Bom lượn có tạo ra cuộc cách mạng về vũ khí diệt hạm mới

Loại vũ khí chính xác cao này có thể tạo ra xu hướng phát triển vũ khí diệt hạm “bất đối xứng mới” khi hội tụ được các yếu tố tận dụng được các loại bom hàng không sẵn có; chi phí thấp và hiệu quả cao. Đây là yếu tố rất quan trọng trong chiến tranh hiện đại.

Quicksink có gì đặc biệt?

Mới đây tờ Newsweek trích dẫn từ Không quân Mỹ đăng tải, vào cuối tháng 4-2025, máy bay ném bom tàng hình chiến lược B-2 Spirit đã thử nghiệm một quả bom Quicksink ở Đại Tây Dương gần bờ biển Florida. Mục tiêu mà máy bay ném bom nhắm tới không được nêu rõ, nhưng các cuộc thử nghiệm được coi là thành công.

Bom lượn Quicksink sử dụng trong nhiệm vụ diệt hạm. Ảnh: Defense News

Theo tuyên bố của tướng David Allvin, Tham mưu trưởng không quân Mỹ, nước này đã tạo ra một vũ khí mới trong khuôn khổ chương trình Quicksink, giúp tăng đáng kể khả năng của không quân Mỹ trong việc tấn công các tàu nổi của đối phương, kể cả khi đang di chuyển.

Quicksink là chương trình của Phòng nghiên cứu thực nghiệm Không quân Mỹ nhằm nâng cấp bom tấn công trực tiếp liên quân (JDAM) để có khả năng tấn công tàu nổi của đối phương.

Điểm đặc biệt của các loại vũ khí này chính là khả năng chuyển đổi các loại bom hàng không thông thường thông qua bộ kit JDAM có giá thành chỉ khoảng 15.000 USD để biến thành vũ khí tấn công diệt hạm chính xác cao. Để so sánh, mỗi quả tên lửa diệt hạm hiện tại có giá tương ứng khoảng 1 triệu USD/quả.

Theo Newsweek, bom lượn diệt hạm thuộc chương trình Quicksink sử dụng bom hàng không Mk-82 gắn bộ kit JDAM-ER với cơ chế dẫn đường kết hợp giữa định vị vệ tinh và quán tính có tầm hoạt động khoảng 100km. Ngoài ra, bom còn được cài đặt hệ thống kích nổ thông minh để tối ưu cho khả năng diệt hạm.

Nguyên lý của hoạt động của bom lượn Quicksink khá đơn giản. Sau khi được thả từ máy bay mẹ, bom lượn sử dụng thế năng và cánh lượn để lao về phía mục tiêu. Quả bom lợi dụng thiết kế hình dáng và lớp vỏ bom làm từ kim loại cứng để xuyên thủng boong tàu hoặc đâm sâu xuống nước bên cạnh mục tiêu. Khi đạt độ sâu 30m dưới mặt nước, ngòi nổ thông minh kích nổ quả bom tạo ra hiệu ứng bóng nước bẻ gẫy thân tàu đối phương.

Không quân Mỹ tính toán, mỗi quả bom Quicksink chỉ có giá bằng 1/100 so với các loại tên lửa diệt hạm hiện đại. Tầm hoạt động của loại vũ khí này gấp 3 lần so với các loại pháo hạm truyền thống. Trong các bài thử nghiệm giả lập và thực tế, bom lượn Quicksink đạt hiệu quả chính xác lên tới 95% đối với các tàu có trọng tải khoảng 8.000 tấn.

Điểm mạnh khác của những loại vũ khí lượn là nó bộc lộ tín hiệu rất ít, nên chiến hạm của đối phương rất khó phát hiện để chủ động đối phó. Với một cuộc tấn công bão hỏa sử dụng số lượng lớn bom lượn Quicksink, khả năng tàu mục tiêu bị đánh trúng là rất cao.

Đại tá Không quân Mỹ Anthony Genatempo, Giám đốc chương trình Quicksink cho biết: “Chúng tôi tái sử dụng kho bom sẵn có. Một chiếc B-52 mang 24 quả JDAM-ER có thể đánh chìm cả hạm đội với chi phí bằng 2 tên lửa Harpoon”.

Tuy nhiên, giống như các loại bom lượn khác, Quicksink cũng có điểm yếu là phụ thuộc vào tín hiệu dẫn đường vệ tinh và quán tính. Khi hệ thống dẫn đường này bị gây nhiễu do yếu tố thời tiết hay chế áp điện tử, khả năng tác chiến của loại vũ khí này giảm đi đáng kể. Cùng với đó, máy bay mẹ mang bom cần tiếp cận mục tiêu ở khoảng cách trên dưới 100km ở độ cao lớn dễ bị hệ thống phòng không trên hạm phát hiện và bắn hạ trước khi kịp cắt bom.

Trong thử nghiệm mới nhất, bom Quicksink được thả từ máy bay ném bom B-2. Ảnh: Không quân Mỹ

Không chỉ có Mỹ với Quicksink!

Hiện tại, trên thế giới cũng có nhiều quốc gia theo đuổi chương trình phát triển vũ khí tương tự như bom lượn cho nhiệm vụ diệt hạm.

Thổ Nhĩ Kỳ đã phát triển thành công bom KGK-SİHA-82 trang bị trên các máy bay không người lái dành cho nhiệm vụ diệt hạm. Mỗi quả bom lượn của Thổ Nhĩ Kỳ chỉ có giá khoảng 25.000 USD. Ấn Độ cũng cũng có chương trình bom lượn SAAW-ER tương tự như bom JDAM, nhưng được tích hợp công nghệ trí tuệ nhân tạo để nhận diện chiến hạm của đối phương trong các đòn tấn công chính xác cao.

Theo tạp chí quân sự Topwar, Quicksink và các chương trình phát triển bom lượn diệt hạm tạo ra lợi thế phi đối xứng khi sử dụng vũ khí rẻ tiền chỉ vài chục nghìn USD để vô hiệu hóa hoặc phá hủy các chiến hạm có giá hàng trăm triệu USD.

Quan hệ “mâu thuẫn” trong phát triển vũ khí cũng xuất hiện, khi để đối phó với các loại bom lượn, vũ khí đánh chặn chính xác cao, trong đó có vũ khí laser cũng được phát triển.

Nhà phân tích quân sự Nga, Thiếu tướng Nga Mikhail Khodarenok đánh giá: “Quicksink buộc Hải quân Nga phải nâng cấp hệ thống Pantsir-M trên chiến hạm. Thực tế pháo cao tốc 30mm vẫn rất hiệu quả để đối phó với bom lượn”.

Chiến hạm giả lập mục tiêu bị phá hủy trong vụ thử bom Quicksink. Ảnh: Không quân Mỹ

Ngoài ra, việc bom lượn được sử dụng trong các cuộc tấn công “bầy đàn” để làm bão hòa và vượt qua hệ thống phòng thủ của các hạm đội phải thay đổi phương thức tác chiến hải quân từ tập trung sang phân tán với các chiến hạm nhỏ, hỏa lực mạnh với chiến thuật tấn công nhanh, cơ động nhanh.

Như vậy, xu hướng sử dụng bom lượn trong tác chiến chống hạm là hiện hữu. Tuy nhiên, như bất kỳ loại vũ khí nào đều có điểm mạnh và điểm yếu. Việc sử dụng hiệu quả vũ khí phụ thuộc vào yếu tố con người và chiến thuật tác chiến.

TUẤN SƠN (tổng hợp)

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Quân sự thế giới xem các tin, bài liên quan.