Báo The Kyiv Post ngày 3/9 cho biết các phi công của Không quân Ukraine (UAF), vốn đang bị áp đảo về số lượng, đã thử nghiệm một loại bom mới phát triển trong nước, cho phép tấn công sâu vào lãnh thổ do Liên bang Nga kiểm soát với độ chính xác tầm cỡ thế giới. Đây có thể là giải pháp “cây nhà lá vườn” thay thế cho nguồn viện trợ nhỏ giọt các loại bom tầm xa, chính xác cao mà Ukraine hiện đang nhận từ Pháp và Mỹ.
Các hình ảnh trích từ video được công bố ngày 2/9, bởi nhóm nghiên cứu quân sự “Status-6” trên nền tảng mạng xã hội X cho thấy một chiếc tiêm kích MiG-29 của Ukraine được trang bị bộ kit bom lượn. Đây là bằng chứng hình ảnh đầu tiên cho thấy Ukraine đã triển khai loại vũ khí mới – một bộ kit bom lượn gắn với bom thông thường – trong chiến đấu.
Hình ảnh cho thấy chiếc MiG mang theo một quả bom tiêu chuẩn thời Liên Xô nặng 500 kg (1.100 pound), được gắn bộ cánh lượn. Khi thả xuống, bom bung cánh, cho phép vũ khí lượn đến mục tiêu. Nhóm nghiên cứu quân sự War Zone có trụ sở tại Mỹ cùng các nền tảng phân tích độc lập khác hôm 2/9 đã xác nhận thông tin về lần sử dụng đầu tiên trong chiến đấu, đồng thời cho biết tầm bắn hiệu quả của bom lượn Ukraine là từ 60–80 km (37–50 dặm).
Về hình thức, loại vũ khí Ukraine này, theo mô tả và hình ảnh, rất giống với bộ kit bom lượn mà Không quân Liên bang Nga ngày càng sử dụng nhiều kể từ đầu năm 2024 để tấn công mà không cần tiến vào phạm vi phòng không mặt đất của Ukraine. Theo báo cáo của Bộ Tổng tham mưu Ukraine, trong đợt tấn công mùa hè 2025, các oanh tạc cơ của Liên bang Nga đã thả khoảng 1.400 bom lượn mỗi tháng nhằm vào vị trí của Ukraine mà gần như không bị cản trở. Tuy nhiên, độ chính xác của nó thì không hoàn toàn tin cậy và theo ước tính của Ukraine, 250 quả bom lượn do Không quân Liên bang Nga thả đã đi chệch hướng, vô tình đánh trúng lãnh thổ Belgorod của Liên bang Nga.
Bộ kit bom lượn mới của Ukraine được trang bị GPS và có thể cả những hệ thống khác giúp dẫn đường chính xác. Trong các tài liệu doanh nghiệp, nhà sản xuất Ukraine - Medoid - cho biết bộ kit này có thể tăng tầm bắn của bom tiêu chuẩn Liên Xô lên tới 80 km (50 dặm), và khẳng định hệ thống đang trong lộ trình thử nghiệm chiến đấu từ tháng 9/2025, tiến tới “sản xuất hàng loạt” từ tháng 12/2025.
Theo tuyên bố của công ty Medoid, dự án bom lượn Ukraine không được chính phủ tài trợ, mà do đầu tư tư nhân và đóng góp từ cộng đồng. Hiện chi phí ước tính cho một bộ kit bom sản xuất hàng loạt là 1,5 triệu hryvnia (36.000 USD).
Medoid khẳng định hệ thống Ukraine vượt trội hơn phiên bản Liên bang Nga về độ chính xác và khả năng chống gây nhiễu: “Sản phẩm của Ukraine, dù bề ngoài giống với UMPK (mô-đun lập kế hoạch, chịu trách nhiệm xác định quỹ đạo cho quả bom trước khi phóng) của Liên bang Nga, nhưng thực chất là một mô-đun bom lượn hàng không hoàn toàn mới, được trang bị thiết bị dẫn đường và vô tuyến tiên tiến.
Trước khi bộ kit bom lượn của Medoid được đưa vào chiến đấu, các loại bom dẫn đường chính xác duy nhất mà Không quân Ukraine sử dụng đều là nhập khẩu. Vào tháng 1/2024, Pháp bắt đầu chuyển giao bom dẫn đường chính xác AASM Hammer (vũ khí mô-đun không đối đất mở rộng tầm) cho Ukraine. Hiện tại, Ukraine nhận 50 quả bom mỗi tháng, và theo các tuyên bố chính thức từ Paris, sản lượng có thể tăng lên 70 quả mỗi tháng vào năm 2026,.
Đây là loại vũ khí tiêu chuẩn thuộc hàng cao nhất của NATO, có động cơ đẩy phụ và tầm bắn chính thức 70 km (44 dặm), được đánh giá có độ chính xác cao. Loại bom này được binh sĩ Ukraine ưa chuộng, đôi khi gọi vui là “Bánh mì Pháp”. Không quân Ukraine thường công bố video tấn công các tòa nhà bị nghi là sở chỉ huy hoặc đơn vị vận hành thiết bị bay không người lái của Liên bang Nga bằng bom AASM.
Theo các tuyên bố của Lầu Năm Góc từ năm 2023, Mỹ cũng đã chuyển giao cho Ukraine bộ kit bom dẫn đường chính xác có cánh bung ra, gọi là JDAM-ER (Joint Direct Attack Munition-Extended Range). Tuy nhiên, chưa có số liệu chính thức về tốc độ hoặc số lượng bàn giao. Các nhà phân tích quân sự Ukraine ước tính khoảng 100–200 bộ kit bom Mỹ được cung cấp mỗi tháng. Những bộ kit này được thiết kế để nâng cấp bom NATO tiêu chuẩn 250 kg hoặc 500 kg (550 hoặc 1.100 pound), vốn cũng cần được chuyển từ quốc gia NATO sang Ukraine để lắp ráp. Trong khi đó, bộ kit bom lượng của Medoid tương thích với bom tiêu chuẩn Liên Xô, giúp Ukraine không chỉ tận dụng hàng nghìn quả bom còn trong kho nội địa mà còn có thể tiếp cận hàng nghìn quả khác được cất giữ bởi không quân các nước như Bulgaria và Ba Lan.
Ukraine cũng đã nhận hơn 1.000 bom Mỹ đường kính nhỏ GBU-39 – loại bom tích hợp nặng 113 kg (250 pound), được thiết kế để có độ chính xác cao và giảm thiệt hại phụ. Một số ước tính cho rằng con số thực tế là khoảng 2.000 quả. Ukraine đánh giá cao loại vũ khí này về độ chính xác và tầm bắn, nhưng cho biết bị gây nhiễu điện tử từ Liên bang Nga làm giảm hiệu quả.
Cuối tháng 8, Bộ Ngoại giao Mỹ đã phê duyệt bán cho NATO 3.350 loại vũ khí thả từ trên không tiên tiến (ERAM) để chuyển giao cho Ukraine trong vòng 3 năm. Đây là loại vũ khí rất hiện đại, theo quảng cáo có khả năng tấn công mục tiêu ở khoảng cách 400 km (249 dặm) với sai số trong bán kính chỉ 10 mét (33 feet).
Viện trợ vũ khí Mỹ cho Ukraine đã bị gián đoạn 3 lần kể từ khi Liên bang Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt hồi tháng 2/2022. Đợt ngừng viện trợ dài nhất là từ tháng 12/2023 đến tháng 4/2024, khi Quốc hội Mỹ chặn bỏ phiếu về cung cấp vũ khí cho Ukraine, do phe “Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại (MAGA) trong đảng Cộng hòa phản đối.
Ngay cả khi Ukraine nhận được số lượng bom lượn chính xác lớn hơn từ cả trong nước và quốc tế, vẫn có thể xảy ra tình trạng thiếu máy bay hoặc phi công được huấn luyện để sử dụng vũ khí.
Thông tin về số lượng và chủng loại máy bay hiện sẵn sàng chiến đấu của Không quân Ukraine là tuyệt mật. Theo các nguồn mở, do thiệt hại trước đó và khó khăn trong bảo dưỡng những chiếc máy bay cũ hơn cả phi công, Không quân Ukraine có thể triển khai khoảng 12–15 tiêm kích đa nhiệm Su-27 (NATO: Flanker) và 20 MiG-29 (NATO: Fulcrum) trong một ngày chiến đấu điển hình.
Không quân Ukraine đã gặp khó khăn kể từ Liên bang Nga tháng 2/2022 trong việc tấn công các mục tiêu mặt đất, do lợi thế vượt trội của Liên bang Nga về hệ thống phòng không mặt đất dọc chiến tuyến và nguồn cung hạn chế bom dẫn đường tầm xa.
Năm 2023, Không quân Ukraine bắt đầu khắc phục một phần bằng cách cải hoán tiêm kích Liên Xô vốn chủ yếu để không chiến phòng thủ thành máy bay tấn công mặt đất, bay ở độ cao thấp và thả bom rơi tự do không dẫn đường. Theo tuyên bố của không quân, hiện các phi công Ukraine chỉ thực hiện khoảng 10–15 cuộc không kích mỗi ngày.
Ukraine cũng vận hành khoảng 20–25 tiêm kích F-16 do Mỹ sản xuất và 4–6 tiêm kích Mirage 2000-5F của Pháp. Cả hai loại này hiện đại hơn Su-27 và MiG-29 thời Liên Xô, nhưng Ukraine đang ưu tiên sử dụng chúng cho nhiệm vụ phòng không nhiều hơn là tấn công mặt đất.
Tình báo Không quân Ukraine ước tính Liên bang Nga đã triển khai khoảng 500 máy bay chiến đấu và cường kích để hỗ trợ các chiến dịch của mình, trong đó một nửa có thể sẵn sàng bay, do gặp vấn đề bảo dưỡng và thiếu phi công.
Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống