còn lại như khí sinh học, sóng biển, triều, hải lưu.... hiện đang được nghiên cứu.
Trước những tiềm năng đó, đầu tư cho năng lượng tái tạo (điện gió và mặt trời) ở Việt Nam đã phát triển vượt bậc trong 5 năm gần đây. Tính đến thời điểm hiện tại, 43.126 MW, tương đương 55,2% tổng công suất hệ thống điện của Việt Nam (78.121 MW), được tạo thành từ các nhà máy điện năng lượng tái tạo và điện vừa và lớn. Trong đó, điện gió là 4.126 MW, điện mặt trời mái nhà 7.660 MW, điện mặt trời trang trại 8.904 MW, điện 22.111 MW và điện sinh khối 325 MW. Hệ thống điện Việt Nam có quy mô lớn nhất ở Đông Nam Á về điện mặt trời Việt Nam đứng trong top 10 quốc gia có công suất lắp đặt điện mặt trời cao nhất.
Phát triển năng lượng sạch— Chủ trương quan trọng của Đảng và Nhà nước
Theo TSKH. Theo Mai Duy Thiện, hệ thống năng lượng/hệ thống điện Việt Nam sẽ trải qua một quá trình chuyển đổi cơ bản về cơ cấu nguồn từ chỗ chủ yếu dựa vào nguồn nhiên liệu hóa thạch sang nguồn năng lượng sạch, năng lượng tái tạo, sử dụng hiệu quả năng lượng trong giai đoạn đến năm 2050. Do đó, trọng tâm chuyển đổi của hệ thống điện Việt Nam sẽ chủ yếu là điện sạch, sử dụng tối đa điện từ năng lượng tái tạo.
Đảng và Nhà nước Việt Nam trong thời gian qua đã ưu tiên đầu tư và sử dụng năng lượng tái tạo, đồng thời khuyến khích các tổ chức, cá nhân tham gia vào việc phát triển và sử dụng năng lượng này, nhằm hiện thực hóa chiến lược phát triển năng lượng sạch/năng lượng tái tạo.
Với quan điểm phát triển xanh, phát triển bền vững, nguồn năng lượng tái tạo trong đó năng lượng gió và mặt trời trong những thập kỷ tới sẽ là nguồn năng lượng cơ bản của hệ thống năng lượng/hệ thống điện và đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.
Do đó, Chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước Việt Nam về phát triển năng lượng tái tạo đã được cụ thể hóa tại Nghị quyết của Bộ Chính trị đến các Quyết định của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược Phát triển Năng lượng Tái tạo và các Cơ chế Khuyến khích Phát triển Năng lượngTái tạo.
Vương quốc Anh và Ai Cập đã tổ chức COP27 vừa qua tại Hội nghị COP26. Chính phủ Việt Nam đã khẳng định và cam kết mạnh mẽ đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 và tham gia Tuyên bố toàn cầu về chuyển đổi điện than sang năng lượng sạch, đây là định hướng quan trọng hướng tới nền kinh tế carbon thấp, tăng trưởng xanh trong những thập kỷ tới.
Những chủ trương và chiến lược cho phát triển năng lượng tái tạo đã được thiết lập từ rất sớm: Phát triển điện bắt đầu từ những năm 2000, phát triển điện gió bắt đầu từ năm 2010. Đặc biệt, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 55-NQ/TW ngày 11/02/2020 về định hướng Chiến lược Phát triển Năng lượng Quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và Chương trình Hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 55 - NQ/TW (Nghị quyết số 140/NQ-CP ngày 2/10/2020)... đã huy động được nhiều nguồn lực của các thành phần kinh tế để phát triển điện năng tái tạo và đã đạt được những kết quả vượt bậc, đảm bảo đủ điện cho phát triển kinh tế và đảm bảo an ninh năng lượng, đưa Việt Nam trở thành quốc gia hàng đầu ở Đông Á về Phát triển năng lượng tái tạo.
Theo chủ trương phát triển năng lượng tái tạo, các nguồn năng lượng tái tạo phải được khai thác, sử dụng triệt để và hiệu quả, đồng thời xây dựng các cơ chế và chính sách đột phá để khuyến khích và thúc đẩy việc phát triển nguồn năng lượng tái tạo một cách mạnh mẽ nhằm thay thế tối đa các nguồn năng lượng hóa thạch. Ưu tiên sử dụng năng lượng gió và mặt trời cho phát điện; khuyến khích đầu tư xây dựng các nhà máy điện sử dụng rác thải đô thị, sinh khối và chất thải rắn đi đôi với công tác bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế tuần hoàn......
Đối với điện gió và điện mặt trời: Ưu tiên phát triển phù hợp với khả năng bảo đảm an toàn hệ thống với chi phí điện năng hợp lý. Khuyến khích phát triển điện mặt trời áp mái và trên mặt nước. Xây dựng các chính sách hỗ trợ và cơ chế đột phá cho phát triển điện gió ngoài khơi phù hợp với triển khai thực hiện Chiến lược biển của Việt Nam.
Mục tiêu của Chiến lược phát triển năng lượng tái tạo là tăng tỷ lệ điện năng sản xuất từ năng lượng tái tạo trong tổng điện năng sản xuất toàn quốc, tăng từ khoảng 35% năm 2015 lên khoảng 38% năm 2020; đạt khoảng 32% năm 2030 và khoảng 43% năm 2050...
Còn tiếp Bài 2: Từ chính sách đến thực tiễn
Theo Báo Công Thương
Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống