Cánh cửa nhìn ra bầu trời

Kể từ giữa năm 2022, khi Trung tâm khám phá khoa học và đổi mới sáng tạo (ExploraScience Quy Nhơn - do Sở KH-CN tỉnh Bình Định làm chủ đầu tư, đặt tại Trung tâm quốc tế khoa học và giáo dục liên ngành (ICISE), P.Ghềnh Ráng, TP.Quy Nhơn) đi vào hoạt động, những câu chuyện về thiên văn, toán học, vật lý... không còn là diễn đàn dành riêng cho các nhà khoa học mà đã đến gần hơn với người dân. Đây được coi là trung tâm khoa học vũ trụ đầu tiên của Việt Nam và là trung tâm thứ hai ở Đông Nam Á mà công chúng có thể tự do khám phá khoa học.

Khát vọng khám phá thiên hà

Khi đến dự hội nghị ICISE, không ít các nhà khoa học hàng đầu thế giới đã ghé thăm Trạm quan sát thiên văn phổ thông ở ExploraScience Quy Nhơn để quan sát bầu trời. Trạm quan sát này có kính thiên văn chính đường kính 600 mm (CDK600) và 6 kính thiên văn khác (đường kính 127 mm), đảm bảo khả năng vừa tham gia vào nghiên cứu khoa học ở cấp độ đại học vừa phục vụ tốt hoạt động phổ biến khoa học.

Tại Trung tâm khám phá khoa học và đổi mới sáng tạo

HOÀNG TRỌNG

Theo Tiến sĩ Nguyễn Hữu Hà, Giám đốc ExploraScience Quy Nhơn, ở Việt Nam hiện có 3 quan sát kính thiên văn lớn. Hai trong số các kính này, Đài thiên văn Lạc (Hà Nội) và Đài thiên văn Nha Trang (Khánh), đều có đường kính 500 mm, được đặt ở Trung tâm vũ trụ Việt Nam. Kính thiên văn chính tại ExploraScience Quy Nha Trang không chỉ có đường kính lớn nhất mà còn là kính thiên văn hiện đại nhất ở Việt Nam.

Theo Tiến sĩ Nguyễn Hữu Hà, "các chuyên gia đến làm việc tại ExploraScience Quy Nhơn đã sử dụng kính thiên văn chính chụp được những bức ảnh về bề mặt của các sao, sao thổ, mặt trăng, thiên hà Xoáy nước (thiên hà có cấu trúc xoắn ốc cách trái đất khoảng 31 triệu năm ánh sáng), Tinh vân Chẻ ba (một đám mây bụi và khí cách trái đất hơn 7.000 năm ánh sáng) và Tinh vân Đại bàng (đám bụi khí khổng lồ cách trái đất hơn 6.000 năm ánh sáng)... rất đẹp, được đánh giá có chất lượng tương đương với nhiều kính thiên văn hiện đại của thế giới."

CLB Thiên văn, bao gồm 32 thành viên là bạn trẻ đam mê thiên văn học, hiện đã được thành lập bởi ExploraScience Quy Nhơn. Trung tâm này cũng tổ chức Ngày hội thiên văn cộng đồng hàng năm để kết nối những người yêu thích thiên văn ở mọi lứa tuổi hoặc những người thích chiêm ngưỡng vẻ đẹp của các chòm sao, thiên hà, tinh vân... qua kính ngắm.

Ngoài việc phổ biến kiến thức khoa học cho người dân, ExploraScience Quy Nhơn cũng tham gia các công trình nghiên cứu chuyên sâu trong lĩnh vực thiên văn học, trước mắt là các đề tài chung với Nhóm Thiên văn Quốc tế SAGI và Trung tâm Vũ trụ Việt Nam. Trung tâm cũng đã lên kế hoạch tham gia mạng lưới thiên văn quốc tế để sử dụng kính thiên văn chung cho cả mạng lưới này. "Trong tương lai không xa, các nhà khoa học quốc tế sẽ sử dụng kính thiên văn của ExploraScience Qui Nhơn từ xa (qua mạng internet) để quan sát vũ trụ. Chúng tôi cũng sẽ mời các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực thiên văn đến phối hợp với trung tâm để tổ chức các hoạt động khoa học và đào tạo, nâng cao trình độ cho nhân viên của trung tâm trong lĩnh vực này," TS Nguyễn Hữu Hà nói.

Trung tâm nghiên cứu khoa học và đổi mới sáng tạo nhìn từ trên cao

ExploraScience QUY NHƠN

Tour du lịch khoa học và giáo dục

nhà chính hình tròn của Khu khám phá khoa học, bao gồm Phòng chiếu hình vũ trụ và 7 phòng trưng bày, và Trạm quan sát thiên văn phổ thông, nằm kế bên, là điểm tham quan chính của ExploraScience Quy Nhơn. Một trong những điểm thu hút du khách là phòng chiếu hình vũ trụ với màn hình vòm bán cầu đường kính 12 m và khán phòng 80 chỗ ngồi. Hệ thống máy chiếu video có độ phân giải cao 4K, hệ thống thiết bị hiện đại, công nghệ trình chiếu và mô phỏng các vấn đề liên quan đến thiên văn học, hiện tượng thiên nhiên thông qua bộ phim chiếu lên mái vòm mang đến cho khán giả những trải nghiệm chân thực trong phòng chiếu này.

Với quả cầu mô phỏng hành tinh Omnigloble® cùng hơn ba mươi "câu chuyện" về trái đất và hệ mặt trời, lịch sử vũ trụ và hơn ba mươi "công chuyện" về hành tinh, du khách bị cuốn vào những hình ảnh đặc biệt của Phòng hệ mặt trời khi họ rời Phòng chiếu hình vũ trụ.

Tiếp theo là các phòng trưng bày khác như Phòng khám phá vật chất, Phòng trái đất và tài nguyên thiên nhiên, Phòng khám phá không gian, Phòng triển lãm đa năng - khám phá sao, Phòng chơi mà học và Phòng các quy luật tự nhiên.

Các buổi biểu diễn khoa học vật lý hấp dẫn về tĩnh điện và điện cao áp được tổ chức tại đây, tạo ra âm thanh và hiệu ứng bất ngờ. Những phòng trưng bày này phổ biến khoa học phổ thông để công chúng nhiều lứa tuổi tiếp cận, thực hành, trải nghiệm, tương tác với các mô hình khoa học, các thiết bị công nghệ tiên tiến, khám phá những kiến thức khoa học lý thú được giải thích theo những cách đơn giản nhất với phương châm "chơi mà học, học bằng chơi" nhằm khơi gợi và khuyến khích niềm đam mê khoa học.

Theo TS Nguyễn Hữu Hà, dự kiến hơn 50.000 khách sẽ đến thăm ExploraScience Quy Nhơn vào năm 2022. Trung tâm hiện phối hợp với Sở Du lịch tỉnh Bình Định và các công ty lữ hành, Trường ĐH Quy Nhơn, Đại học Tây Nguyên, Trung tâm STEAM ZONE (TP.HCM), Trung tâm Vũ trụ Việt Nam (Hà Nội)... triển khai các hoạt động du lịch giáo dục khoa học, tham quan trải nghiệm khoa học, các lớp học STEM để học sinh tự tìm hiểu và tạo ra những sản phẩm cho riêng mình.

Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống