Cách Nga hóa giải UAV của NATO

Trên chiến trường Ukraine, binh sĩ Nga bắn hạ UAV cỡ nhỏ bằng thiết bị chế áp điện tử cầm tay. (Nguồn: Sputnik)

Chiến tranh Lạnh là lần đầu tiên máy bay không người (UAV) được sử dụng trong chiến tranh hiện đại. Tuy nhiên, quân đội Mỹ không sử dụng khí tài này trên diện rộng cho đến đầu thế kỷ 21. Theo nghĩa này, máy bay do thám không người lái được trang bị hệ thống quang điện tử có độ phân giải cao, tích hợp cả GPS và tầm hoạt động lớn giúp người lính có thể quan sát chiến trường từ khoảng cách hàng nghìn km.

Với sự xuất hiện của máy bay không người lái cỡ nhỏ, giá cả phải chăng, dễ sử dụng và có thể triển khai đến bất kỳ đâu, UAV đã trở nên phổ biến hơn vào những năm 2010. Khi các bên tham chiến sử dụng nó cho nhiều mục đích khác nhau, từ trinh sát cho đến tấn công, vai trò của UAV càng trở nên rõ ràng hơn trong xung đột ở Ukraine năm 2022.

Khi Kiev được các đồng minh phương Tây, dẫn đầu là NATO viện trợ gần như không giới hạn các mẫu UAV quân sự lẫn dân sự, quân đội Nga cũng thực hiện một nhiệm vụ khác là chống UAV bên cạnh việc sử dụng số lượng lớn UAV ở Ukraine.

Những vũ khí nào có thể chặn UAV?

Tên lửa đất đối không tiếp tục đóng vai trò "xương sống" trong học thuyết phòng thủ của nhiều quốc gia, bao gồm cả Mỹ, Nga và Trung Quốc, trong chiến tranh hiện đại. Do đó, khi nghĩ đến việc sử dụng vũ khí nào để đánh chặn UAV, lựa chọn vẫn là các hệ thống tên lửa phòng không.

Tuy nhiên, tên lửa phòng không cũng có nhiều chủng loại và dựa trên từng loại mục tiêu cụ thể với hệ thống vũ khí đánh chặn riêng.

Cách đánh chặn hiệu quả nhất vẫn là tên lửa đất đối không kiểu cũ được tạo ra để bắn hạ các chiến đấu cơ phản lực, chẳng hạn như máy bay tấn công không người lái (UCAV) Bayraktar TB2, General Atomics MQ-9 Reaper hoặc Northrop Grumman RQ-4A Global Hawk với sải cánh 12 m, 20 m hoặc thậm chí 40 m.

Trung tướng Andrey Demin, Tư lệnh Lực lượng phòng không và phòng thủ tên lửa Nga, đã tuyên bố rằng Moskva đã bắn hạ hơn 100 chiếc Bayraktar TB2 của Ukraine kể từ khi bắt đầu chiến dịch quân sự đặc biệt. Ông cũng khẳng định rằng việc đánh chặn các UAV khác, như MQ-9 hoặc RQ-4A, không khác biệt.

Tướng Demin thừa nhận rằng bề mặt phản xạ radar của các khí tài này nhỏ hơn so với bề mặt của các mẫu UAV hoặc máy bay thông thường và thừa nhận rằng các UAV cỡ nhỏ hơn khó bị phát hiện hơn. Rất khó để phát hiện và theo dõi UAV cỡ nhỏ bằng các hệ thống radar cảnh giới phổ biến.

Do đó, quân đội Nga đã tạo ra một hệ thống phòng không đặc biệt gọi là RLK-MTs Valdai, một hệ thống radar chuyên dụng phát hiện, theo dõi và vô hiệu hóa các máy bay không người lái nhỏ có tiết diện radar cực thấp.

RLK-MT là một tổ hợp radar có thể gắn trên nhiều loại phương tiện cơ giới được tạo ra bởi Tập đoàn tên lửa Almaz-Antey. RLK-MT được chế tạo để phát hiện máy bay không người lái của đối phương ở khoảng cách lên đến 15 km và đánh chặn chúng bằng các biện pháp áp chế điện tử với tầm tác chiến dưới 2.000 m.

Theoướng Demin, RLK-MT hiện đã được quân đội Nga đưa vào trang bị để bảo vệ các cơ sở quân sự và chính phủ quan trọng, bao gồm cả mục tiêu quan trọng tại Ukraine. Tướng Demin cũng bày tỏ mong muốn RLK-MT sớm được trang bị trên diện rộng trong thời gian tới.

Hệ thống vũ khí tia laser là một hệ thống vũ khí khác có thể ngăn chặn hiệu quả UAV. Mặc dù Quân đội Nga hiện chưa trang bị bất cứ khí tài nào chống UAV sử dụng tia năng lượng laser, nhưng chương trình phát triển một vũ khí như vậy đang diễn ra.

Theo Sputnik, quân đội Nga đang phát triển vũ khí laser cỡ nhỏ "Zadira", có thể đốt cháy một chiếc UAV chỉ trong vài giây và bắn tầm bắn lên đến 5 km.

Sử dụng UAV để đánh chặn UAV là một lựa chọn bổ sung bên cạnh các hệ thống vũ khí nêu trên. Mẫu UAV "cảm tử" ZALA Lancet của Nga, có khả năng đánh chặn UAV đối phương ngay từ trên không, là một minh điển hình.

Về thiết kế, ZALA Lancet sẽ được tung lên trên không từ trước để bảo vệ khu vực được chỉ định. Khi mục tiêu xuất hiện ZALA Lancet sẽ bắt đầu mục tiêu và thực hiện bổ nhào để đánh chặn UAV đối phương.

Cuộc chiến chống UAV của Nga

Kể từ khi bắt đầu chiến dịch quân sự đặc biệt, quân đội Nga đã phải vật lộn với nhiều khó khăn trong việc thích ứng và phản ứng với chiến thuật sử dụng UAV của Ukraine. Nga vẫn là bên có lợi thế hơn trên mặt trận UAV vào thời điểm hiện tại.

Theo báo cáo của Bộ Quốc phòng Anh vào tháng 5, quân đội Nga đã sử dụng thành công UAV thực hiện các hoạt động trinh sát trước mỗi cuộc không kích của Ukraine. Kết quả của các cuộc tấn công này là Kiev bị thiệt hại không nhỏ.

Viện Các quân chủng thống nhất Hoàng gia Anh (RUSI) cũng khẳng định rằng quân đội Nga với sự hỗ trợ của các hệ thống áp chế điện tử đã tiêu diệt hơn 10.000 UAV Ukraine các loại mỗi tháng. Theo RUSI, Nga đang bố trí các hệ thống tác chiến điện tử cách nhau khoảng 9,6 km dọc theo chiến tuyến dài 1.200 km.

Khi đề cập đến việc lực lượng UAV của Nga bị Nga vô hiệu hóa từ xa, chẳng hạn như các mẫu UAV do NATO viện trợ, những đánh giá này dường như trùng với những báo cáo của Bộ Quốc phòng Ukraine. UAV nước này mất khả năng kết nối giữa thiết bị và người điều khiển do khả năng áp chế điện tử của Nga, dẫn đến nhiễu GPS và tầm hoạt động bị hạn chế.

Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống