Bộ Tổng tham mưu Ba Lan xác nhận Warsaw đang tiến hành đàm phán với Kiev về khả năng bán một số tiêm kích MiG-29. Theo tuyên bố chính thức, số máy bay này “đã đạt giới hạn tuổi thọ thiết kế và không còn triển vọng nâng cấp trong biên chế lực lượng vũ trang Ba Lan”.
Khác với lô chuyển giao trước đây, nếu thỏa thuận được thông qua, đây sẽ không phải viện trợ mà là một hợp đồng mua bán hoặc trao đổi. Giới chức Ba Lan cho biết họ kỳ vọng nhận lại “một số công nghệ trong lĩnh vực hệ thống không người lái và tên lửa”.
Tình trạng thực tế và khả năng tác chiến của MiG-29
Ba Lan đã bàn giao lô MiG-29 đầu tiên cho Ukraine vào tháng 4/2023 với số lượng 14 chiếc. Khi đó, Không quân Ba Lan vẫn còn vận hành 14 chiếc MiG-29 khác với cấu hình khác biệt không đáng kể so với những chiếc chuyển cho Kiev.
Lô máy bay đã được chuyển giao trước đây thuộc biên chế Căn cứ Không quân Chiến thuật số 22 tại Malbork. Đây là những chiếc MiG-29 Ba Lan mua từ Cộng hòa Séc và Đức trong thập niên 1990, chưa trải qua nâng cấp đáng kể và từng được cân nhắc loại biên từ năm 2012.
Trong khi đó, số MiG-29 đang được đàm phán lần này thuộc Căn cứ Không quân Chiến thuật số 23 tại Mińsk Mazowiecki, gồm 11 chiếc một chỗ ngồi và 3 chiếc hai chỗ ngồi. Các máy bay này đã được nâng cấp trong giai đoạn 2011–2014 tại Nhà máy Hàng không Quân sự số 2 của Ba Lan.
Gói nâng cấp giúp số MiG-29 trên được trang bị máy tính nhiệm vụ, màn hình đa chức năng buồng lái, cùng hệ thống dẫn đường và liên lạc mới. Về tổng thể, chúng được đánh giá tương đương với dòng MiG-29AS của Slovakia, vốn đã được Bratislava chuyển giao cho Ukraine trong năm 2023.
Một điểm đáng chú ý là quá trình hiện đại hóa có sự tham gia của các công ty Israel. Nếu Ba Lan thực sự xúc tiến bán các máy bay này cho Ukraine, nhiều khả năng vấn đề liên quan tới hạn chế xuất khẩu – tái xuất khẩu công nghệ quân sự Israel đã được Warsaw trao đổi và thống nhất trước đó.
“Nâng cấp theo tiêu chuẩn NATO”
Lô MiG-29 nói trên được mô tả là “nâng cấp theo tiêu chuẩn NATO” nhưng điều đó không có nghĩa là chúng được tích hợp vũ khí phương Tây. Khái niệm này chủ yếu đề cập tới khả năng tương thích hệ thống thông tin liên lạc, dẫn đường và các chuẩn kỹ thuật liên quan.
Vì vậy, Defense Express cho rằng không nên kỳ vọng số MiG-29 này có thể mang các loại vũ khí mới hay thực hiện nhiệm vụ khác biệt đáng kể so với những chiếc Ukraine đang vận hành. Giá trị chính của chúng nằm ở việc bổ sung thêm lực lượng, giúp không quân Ukraine duy trì tần suất hoạt động và khắc phục tổn thất.
Theo các thông tin sẵn có, Ba Lan ban đầu dự kiến duy trì biên chế số MiG-29 nói trên đến năm 2026. Việc chúng được mô tả là đã “đạt giới hạn tuổi thọ thiết kế” cho thấy số giờ bay còn lại có thể khá hạn chế, đồng thời không loại trừ khả năng chúng cần được bảo dưỡng hoặc sửa chữa trước khi Ukraine đưa vào khai thác.
Bài học tương tự có thể thấy từ lô MiG-29AS Slovakia bàn giao cho Ukraine: trong tổng số 13 chiếc, chỉ 4 chiếc có thể tự bay sang Ukraine, số còn lại phải tháo rời và vận chuyển bằng xe tải qua biên giới.
Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống