Nửa năm biến động của dòng iPhone 14 tại Việt Nam

Thị trường trong nước chưa được "thăng hạng", trái ngược với kỳ vọng của nhiều chuỗi bán lẻ và người dùng đối với những động thái mới từ Apple Việt Nam vào đầu năm 2022. Người dùng vẫn phải chờ đợi để mua dòng iPhone 14 chính hãng chậm hơn khoảng một tháng so với các thị trường cấp một của Apple.

Không chỉ vậy, đây cũng là lần đầu tiên giá của các sản phẩm Apple tại Việt Nam đột ngột giảm khi mới đến mùa mua sắm Tết. iPhone 14 hiện có giá thấp hơn những đợt đầu tới hàng triệu đồng và không còn giữ giá như trước. Các chuỗi bán lẻ cũng đang tham gia vào cuộc chiến giảm giá.

iPhone 14 khan hàng thời gian đầu

Tương tự như các phiên bản tiền nhiệm, người dùng Việt rất quan tâm đến phiên bản cao cấp, khiến iPhone 14 Pro/Pro Max "cháy hàng" ngay trong ngày đầu mở bán.

iPhone 14 Pro Max đã chiếm hơn 80% đơn đặt trước tại các chuỗi bán lẻ do thị hiếu ưa chuộng mẫu máy "xịn nhất" của người Việt, đây cũng là mẫu máy khan hàng, tăng giá từ 1-5 triệu đồng thuộc vào màu sắc tại một số đại lý quyền chính hãng (AAR).

iPhone 14 Pro/Pro Max rơi vào tình trạng thiếu hàng trầm trọng không chỉ ở Việt Nam mà trên toàn thế giới do nhu cầu cao của người dùng và sự đình trệ dây chuyền ở Trung Quốc.

Các chuỗi bán lẻ chịu áp lực về dòng tiền và doanh số do có quá nhiều sản phẩm non-phone tồn kho. Ảnh: Hải Dương.

Các nhà cung ứng sản phẩm Apple tại Việt Nam đã đưa ra chính sách nhập hàng theo dạng "bia kèm lạc" để đáp ứng nhu cầu chênh lệch giữa các mẫu iPhone 14 và nhóm sản phẩm còn lại (thường được gọi là non-phone, chẳng hạn như iPad, MacBook, Apple Watch... ).

Cụ thể, chuỗi đại lý bán lẻ quyền sẽ cần nhập thêm hàng loạt phụ kiện hoặc sản phẩm non-phone đi kèm nếu họ muốn nhập được các mẫu bán chạy như iPhone 14 Pro/Pro Max. Chẳng hạn, chuỗi phải nhập thêm 200 chiếc AirPods, 100 chiếc Apple Watch, 50 chiếc Apple Pencil và 200 chiếc ốp chính hãng cho các đơn hàng nhập 10 chiếc iPhone 14 Pro / Pro Max.

Danh sách nhập kèm thường bao gồm các mẫu iPhone bán không chạy bằng, chẳng hạn như iPhone 11, iPhone 13, 2 bản iPhone 14 và iPhone 12. Chuỗi càng phải nhập nhiều hơn các mặt hàng khó hơn như cổng mở rộng kết nối, iPad Pro bản cao và các mặt hàng khác do tình trạng khan hàng ngày càng gay gắt.

Một số đại lý phải bán các sản phẩm không mong muốn này với giá thấp hơn giá nhập để nhanh chóng đẩy được hàng. Điều này khiến nhiều chuỗi rơi vào cảnh bị chôn dòng tiền ở các sản phẩm khó bán.

Theo một nhà phân phối của Apple tại Việt Nam, đây là chính sách từ phía Apple Việt Nam để giúp doanh số không bị quá thiên về iPhone. Chính sách sau đó đã được dỡ bỏ khi lượng hàng về nhiều.

Giá giảm sâu từ sau Tết Nguyên đán

Thị trường lại rơi vào tình trạng dư thừa hàng quý I sau đợt khan hàng iPhone 14 cuối năm 2022. Trong khi nhiều chuỗi bán lẻ dự đoán dòng iPhone 14 sẽ tiếp tục khan hàng đến tận quý II, từ sau Tết Nguyên đán lượng hàng iPhone 14 về nhiều, vượt xa mức hấp thụ.

Chia sẻ với Zing, đại diện một chuỗi bán lẻ nằm trong nhóm top 5 thị phần của Apple tại Việt Nam, cho rằng Apple Việt Nam đã "nhồi" hàng vào thị trường, dẫn đến iPhone thừa và mất giá nhanh chóng.

Ông Đoàn Văn Hiểu Em, thành viên Hội đồng quản trị Thế giới Di động (MWG), cũng khẳng định rằng việc nhập hàng từ Apple có nhiều quy định và doanh nghiệp có thể bị ảnh hưởng nặng nếu quy định này trở nên không rõ ràng. Đại hội đồng cổ đông thường niên vào ngày 8 tháng 4 đã thảo luận về chia sẻ này với đại diện MWG.

Chi phí của iPhone 14 tại Việt Nam thay đổi theo từng ngày. Ảnh: Tân Nguyễn.

Việc đặt hàng "khống"—số lượng quá cao so với nhu cầu thực—là một yếu tố quyết định khác từ các chuỗi dẫn đến tình trạng trên. Khi lượng máy được Apple và nhà phân phối phân bổ thường thấp hơn nhu cầu đặt hàng trong các năm trước, đây là hành vi bắt nguồn từ việc đánh giá thị trường. Sau khi ngày mở bán chính thức được công bố, các chuỗi chỉ có một tuần để đánh giá tình hình, điều này có thể dẫn đến nhận định sai lầm.

Khi thị trường thay đổi đột ngột, cách đặt "khống" số lượng hàng này đã mang lại tác dụng ngược cho chuỗi bán lẻ. Khi số lượng iPhone 14 dồi dào vào đầu năm nay, hàng về liên tục giai đoạn sau Tết Âm lịch đúng vào thời điểm nhu cầu thị trường giảm mạnh và các đại lý "trở tay không kịp".

Có thể thấy từ tháng 2 đến nay, iPhone 14 Pro Max liên tục phải giảm giá tại các chuỗi bán lẻ, dẫn đến sự cạnh tranh giá giữa các AAR có thị phần lớn và nhóm có thị phần nhỏ. Thị trường bán lẻ công nghệ Việt Nam lần đầu tiên ghi nhận việc các ông lớn như Thế Giới Di Động, FPT Shop giảm giá ngang bằng với nhóm nhà bán lẻ quy mô nhỏ hơn do cạnh tranh sát ván.

Khoảng cách giá iPhone 14 Pro Max giữa các nhà bán lẻ chỉ còn vài chục nghìn đồng thay vì 1-3 triệu đồng như trước đây đối với các thế hệ iPhone trước. Nhiều chuỗi nhỏ, trước đây vốn cạnh tranh chủ yếu bằng giá, đã phải vật lộn với điều kiện này.

Theo đại diện của một AAR nhỏ ở TP.HCM, "Năm đầu tiên chúng tôi được lên làm đại lý bán lẻ quyền của Apple tại Việt Nam, cũng là năm đầu tiên chúng tôi ghi nhận thua lỗ đáng kể."

Giá iPhone tại Việt Nam đang thấp nhất thế giới, theo bà Nguyễn Bạch Điệp, Chủ tịch Hội đồng quản trị doanh nghiệp, trong buổi họp Đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2023 của Công ty CP Bán lẻ kỹ thuật số FPT (FPT Retail, công ty mẹ của FPT Shop) diễn ra vào ngày 18/4. Khi các đối thủ cạnh tranh giảm giá sâu, bán dưới giá nhập, bà Điệp cho biết FPT Shop cũng phải giảm giá.

"Trong quá trình thị trường khó khăn, sẽ có "đánh nhau", nhưng trong thời gian dài sẽ chỉ kéo nhau xuống và hoàn toàn không ăn được của nhau. Chúng tôi đánh giá cuộc chiến giá là một vấn đề không tốt. Bà Điệp giải thích rằng trong thời gian ngắn hạn thị trường giảm, chúng tôi cũng sẽ giảm giá để bán được hàng.

Theo Hoàng Trung Kiên, thành viên HĐQT FPT Retail, cuộc chiến về giá chắc chắn sẽ có tác động đến toàn ngành vì các doanh nghiệp cần biên lợi nhuận để kinh doanh hàng hóa.

"Tại sao phải chạy đua, nếu các chuỗi khác cũng bán rẻ theo, thì đây là trò chơi tổng 0, không ai có lợi," ông Kiên nói.

Thị trường sẽ tiếp tục đón thêm một lô iPhone 14 trong tháng 4 này, số lượng này tương đương với lô hàng về sau dịp Tết Âm lịch.

Theo nguồn tin của Zing, Apple Việt Nam đã đưa ra chương trình hỗ trợ các chuỗi bán lẻ bằng cách hoàn lại tiền chênh lệch với những sản phẩm đã nhập về, chưa kích hoạt nhưng đã giảm giá mạnh trên thị trường khi giá iPhone 14 "sập" mạnh trong nhiều tháng qua. Việc hoàn lại tiền được thực hiện thông qua nhà phân phối, giúp các chuỗi bán lẻ giảm bớt gánh nặng khi nhập hàng trong thời gian thị trường kém thuận lợi.

Trong quý IV/2022 và quý I/2023, iPhone 14 nói riêng và các sản phẩm Apple nói chung đã trải qua không ít sóng gió. Trong nhiều quý tới, thị trường công nghệ Việt được dự đoán sẽ tiếp tục ảm đạm. Trước khi phát hành thế hệ iPhone 15, dự kiến sẽ ra mắt sau 5 tháng nữa, đây sẽ là những thử thách với nhà sản xuất.

Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống