Tàu ngầm diesel-điện lớp Lada - “Cánh tay nối dài” của vũ khí siêu vượt âm Zircon

Đặc biệt, tàu ngầm lớp Lada còn được trang bị các giếng phóng thẳng đứng đa năng có thể trang bị tên lửa siêu vượt âm Zircon, biến chúng trở thành “bóng ma” dưới biển sâu. Chúng có thể tung các đòn đánh bất ngờ, không thể bị ngăn chặn và biến mất nhanh chóng.

Phiên bản nâng cấp của “hố đen đại dương”

Là sản phẩm của Cục thiết kế hàng hải Trung ương Rubin, nơi thiết kế tàu ngầm lớp Kilo, nên dễ hiểu khi tàu ngầm lớp Lada được kế thừa và phát triển nhiều công nghệ đã được ứng dụng thành công trước đó.

Trao đổi với tờ Rossiyskaya Gazeta, Giám đốc Cục thiết kế hàng hải Trung ương Rubin, Igor Vilnit nhấn mạnh, tàu ngầm lớp Lada vượt trội so với thế hệ tiền nhiệm về khả năng hoạt động ít phát ồn và “che giấu” tín hiệu bộc lộ dưới nước.

Tàu ngầm lớp Lada mang tên Velikiye Luki tại Xưởng đóng tàu Admiralty. Ảnh: TASS

"Khả năng "tàng hình" của tàu ngầm vượt trội hơn nhiều lần so với các thế hệ trước. Thiết bị được thiết kế đặc biệt đảm bảo khả năng phát ồn cực thấp. Việc sử dụng rộng rãi các hệ thống giảm phát ra âm thanh hiện đại, lớp phủ chống sóng siêu âm bên ngoài và thiết kế thân tàu đều được tối ưu cho điều này", ông Igor Vilnit nói.

Phát triển từ thiết kế tàu ngầm lớp Kilo, lớp Lada lựa chọn thiết kế thân tàu đơn, nhỏ gọn và sử dụng hệ thống động lực chính là nam châm vĩnh cửu đa chế độ, lắp đặt thiết bị giảm rung trên bộ cách ly rung động loại VI. Nó cũng được áp dụng công nghệ lớp phủ chống sóng siêu âm Molniya thế hệ mới.

Ngoài ra, thế mạnh của tàu ngầm lớp Lada, tương tự như các lớp tàu ngầm diesel-điện, là khả năng hoạt động ở vùng nước nông. Đây là khu vực có nhiễu thủy âm mạnh do địa hình đáy biển và các dòng hải lưu ven bờ. Việc phát hiện ra tàu ngầm lớp Lada ở khu vực này là rất khó khăn, thậm chí là không thể.

Theo lời ông Igor Vilnit, công nghệ sonar thủy âm mới đã có nhiều bước phát triển và nhạy hơn. Tuy nhiên, để tìm kiếm các mục tiêu hoạt động ít phát ồn như tàu ngầm lớp Lada, thì đi kèm với đó chính là nhiễu thủy âm. Quá trình lọc tín hiệu không chỉ cần kinh nghiệm của kíp vận hành, mà còn cần rất nhiều thời gian phân tích.

"Chúng tôi đã xác nhận điều này trong quá trình vận hành thử nghiệm của chiếc tàu ngầm lớp Lada đầu tiên. Nếu tàu ngầm Đồ án 877 Kilo được gọi là “hố đen đại dương”, thì tàu ngầm lớp Lada hoàn toàn có thể được gọi là “kẻ vô hình'", ông Igor Vilnit cho biết.

Không chỉ có khả năng tàng hình, tàu ngầm lớp Lada cũng có thời gian lặn dưới nước dài hơn đáng kể so với lớp tiền nhiệm nhờ công nghệ động cơ không phụ thuộc vào không khí ngoài (AIP). Theo thông số của nhà sản xuất, thời gian lặn liên tục của tàu ngầm lớp Lada tăng đáng kể so với các tàu ngầm lớp Kilo. Công nghệ AIP do Nga tự phát triển với tên gọi VNEU hoàn toàn khác so với các phương pháp sử dụng pin hydro hiện nay. Nó sử dụng một loại nhiên liệu diesel tinh chế đặc biệt để có thể hoạt động trong môi trường yếm khí.

Với VNEU và các khối pin lithium-ion, tàu ngầm lớp Lada có thể lặn liên tục 2 tuần mới phải nổi lên mặt nước để chạy động cơ diesel tái nạp điện cho hệ thống pin. Nhờ có thời gian lặn lâu hơn, việc phát hiện, theo dấu các tàu ngầm lớp Lada không dễ dàng.

Trong tác chiến tàu ngầm, việc phát hiện trước, tấn công trước chính là yếu tố sống còn, nên tàu ngầm lớp Lada cũng được trang bị hệ thống sonar thủy âm hiện đại với bộ đối chiếu mẫu tín hiệu thủy âm đa dạng về các loại tàu ngầm, tàu chiến được Hải quân Nga tích lũy nhiều thập niên.

Tàu ngầm lớp Lada chạy thử trên biển. Ảnh: Rian

Ông Igor Vilnit hé lộ, trong thử nghiệm thực tế, tàu ngầm lớp Lada đã chứng minh khả năng phát hiện các mục tiêu tàu ngầm hay tàu mặt nước, trong đó có những mục tiêu có độ phát ồn rất thấp dưới biển sâu. Tàu ngầm Lada có khả năng phát hiện mục tiêu xa hơn đáng kể, thậm chí trước khi đối phương kịp nhận biết rằng mình đang là con mồi.

“Cánh tay nối dài” của vũ khí siêu vượt âm

Theo Tạp chí quân sự Topwar, tàu ngầm lớp Lada, ngoài các ống phóng ngư lôi thông thường, còn được trang bị hệ thống giếng phóng thẳng đứng đa năng (10 giếng phóng) có thể trang bị nhiều loại tên lửa hành trình khác nhau như Kalibr, Onyx hay vũ khí siêu vượt âm Zircon.

Sự kết hợp này tương tự như máy bay tiêm kích hạng nặng Mig-31K với tên lửa siêu vượt âm Kinzhal. Nếu máy bay Mig-31K cung cấp thế năng và mở rộng tầm bắn của tên lửa Kinzhal, thì tàu ngầm lớp Lada là bệ phóng "tàng hình" để tung đòn tấn công bất ngờ dưới nước bằng tên lửa Zircon.

Tạp chí quân sự Modern Warfare đánh giá, sự kết hợp giữa các công nghệ giảm phát ồn tiên tiến của tàu ngầm lớp Lada với tên lửa siêu vượt âm Zircon có tầm bắn khoảng 1.000km được đánh giá có thể tạo ra thách thức nghiêm trọng đối với tàu chiến đối phương trong tầm ngắm. Chúng biến những tàu ngầm diesel-điện giá rẻ thành công cụ tối ưu cho chiến lược phong tỏa và chống tiếp cận trên biển.

Tên lửa siêu vượt âm Zircon đã chứng minh trong thực chiến là loại vũ khí chính xác cao, không thể bị ngăn chặn. Ảnh: Topwar

Hiện tại, chương trình phát triển tên lửa Zircon đã hoàn thiện nên Hải quân Nga quyết định đóng mới thêm các tàu ngầm lớp Lada. Phát biểu trong lễ thượng cờ tàu ngầm lớp Lada mang tên Velikiye Luki tại Xưởng đóng tàu Admiralty ở thành phố St. Petersburg tuần qua, Tư lệnh Hải quân, Anh hùng Liên bang Nga, Đô đốc Alexander Moiseyev cho biết, Moscow sẽ đóng mới thêm 2 tàu ngầm diesel-điện thế hệ mới trong năm 2026.

“Đây là nền tảng của hạm đội tàu ngầm phi hạt nhân của Nga", Đô đốc Alexander Moiseyev nhấn mạnh.

TUẤN SƠN (tổng hợp)

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Quân sự thế giới xem các tin, bài liên quan.