 |
| Hé lộ cách các quốc gia trên thế giới phát triển điện mặt trời |
Trung Quốc xây nhà máy điện mặt trời trong sa mạc
Trung Quốc hiện được coi là quốc gia có khả năng sản xuất điện mặt trời lớn nhất trên thế giới, với công suất lên tới 8.430 MW và sản lượng điện mặt trời lên tới 10 tỷ kWh ở sa mạc Tala.
Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế, Trung Quốc đã lắp đặt một nửa tổng công suất năng lượng mặt trời mới trên toàn thế giới vào năm 2018. Đây cũng là quốc gia đầu tiên lắp đặt hơn 100 GW năng lượng mặt trời, tương đương với lượng điện được sản xuất bởi 75 nhà máy điện hạt nhân.
Trung Quốc sở hữu sáu trong số mười công ty sản xuất năng lượng mặt trời lớn nhất thế giới tính đến đầu năm 2019. Trung Quốc là nhà sản xuất tấm pin năng lượng mặt trời hàng đầu thế giới, góp phần vào việc phát triển thành công các dự án điện mặt trời này. Mức sản xuất pin mặt trời của quốc gia này hiện đã vượt qua mục tiêu của chính phủ về lắp đặt năng lượng mặt trời.
Theo báo cáo phát triển năng lượng tái tạo năm 2021, mức tiêu thụ năng lượng tái tạo của Trung Quốc trong năm 2021 tương đương 750 triệu tấn than tiêu chuẩn, góp phần giảm phát thải khoảng 1,95 tỷ tấn khí CO2.
Sản lượng điện từ năng lượng tái tạo đạt 2.480 tỷ kWh tính đến hết năm 2021, chiếm 29,7% tổng sản lượng điện trên toàn quốc. Trong đó, riêng sản lượng điện mặt trời đạt 327 tỷ kWh và sản lượng điện từ năng lượng mặt trời đạt 306 triệu kWh.
Nước này bổ sung hơn 51 GW điện mặt trời quy mô nhỏ vào năm 2022. Các mái nhà và sân vườn chiếm khoảng 40% tổng công suất hiện tại. Điều này dẫn đến công suất điện mặt trời lắp đặt mới quy mô nhỏ ở Trung Quốc cao hơn so với tổng công suất điện sạch ở bất kỳ quốc gia nào khác. Cứ năm tấm pin mặt trời được lắp đặt trên toàn cầu vào năm 2022 thì một tấm được gắn trên mái nhà của người dân hoặc doanh nghiệp Trung Quốc.
Trung Quốc có tổng diện tích sa mạc khoảng 1,2 triệu km2, chủ yếu ở khu vực miền tây có khí hậu khô và hơn 80% số ngày trong năm có nắng với cường độ bức xạ mặt trời mạnh. Nước này đang đầu tư phát triển các công trình phát điện từ năng lượng mặt trời trên sa mạc với lợi thế là một trong những quốc gia có nhiều sa mạc nhất trên thế giới.
 |
| Trung Quốc xây nhà máy điện mặt trời khổng lồ trong sa mạc (Ảnh: China Daily). |
Theo ông Hoàng Chiến Vinh, Phó chủ nhiệm Ủy ban Phát triển và Cải cách Trung Quốc, các tấm pin năng lượng mặt trời chủ yếu được sản xuất trong nước, chi phí lắp đặt hiện nay đã giảm xuống mức rất thấp do đã hình thành chuỗi công nghiệp năng lượng mặt trời trên toàn quốc.
Việc lắp đặt hệ thống phát điện từ năng lượng mặt trời được Trung Quốc gắn liền với công tác phòng, chống sa mạc hóa và phát triển ngành du lịch trải nghiệm, mang lại hiệu quả kinh tế cao ngoài việc tận dụng nguồn năng lượng mặt trời dồi dào.
Theo các chuyên gia, có được sự phát triển vượt bậc trong sản xuất điện mặt trời là kết quả của việc Trung Quốc đã thông qua luật Năng lượng tái tạo vào năm 2006, đặt nền móng cho cuộc cách mạng phát triển năng lượng sạch.
Sau đó, tại Kế hoạch đến năm 2020, Trung Quốc đã ưu tiên phát triển năng lượng xanh và bảo vệ môi trường, bảo đảm thực hiện các cam kết quốc tế về giảm phát thải carbon và thay đổi cấu trúc thị trường than.
Cụ thể, Trung Quốc đã điều chỉnh giá điện từ nguồn tái tạo và loại bỏ các kế hoạch triển khai các dự án nhà máy nhiệt điện chạy than và thúc đẩy các nhà đầu tư nước ngoài đầu tư sản xuất nguồn năng lượng sạch tại quốc gia này.
Nhật Bản khuyến khích người dân tự sản xuất điện mặt trời tại nhà
Nhật Bản đã sớm nhận thức được vai trò và tầm quan trọng của nguồn năng lượng sạch đối với phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, với lợi thế là một cường quốc về khoa học - công nghệ phát triển bậc nhất trên thế giới.
Chính phủ Nhật Bản đã thực hiện chính sách hỗ trợ cho vay mua nhà sử dụng năng lượng tái tạo kể từ năm 2008, với thời gian trả nợ tối đa là 10 năm. Theo đó, các gia đình cải tạo nhà chuyển sang sử dụng năng lượng mặt trời được vay tối đa 5 triệu yên. Chính phủ Nhật Bản cũng mua điện sản xuất từ năng lượng mặt trời với giá cao hơn giá thị trường và giảm giá bán các tấm pin năng lượng mặt trời.
Tháng 8/2011, Nhật Bản đã ban hành Luật Trợ giá (FIT) mua năng lượng tái tạo, thúc đẩy người dân tự sản xuất điện mặt trời tại nhà và từ đó xây dựng các trung tâm điện mặt trời lớn và tập trung. Để tiếp tục thúc đẩy phát triển điện mặt trời, luật mới này cho phép hỗ trợ giá điện sản xuất từ năng lượng mặt trời khi các doanh nghiệp tư nhân muốn đầu tư.
Chính phủ Nhật Bản đã dành khoảng 2.300 tỷ yên trong năm 2016 để hỗ trợ việc mua lại điện mặt trời với giá cao hơn giá thị trường theo cơ chế FIT và giảm giá bán các tấm pin năng lượng mặt trời để khuyến khích người dân tự sản xuất điện mặt trời tại nhà. Không những vậy, việc này còn thúc đẩy chính quyền các địa phương cùng tham gia, từ đó xây dựng các trung tâm điện mặt trời lớn, tập trung hơn.
 |
| Trong những năm gần đây, Nhật Bản đã và đang phát triển các nhà máy năng lượng mặt trời nổi (Ảnh: IT). |
Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản đã ban hành luật FIT mới sửa đổi vào tháng 4/2017, đặc biệt để tạo động lực và gia tăng lợi ích cho người dân và doanh nghiệp khi đầu tư vào điện mặt trời. Theo đó, thuộc vào quy mô hệ thống, giảm thuế từ 21 đến 30 yên/kWp điện tái tạo.
Nhật Bản đã thông qua kế hoạch chiến lược phát triển năng lượng lần thứ năm tầm nhìn 2030 và đến 2050 vào tháng 7 năm 2018. Quốc gia này đặt mục tiêu giảm 26% lượng khí thải vào năm 2030 và mức trung carbon vào năm 2050. Nhật Bản tiếp tục đặt mục tiêu sử dụng nhiều nguồn năng lượng trong kế hoạch. Cụ thể, đến năm 2030, năng lượng tái tạo chiếm từ 22 đến 24%, nhiên liệu hóa thạch 56% và năng lượng hạt nhân 20 đến 222% trong cơ cấu nguồn điện.
Ở các công trình xây dựng quy mô lớn ở Kyoto và Guma, cuối năm ngoái, Nhật Bản đã thông qua quy định bắt buộc lắp đặt pin năng lượng mặt trời. Ngoài ra, thủ đô Tokyo là thành phố đầu tiên yêu cầu lắp đặt pin này ở các công trình xây dựng mới và đặt mục tiêu giảm một nửa lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính vào năm 2030.
Mỹ quan tâm đầu tư phát triển năng lượng mặt trời từ khá sớm
Là quốc gia dẫn đầu thế giới về phát triển năng lượng tái tạo, năng lượng mặt trời đã được quan tâm đầu tư từ khá sớm.
Bang California đã xây dựng nhà máy quang điện công suất 1 MW đầu tiên trên thế giới vào năm 1982 nhờ việc tận dụng các điều kiện hoàn hảo về tự nhiên khi có khoảng 102,7 nghìn km2 sa mạc nắng nóng, rất phù hợp cho việc phát triển điện mặt trời.
Hai nhà máy điện mặt trời khá lớn đã được xây dựng ở California trong những năm 2011–2014. Trang trại quang điện Topaz có công suất 550 MW và tổng mức đầu tư khoảng 2,5 tỷ USD. Nhà máy điện mặt trời Ivanpah, được xây dựng tại sa mạc Mojave, bang California, với công suất 392 MW và tổng vốn đầu tư khoảng 2,2 tỷ USD, hiện đang hoạt động và cung cấp điện đủ cho 140.000 hộ gia đình.
Bộ Nội vụ Hoa Kỳ đã thông qua lần cuối cùng vào năm 2020 dự án năng lượng mặt trời lớn nhất ở nước này, trị giá tới 1 tỷ đô la ở bang Nevada. Dự án này có khả năng cung cấp điện cho khoảng 260.000 hộ gia đình, đủ để đáp ứng nhu cầu của dân số Las Vegas. Dự án sẽ không chỉ mang lại nhiều lợi ích cho nền kinh tế và môi trường, tạo ra hàng nghìn việc làm trong lĩnh vực xây dựng và sản xuất nguồn năng lượng sạch có thể bù đắp lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính của khoảng 83.000 chiếc xe hơi.
Mỹ đã đưa ra chính sách năng lượng sạch lâu dài nhằm tạo ra một thị trường bền vững cho năng lượng tái tạo, khuyến khích và hỗ trợ việc tích hợp năng lượng tái tạo, đồng thời tăng cường đầu tư cho nghiên cứu và phát triển trong lĩnh vực này. Ngoài ra, Mỹ đã đưa ra nhiều biện pháp kịp thời nhằm tăng cường hạ tầng truyền dẫn để tích hợp được một lượng lớn năng lượng tái tạo, kết hợp với kế hoạch hóa phát triển lưới điện tiên tiến hơn để duy trì tính đáng tin cậy và bền vững của loại năng lượng này.
 |
| Điện mặt trời cũng đã được Mỹ quan tâm đầu tư phát triển từ khá sớm (Ảnh: ASCE). |
Năng lượng mặt trời là một thành phần quan trọng của hệ thống năng lượng tái tạo của Mỹ, trong đó nó được đặc biệt chú trọng. Chi phí của hệ thống sản xuất điện mặt trời đã giảm đáng kể trong những năm qua, mang lại cho các gia đình và doanh nghiệp Mỹ cơ hội tiếp cận với năng lượng sạch và giá thành hợp lý. Bộ Năng lượng Mỹ tiếp tục thúc đẩy mở rộng thị trường năng lượng mặt trời trên cơ sở hài, bền vững, sản xuất điện đi đôi với cơ sở hạ tầng kèm theo, chẳng hạn như mạng lưới truyền tải hoặc tích trữ điện, thông qua việc sử dụng tiền của chính phủ cho nghiên cứu và phát triển.
Theo bà JennifeGranholm, Bộ trưởng Năng lượng Hoa Kỳ, "năng lượng mặt trời là nguồn năng lượng sạch nhất và có thể phát triển nhanh nhất. Vào năm 2035, chúng ta có thể sản xuất đủ điện mặt trời để cung cấp điện cho tất cả các ngôi nhà ở Mỹ và tạo thêm 1,5 triệu việc làm mới.
Thái Lan dẫn đầu thị trường điện mặt trời ở Đông Nam Á
Thái Lan hiện được coi là quốc gia dẫn đầu khu vực về sử dụng điện mặt trời ở khu vực ASEAN. Công suất lắp đặt điện mặt trời dự kiến của Thái Lan cho đến năm 2036 là 6.000 MW.
Thái Lan là quốc gia đầu tiên trong khu vực áp dụng biểu giá FIT cho năng lượng tái tạo trong cùng năm đó. Với mức giá 23 cent/kWh cho 10 năm, các dự án năng lượng mặt trời nhận được FIT cao nhất.
Thái Lan cũng đã cung cấp các mức hỗ trợ FIT cao nhất cho các nhà sản xuất nhỏ với quy mô hộ gia đình để khuyến khích phát triển điện mặt trời ở các dự án nhỏ. Thái Lan đặc biệt cung cấp tỷ lệ FIT ưu đãi 21 cent/kWh cho các dự án năng lượng mặt trời trên mái nhà, cũng như chương trình "Mái nhà quang điện".
Trang trại rộng 120 ha được đặt tại đập điện Sirindhorn (Thái Lan) đã đi vào vận hàng từ đầu năm 2022, đạt công suất lên 45MW và kích thước 120 sân bóng đá cộng lại. Dự án lắp đặt 145.000 tấm pin mặt trời vào ban ngày với mục đích tạo ra nguồn điện. Nhà máy tiếp tục sản xuất điện vào ban đêm bằng 3 tuabin cỡ lớn sử dụng sức nước phía dưới.
Ước tính lượng khí CO2 thải ra môi trường hàng năm từ khu trang trại điện mặt trời này là 47.000 tấn. Mặc dù khu trang trại chỉ chiếm 1% diện tích mặt hồ, nhưng nó có tác dụng giữ lại lượng nước là 460.000 m3 khỏi bốc hơi hàng năm. Hiệu suất phát điện của các tấm pin sẽ tăng 15% so với lắp đặt trên đất liền nhờ khả năng làm mát từ nước mặt hồ, bảo đảm cho chúng không bị quá nóng.
 |
| Thái Lan được đánh giá là quốc gia dẫn đầu khu vực trong sử dụng điện mặt trời (Ảnh: EGAT). |
Theo ông Boonyanit Wongrukmit, Chủ tịch Tập đoàn Điện lực Thái Lan, dự án "lai" này giúp tăng cường an ninh năng lượng của Thái Lan, hỗ trợ sản xuất năng lượng sạch, thân thiện với môi trường và tạo thêm công ăn việc làm bền vững, thu nhập ổn định cho người dân và phát triển kinh tế địa phương.
Thái Lan dự kiến sẽ hoàn thành 15 dự án điện mặt trời khác trong thời gian tới. Khi hoàn thành, các dự án này sẽ hỗ trợ bổ sung vào lưới điện quốc gia của Thái Lan, cung cấp 2.725 MW năng lượng điện.
Thái Lan, giống như phần lớn các quốc gia Đông Nam Á, phụ thuộc rất nhiều vào khí đốt tự nhiên để sản xuất điện cung cấp điện cho gần 70 triệu dân. Điện mặt trời, điện gió và điện hiện chiếm chưa tới 10% sản lượng điện của cả nước, trong khi năng lượng khí đốt tự nhiên vẫn chiếm 2/3.
Tuy nhiên, khi nguồn cung cấp nhiên liệu hóa thạch trong nước dần cạn kiệt, Thái Lan đã bắt đầu tính toán chuyển đổi năng lượng sạch. Nguồn nhiên liệu hóa thạch lớn nhất ở nước này, khí đốt, đã đạt đỉnh vào năm 2014 và suy giảm.
Ngoài ra, sau nhiều năm cải cách, Thái Lan hiện nằm trong nhóm nước đi đầu trong ASEAN về phát triển năng lượng tái tạo, khuyến khích khu vực tư nhân tham gia sâu hơn và có đóng góp lớn hơn cho thị trường này. Chính phủ nước này dự đoán rằng năng lượng tái tạo sẽ chiếm 35% tổng sản lượng điện quốc gia vào năm 2037.
Cuộc đua năng lượng sạch
Ngày càng có nhiều quốc gia trên thế giới đã quan tâm và tham gia cuộc đua điện mặt trời do nhiều lợi ích mang lại.
Trong đó điện mặt trời và điện gió là ưu tiên hàng đầu, Singapore cũng nổi tiếng về phát triển năng lượng sạch. Để tìm ra giải pháp cho phát triển bền vững đô thị, Singapore đã công bố tài trợ hơn 700 triệu USD cho các hoạt động Nghiên cứu và Phát triển ở khu vực công trong 5 năm vào năm 2016. Ngoài ra, Singapore cung cấp các mức thuế cạnh tranh và ưu tiên phát triển thị trường buôn bán điện, nơi mà tất cả người tiêu dùng có quyền lựa chọn nhà cung cấp điện của mình, để hỗ trợ các dự án điện mặt trời.
 |
Kể từ đầu năm 2017, Indonesia đã thông qua luật năng lượng tái tạo. Theo luật mới, mức hỗ trợ FIT sẽ dựa trên chi phí cung cấp điện trung bình của khu vực nơi dự án điện năng lượng mới được xây dựng. Mức hỗ trợ theo chương trình mới là từ 6,5 đến 11,6 cent/kWh. Luật mới của Indonesia cũng cho phép điện mặt trời cạnh tranh trực tiếp với các nhà máy nhiệt điện than, loại sản xuất điện năng được sử dụng rộng rãi ở Indonesia.
Chính sách năng lượng mặt trời từ năm 2011 đã được sửa đổi vào năm 2014 để phù hợp với sự thay đổi của thị trường và việc giảm giá tấm pin năng lượng, nhưng Malaysia cũng không bị loại khỏi cuộc chơi. Ngoài ra, quốc gia này đã thiết lập cơ chế thanh toán bù trừ vào năm 2016 với mục tiêu đạt 500 MW điện mặt trời vào năm 2020 tại bán đảo Malaysia và Sabah. Theo đó, người tiêu dùng chỉ tốn 1 m2 lắp đặt là có thể tạo ra điện năng cho gia đình và bán năng lượng dư thừa cho điện lưới quốc gia. Công suất lắp đặt pin mặt trời ở Malaysia đạt 338 MW vào năm 2019 nhờ các chính sách hỗ trợ về giá.
Theo Dân trí
Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống