Giới chuyên gia khuyên rằng các dự án được cấp tín dụng xanh, phát hành trái phiếu xanh, tạo cơ sở để huy động nguồn lực cho các hoạt động bảo vệ môi trường, đặc biệt là tái chế chất thải nhựa và biến rác thải nhựa thành tài nguyên, để giảm thiểu việc phát tán nhựa ra môi trường.
Các quá trình sản xuất cần được sửa đổi và các quy trình sản xuất cần được thay đổi. Tạo ra hàng hóa và sản xuất phải được thay đổi để hoạt động trơn tru hơn và hiệu quả hơn.
Chia sẻ với báo chí ngày 1/6, phó giáo sư-tiến sĩ Lưu Đức Hải, chủ tịch Hội Kinh tế Môi trường Việt Nam, nhấn mạnh rác thải nhựa đang làm thay đổi môi trường sống và các quá trình tự nhiên, làm giảm khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu của hệ sinh thái và phúc lợi xã hội.
Trung bình mỗi năm, cả nước thải ra 1,8 triệu tấn rác nhựa, trong đó có khoảng hơn 30 tỷ túi nylon. 80% số túi nylon đó đều bị thải bỏ sau khi chúng được sử dụng một lần. Với 0,28-0,73 triệu tấn/năm, tương đương 6% tổng lượng rác thải nhựa ra biển trên thế giới, Việt Nam đứng thứ tư trong số 20 quốc gia hàng đầu.
Do đó, Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc chọn ra một vấn đề nóng để làm chủ đề, kêu gọi thay đổi, và chủ đề của năm 2023 là "Giải pháp cho ô nhiễm nhựa" (Solutions to Plastic Pollution), trong đó tập trung thực hiện Chiến dịch "Chống ô nhiễm nhựa."
[Việt Nam đồng hành cùng quốc tế giải quyết ô nhiễm rác thải nhựa]
Ông Hải nhấn mạnh việc đưa ra các đề xuất phù hợp nhằm giảm thiểu chất thải nhựa bằng cách áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam là điều rất quan trọng, theo tinh thần chiến lược trên.
Do đó, Việt Nam cần sớm hoàn thiện việc xây dựng quy định về tiêu chí môi trường; xác nhận đối với các dự án được cấp tín dụng xanh, phát hành trái phiếu xanh, tạo cơ sở để huy động nguồn lực cho các hoạt động bảo vệ môi trường, đặc biệt là hoạt động tái chế nhựa.
Giáo sư-tiến sĩ Đặng Thị Kim Chi, Chủ tịch Hội đồng Khoa học (Hội bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam), đề cập đến một số biện pháp công nghệ, kỹ thuật hướng tới nền kinh tế tuần hoàn trong tương lai. Theo bà, trong tương lai, Việt Nam cần cải tiến, thay đổi các quy trình sản xuất công nghiệp nhằm giảm thiểu tối đa các chất thải nhựa.
Nhà nước cũng cần khuyến khích phát triển công nghệ thay thế các sản phẩm nhựa bằng các sản phẩm mới thân thiện môi trường, khắc phục nhược điểm chậm phân của nhựa thải và tạo ra các công nghệ mới có thể thu hồi và tái chế chất thải nhựa.
Ví dụ, để chuyển đổi từ loại nhựa này sang loại nhựa khác, các phương pháp tái chế hóa học như vậy có thể giúp phân hóa học. Ví dụ, từ chai nhựa PP phế liệu được chuyển đổi thành nguyên liệu để sản xuất chai PET; từ nhựa PET được chuyển đổi thành vật liệu để sản xuất vải và màng mỏng...
Nhựa cũng có thể được sử dụng để đốt và sản xuất năng lượng dưới dạng nhiệt. Các chất thải nhựa được đốt cháy bằng phương pháp nhiệt, làm giảm đáng kể thể tích chất thải nhựa. Cần có các biện pháp để kiểm soát khí thải vì việc đốt cháy này lại tạo ra các khí ô nhiễm như CO2, SO2, NOx, kể cả Dioxin, fura.
"Tại Việt Nam, nhựa tự phân cũng đã được nhiều đơn vị nghiên cứu và thương mại hóa, vừa có tính ứng dụng cao vừa mang lại hiệu quả kinh tế. Bà Chi nhấn mạnh rằng các giải pháp công nghệ - kỹ thuật là rất quan trọng và cần được khuyến khích đầu tư để tạo điều kiện cho các kết quả áp dụng vào thực tế.
Quy định cụ thể về các sản phẩm nhựa tái chế
Bà Dương Thị Phương Anh, Phó giám đốc Trung tâm Tư vấn, Đào tạo và Dịch vụ tài nguyên và môi trường (Viện Chiến lược, Chính sách Tài nguyên và Môi trường - Bộ Tài Nguyên và Môi trường), cho rằng hệ thống chính sách, pháp luật quản lý chất thải nói chung hiện đang được cải thiện.
Ô nhiễm rác thải nhựa trên biển đang ngày càng trở nên nghiêm trọng. (Ảnh Wired)Các chính sách về phân loại tại nguồn và thu phí theo khối lượng/thể tích chất thải phát sinh, trách nhiệm thu hồi và tái chế sản phẩm, bao bì thải bỏ, lộ trình cấm sản xuất tiêu dùng sản phẩm nhựa sử dụng một lần và hạn chế chôn lấp trực tiếp,... sẽ là những bước tiến quan trọng trong việc giảm chất thải nhựa.
Theo bà Phương Anh, các công cụ kinh tế cho các hoạt động bảo vệ môi trường đã được quy định trong Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và Nghị định 08/2022/NĐ-CP.
Bộ Tài nguyên và Môi trường hiện đang xây dựng quy định về tiêu chí môi trường, xác nhận đối với dự án được cấp tín dụng xanh, phát hành trái phiếu xanh, nhằm tạo cơ sở cho việc huy động nguồn lực cho các sáng kiến bảo vệ môi trường, tái chế chất thải nhựa.
"Tuy nhiên, chúng ta cũng thiếu các hướng dẫn về lựa chọn công nghệ tái chế, xử lý chất thải rắn và tiêu chuẩn, quy định đối với các sản phẩm tái chế," đại diện Viện Chiến lược, Chính sách Tài nguyên và Môi trường lưu ý.
Trước thực tế đã nêu ở trên, bà Phương Anh đề xuất các quy định liên quan đến trách nhiệm tái chế, trách nhiệm xử lý của nhà sản xuất, cá nhân sản xuất, nhập khẩu, v.v. cần có hướng dẫn cụ thể hơn để có thể áp dụng trong thực tiễn; quy định cho sản phẩm tái chế để có thể cạnh tranh với các sản phẩm được sản xuất từ nhựa nguyên sinh.
Phó giáo sư-tiến sĩ Lưu Đức Hải, Chủ tịch Hội Kinh tế Môi trường Việt Nam, đã đưa ra bốn góc độ tiếp cận để giải quyết ô nhiễm nhựa, đồng thời khẳng định rằng Việt Nam cần tổ chức quản lý thu gom, phân loại tái sử dụng chất thải nhựa theo mô hình kinh tế tuần hoàn và tăng cường áp dụng các giải pháp công nghệ kỹ thuật để xử lý chất thải nhựa.
Ngoài ra, Việt Nam cần tăng cường áp dụng các công cụ kinh tế môi trường trong sản xuất, kinh doanh và xử lý chất thải nhựa (thuế môi trường sản phẩm nhựa, xử phạt vi phạm hành chính về thải bỏ chất thải nhựa) đồng thời tăng cường công tác giáo dục, truyền thông cho mọi tầng lớp dân cư về ô nhiễm nhựa./.
Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống