trăn Miến Điện (danh pháp hai phần: Python bivittatus), một loài trăn lớn bản địa ở khắp Nam Á và Đông Nam Á, là loài vật xâm lấn chính gây ra "cơn ác mộng" ở Mỹ. Bang Florida (Mỹ) hiện có một quần thể lớn của loài trăn này, chủ yếu ở Everglades.
Trên thực tế, theo New York Times, đã có rất nhiều nỗ lực của các nhà chức trách và chuyên gia nhằm làm chậm sự sinh sôi của trăn Miến Điện tại Everglades của bang Florida trong 20 năm qua. Tuy nhiên, loài trăn khổng lồ này vẫn ngày càng xuất hiện nhiều hơn. Chúng đang di chuyển về phía bắc, đến West Palm Beach và Fort Myers, và chúng đang đe nhiều hơn đến hệ sinh thái của bang Florida.
Một bản đánh giá toàn diện về loài trăn Miến Điện đã được Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ (USGS) công bố. Bản đánh giá của cơ quan này đã liệt kê trăn Myến Điện là một trong những vấn đề quản lý loài xâm lấn khó giải quyết nhất hiện nay. Đặc biệt, nghiên cứu của USGS đã nhấn mạnh những thách thức trong việc ngăn chặn loài trăn này kể từ khi chúng lần đầu tiên được ghi nhận là một quần thể mới được hình thành ở bang Florida vào năm 2000.
Trăn Miến Điện trở thành loài vật xâm lấn đáng sợ ở Mỹ. Ảnh: iStock
Trăn Miến Điện đến Mỹ như thế nào?
Trước đây, vật nuôi phổ biến ở Mỹ là trăn Miến Điện. Getty Images
Các chuyên gia không rõ trăn Miến Điện đến Mỹ như thế nào, có thể là nhập khẩu. Tuy nhiên, trăn miến Điện dần trở thành vật nuôi phổ biến ở Mỹ vào những năm 1970. Có một số con trăn lớn đến mức chủ của chúng cuối cùng phải thả chúng vào môi trường tự nhiên.
Đặc biệt, đến năm 2000, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng một số lượng lớn các thế hệ trăn Miến Điện cũng sinh sống trên một khu vực tương đối rộng lớn ở Everglades và phía nam của bang Florida.
Các quy định về việc hạn chế nhập khẩu và sở hữu trăn đã được thiết lập do loài trăn này sinh sản quá mức, thậm chí gần như sổ các loài bản địa. Tuy nhiên, đã quá muộn để ngăn chặn sự xâm lấn của loài vật to lớn này khi các chuyên gia nhận ra sự phát triển quá mức của trăn Miến Điện.
Theo đánh giá của USGS, có rất ít thông tin về thời gian trăn Miến Điện sinh sống trong môi trường tự nhiên ở Florida, tần suất sinh sản của chúng và đặc biệt là quần thể trăn của bang này đã tăng lên bao nhiêu. Ngoài ra, không có dữ liệu chính xác về cách quần thể trăn này di chuyển trong môi trường sinh sống. Theo đánh giá củaUSGS, mạng lưới kênh chằng chịt và đê trải rộng khắp Nam Florida có thể đã tạo điều kiện thuận lợi cho trăn Meến Điện di chuyển đường dài, mặc dù mất nhiều thời gian.
Theo các chuyên gia, một con trăn đã di chuyển được liên tục trong 58,5 giờ đồng hồ khi được theo dõi bằng sóng vô tuyến. Trong một ngày, nó đã di chuyển được 2,43 km.
Tìm kiếm trăn Miến Điện khó khăn đến mức các chuyên gia không biết cụ thể có bao nhiêu con ở bang Florida, điều này rất đáng lo ngại. Tuy nhiên, họ cũng đưa ra ước tính rằng có ít nhất hàng chục nghìn con trăn ở bang này.
Ủy ban Bảo tồn Cá và Động vật hoang dã đã báo cáo rằng hơn 18.000 cá thể trăn đã bị giết tính đến năm 2000, trong đó có 2.500 cá thể được báo cáo vào năm 2022.
Theo Tiến sĩ Melissa Miller của Viện Khoa học Nông nghiệp và Thực phẩm tại Đại học Florida, "chúng tôi quả thực không có ước tính đáng tin cậy về số lượng trăn này ở Florida."
Trăn Miến Điện trở thành loài xâm lấn đáng sợ ra sao ở Florida?
Khi một con trăn đực được gắn máy phát sóng vô tuyến, TS Melissa Miller lần theo dấu. Ảnh: Smithsonian Magazine
Cơ quan Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ ước tính rằng những con trăn Miến Điện ở Florida có thể dài hơn 4,5 m và nặng hơn 90 kg. Ngay cả con non cũng có thể dài hơn 60 cm.
Để bảo vệ Everglades, việc quản lý sự xâm lấn của trăn Miến Điện được cho là rất quan trọng. Ngoài ra, nhiều nghiên cứu trước đó đã chứng minh rằng loài trăn săn mồi có nguồn gốc từ Nam Á, Đông Nam Á, đã tàn sát nhiều sinh vật bản địa, bao gồm những loài chim lội nước, hươu đuôi trắng và thỏ đồng lầy.
Trên thực tế, các nhà chức trách của tiểu bang và liên bang đã chi hàng tỷ đô la để khôi phục Everglades. Tuy nhiên, một trong những mối đe lớn nhất đối với sự thành công của quá trình khôi phục nơi này là các loài vật xâm lấn như trăn Miến Điện chính.
Bang Florida của Mỹ có ít nhất 139 loài xâm lấn, theo Ủy ban Bảo tồn Động vật hoang dã và Cá của Florida, với đặc điểm khí hậu cận nhiệt đới, nhiều cảng và là nơi diễn ra hoạt động buôn bán động vật sống phong phú. Điều này cũng chỉ ra rằng những loài vật này đã phát triển thành quần thể và đang sinh sản trong môi trường tự nhiên. Theo các chuyên gia, hơn 500 loài vật không phải bản địa đã được báo cáo trong tiểu bang.
Theo các chuyên gia, trăn giống như cự đà xâm lấn đôi khi vẫn được báo cáo về sự xuất hiện của chúng ở trong bồn cầu của nhà người dân ở Nam Florida. Tuy nhiên, loài trăn Miến Điện chủ yếu được tìm thấy ở trong và xung quanh Công viên Quốc gia Everglades cũng như các vùng đầm lầy khác. Nhiều cá thể trăn xâm lấn này cũng được phát hiện ở Naples và vùng ngoại ô phía tây của Miami.
Huy động người dân săn bắt loài trăn xâm lấn, treo thưởng lớn
Con trăn Miến Điện cái đã được các nhà nghiên cứu phát hiện trong một khu rừng ngập mặn ở phía tây nam Florida. Ảnh: AP
Bởi vì chúng thường xuyên săn bắt nhiều loài chim và động vật có vú, trăn Miến Điện đang gây ra mối đe lớn đối với các loài động vật hoang dã bản địa ở Mỹ. Tuy nhiên, ở Florida, việc xác định chính xác kích thước quần thể của trăn Miến điện gần như là một thách thức vì chúng rất khó.
Do đó, Ủy ban Bảo tồn Động vật hoang dã và Cá đã lên kế hoạch tổ chức một cuộc bắt trăn Miến Điện công khai hàng năm. Những người tham gia sẽ được yêu cầu hoàn thành đào tạo về cách giết loài trăn xâm lấn một cách nhân đạo bằng vũ khí, chẳng hạn như dao săn hoặc súng gây choáng, bởi vì súng thực không được phép sử dụng trong các cuộc săn bắt này.
Sau khi săn được 28 con trăn Miến Điện, người chiến thắng trong cuộc thi săn bắt năm 2022 đã thực sự nhận được 10.000 USD.
Khi bắt được con trăn dài nhất trong cuộc thi (gần 3,5 m), ông Dustin Crum, người đã có một thập kỷ săn trăn, đã mang về nhà 1.500 USD. Người thợ săn này cũng đã giành được chiến thắng tương tự vào năm 2021 sau khi bắt được con vật dài hơn 4,5 m.
Theo ông Dustin Crum, bang Florida trả thêm tiền cho các thợ săn tiền với mỗi con trăn bắt được, tính theo chiều dài của trăn. Tuy nhiên, đôi khi các nhà khoa học đưa ra yêu cầu những người thợ săn phải bắt sống trăn Miến Điện để họ có thể theo dõi và nghiên cứu chúng.
Hiện tại, Tiến sĩ Melissa Miller đang hỗ trợ lãnh đạo một dự án nhằm loại bỏ trăn Miến Điện quy mô lớn. Dự án của vị chuyên gia này đã tiến hành đặt nhiều thiết bị theo dõi và thực hiện các phép đo lường sinh sản của trăn Miến điện để hiểu rõ hơn về loài trăn xâm lấn.
Trong tương lai, TS Miller hy vọng rằng sẽ có một công cụ kiểm soát sinh học di truyền nào đó có thể giúp ngăn chặn quần thể trăn lớn lên.
Ngoài các giải pháp nêu trên, chính quyền bang Florida đã thiết lập một đường dây nóng để người dân báo cáo về loài trăn Miến Điện.
Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra một con trăn Miến Điện nặng hơn 97,5 kg. Khu bảo tồn Tây Nam Florida
Một nhóm tại Khu bảo tồn Tây Nam Florida đã tìm thấy một con trăn có thể được coi là cá thể lớn nhất từng được ghi nhận ở bang Florida vào cuối năm 2021. Con trăn cái nặng hơn 97,5 kg, dài gần 5,5 m và có 122 quả trứng bên trong.
Mùa sinh sản của trăn Miến Điện thường kéo dài từ tháng 11 đến tháng 3 hoặc kéo dài đến tháng 4. Do đó, đôi khi các nhà nghiên cứu phải chèo thuyền kayak rất lâu để xác định vị trí của trăn cái.
Theo ông Ian Bartoszek, nhà sinh vật học hoang dã và Giám đốc dự án khoa học môi trường của nhóm nghiên cứu tại Florida, trăn cái ở trong khu vực mà nhóm khảo sát, nghiên cứu gần đây đã có kích thước nhỏ hơn. Điều này có thể được coi là một dấu hiệu cho thấy việc tiến hành theo dõi và săn bắt trăn Miến Điện có thể làm giảm số lượng trăn sống đủ lâu để chúng trở nên to lớn.
Trăn Miến Điện là loài xâm lấn và ở Florida, chúng đã phát triển khả năng thích nghi với môi trường tự nhiên. Tuy nhiên, một số loài vật bản địa cũng đã bắt đầu thích nghi. Ngay cả những con trăn Miến Điện non cũng có một vài kẻ săn mồi rình rập như cá sấu Mỹ, rắn...
Tuy nhiên, để ngăn chặn hoàn toàn sự xâm lấn của trăn Miến Điện ở Mỹ, có lẽ vẫn là một cuộc chiến dai dẳng.
NY Times, Newsweek, Invasivespeciesinfo
Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống