Quốc hội Mỹ 'đau đầu' nên hay không nên bán F-16 cho Thổ Nhĩ Kỳ

Tờ Bulgarianmilitary báo cáo rằng vẫn chưa rõ liệu Washington có cho phép chính quyền Ankara mua 40 máy bay chiến đấu F-16 Block 70 của Lockheed Martin hay không.

Do phi đội F-16 hiện tại của Không quân Thổ Nhĩ Kỳ được mua từ cuối những năm 1980 với các phiên bản lỗi thời Block 30/40/50, Thổ Nhĩ Kỳ cần máy bay chiến đấu mới.

Mặc dù Ankara đã khởi động một chương trình quy mô lớn để nâng cấp những chiếc F-16 của mình nhằm đảm bảo và tăng cường khả năng chiến đấu của lực lượng không quân, chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ vẫn khẳng định rằng việc mua máy bay mới là rất cần thiết.

Vào ngày 31/3, một báo cáo mới của Cơ quan Nghiên cứu Quốc hội Mỹ đã được công bố, cung cấp thêm chi tiết và cho thấy rằng Washington chưa "bật đèn xanh" cho thương vụ mua bán này. Cơ quan này đưa ra các lập luận tóm tắt trong một bảng để ủng hộ "hành động bán" và "chống lại việc bán" F-16 cho Thổ Nhĩ Kỳ.

Quan điểm không ủng hộ

Theo báo cáo, lợi ích giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ đang ngày càng khác biệt, khẳng định những tác động bất lợi từ việc Thổ Nhĩ Kỳ mua hệ thống phòng không S-400 và mối quan hệ kinh tế ngày càng tăng với Nga. Bản báo cáo cũng chỉ ra rằng hiện tại Mỹ cũng đã có các đơn đặt hàng đáng kể cho phiên bản F-16 mới nhất của họ.

Theo Tập đoàn Lockheed, đã có 148 máy bay được đặt hàng, chủ yếu trong các phiên bản F-16 Block 70/72. Do đó, việc Thổ Nhĩ Kỳ có mua máy bay hay không không không quan trọng đối với dây chuyền sản xuất hoặc cơ sở công nghiệp quân sự của Mỹ, báo cáo cho biết.

Việc Quốc hội Mỹ không muốn bán máy bay chiến đấu cho Thổ Nhĩ Kỳ cũng được cho là có tác động đến Hy Lạp. Nếu Hy Lạp cân nhắc bán cho Athens thay vì Ankara, Washington sẽ thấy cơ hội để Hy Lạp cải thiện khả năng tác chiến ngang với Thổ Nhĩ Kỳ. Thậm chí không nên hỗ trợ Thổ Nhĩ Kỳ nâng cấp đội máy bay của mình để đạt được sự cân bằng giữa hai quốc gia láng giềng.

"Vì quân đội, dân số và nền kinh tế của Thổ Nhĩ Kỳ lớn hơn đáng kể so với Hy Lạp, cũng như Thổ Nhĩ Kỳ duy trì nhiều lợi thế quân sự hơn Hy Lạp, nên một số lợi thế cho không quân Hy Lạp sẽ giúp duy trì sự cân bằng trong khu vực. Mỹ nên "thưởng" cho Hy Lạp vì mức độ hợp tác mà nước này đã thể hiện bằng cách mời NATO sử dụng các căn cứ và lãnh thổ của mình, bao gồm cả việc củng cố Ukraine và Đông Âu," báo cáo nhấn mạnh.

Theo các chuyên gia Mỹ, mối quan hệ láng giềng được cải thiện với Hy Lạp cũng sẽ tạo điều kiện cho Thổ Nhĩ Kỳ nhận được sự giúp đỡ để nâng cấp những chiếc F-16 lỗi thời của mình.

Quan điểm ủng hộ

Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng việc bán F-16 hoặc hiện đại hóa phi đội F-16 của Thổ Nhĩ Kỳ là một ý tưởng tốt. Theo báo cáo, một thương vụ sẽ tăng cường hợp tác kinh tế cũng như hợp tác quân sự nói chung.

Ngoài ra, Washington cũng tính đến thực tế là đến một lúc nào đó nếu Thổ Nhĩ Kỳ không đạt được điều mình muốn, Ankara có thể nhờ đến sự trợ giúp của Nga hoặc Trung Quốc. Mỹ không muốn điều này, vì vậy khả năng bán hoặc hiện đại hóa F-16 sẽ giúp ngăn cản quyết định như vậy.

Cơ quan Nghiên cứu của Quốc hội đang đề xuất nhanh chóng bán máy bay chiến đấu cho Thổ Nhĩ Kỳ vì điều này. Các nhà phân tích đưa ra một hệ quả nguy hiểm: Việc trì hoãn kéo dài hoặc tiếp tục không đưa ra câu trả lời dứt khoát về vấn đề F-16 có thể thúc đẩy Thổ Nhĩ Kỳ xem xét các thuận với các nhà cung cấp nước ngoài, có thể bao gồm cả Nga hoặc Trung Quốc.

Điều này cũng phản ánh sự hợp tác của trục NATO nói chung. Washington nghĩ rằng một trong những lý do khiến Thổ Nhĩ Kỳ nhận F-16 là mối đe từ Nga trong tương lai, điều này sẽ thúc đẩy lực lượng không quân Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ hợp tác chặt chẽ hơn với nhau.

Có vẻ như việc đưa ra quyết định của Washington trở nên khó khăn hơn khi Ankara cần nhiều máy bay mới. Mỹ sẽ phải kiên quyết trong phản ứng của mình đến một thời điểm nào đó, và "Nên" hay "Không nên" chỉ là những lập luận. Bởi vì ông Erdogan, tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ, đã nhiều lần tuyên bố rằng không chỉ riêng Mỹ có thể sản xuất máy bay mà các quốc gia khác cũng có thể làm được.

Ngoài ra, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ có thể quên đi nhu cầu về F-16 nếu Mỹ tiếp tục im lặng. Hiện tại, máy bay chiến đấu tàng hình nội địa TF-X của Thổ Nhĩ Kỳ đã hạ cánh và thực hiện các cuộc thử nghiệm đầu tiên.

Nếu TF-X thực hiện chuyến bay đầu tiên vào cuối năm 2023, điều đó có nghĩa là Ankara đã có một nguyên mẫu máy bay nội địa đang hoạt động. Sẽ mất thêm vài năm nữa để TF-X có thể sẵn sàng chiến đấu, nhưng Thổ Nhĩ Kỳ sẽ không phụ thuộc vào máy bay nước ngoài.

Nguy cơ cao là Mỹ sẽ mất Thổ Nhĩ Kỳ với tư cách là khách hàng trong thập kỷ tới nếu Mỹ không "dịu giọng" hơn với Ankara và không thực hiện các bước để cải thiện quan hệ (bán F-16).

Do đó, Lockheed có thể nhận được đơn đặt hàng 148 máy bay chiến đấu F-16 từ nhiều đối tác khác, nhưng không nên để mất một khách hàng được đánh giá là một trong những quân đội mạnh nhất ở châu Âu và là quốc gia có ảnh hưởng chính trị không chỉ ở châu Âu và Balkan mà còn ở Trung Đông và châu Á.

Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống