Trên chương trình “Squawk Box” của kênh CNBC sáng 20/10, quyền Giám đốc NASA Sean Duffy nhấn mạnh ông tin rằng SpaceX - công ty có hợp đồng trị giá 2,9 tỷ USD cung cấp tàu đổ bộ Mặt Trăng cho các phi hành gia - đang chậm tiến độ. Ông cho rằng điều này có khả năng cản trở nỗ lực của NASA đưa con người trở lại Mặt Trăng trước Trung Quốc trong bối cảnh cuộc đua không gian mới đang diễn ra.
“Họ đang trì hoãn thời hạn và chúng ta đang trong cuộc đua với Trung Quốc. Vì vậy, tôi sẽ công khai hợp đồng. Tôi sẽ để các công ty vũ trụ khác cạnh tranh với SpaceX”, quyền Giám đốc Duffy đề cập đến việc SpaceX phát triển Starship - phương tiện mà công ty dự định sử dụng làm tàu đổ bộ Mặt Trăng cho NASA.
Nếu NASA hủy bỏ hoặc sửa đổi hợp đồng với SpaceX, điều này có thể báo hiệu một sự đảo ngược đáng kể đối với kế hoạch mà cơ quan vũ trụ này đã đặt ra từ năm 2021. Thời điểm đó, NASA chọn Starship làm tàu đổ bộ Mặt Trăng trong sứ mệnh lịch sử mang tên Artemis III. Khi đó, Starship vẫn đang trong giai đoạn phát triển ban đầu, đã trải qua ba lần thất bại trong khi bay và một vài chuyến bay thử nghiệm dưới quỹ đạo thành công trong năm 2025.
Những phát biểu mới nhất của ông Duffy được đưa ra trong bối cảnh hợp đồng từ năm 2021 đang phải đối mặt với sự giám sát mới từ các nhà lãnh đạo ngành công nghiệp vũ trụ, những người lo ngại rằng khâu hậu cần liên quan đến việc sử dụng Starship của SpaceX quá phức tạp và có thể khiến NASA thua cuộc đua chinh phục Mặt Trăng mới. Sứ mệnh đổ bộ Mặt Trăng Artemis III hiện được lên kế hoạch diễn ra sớm nhất vào giữa năm 2027.
Hiện SpaceX chưa đưa ra bất kỳ bình luận nào về những phát biểu của ông Duffy.
Điều gì có thể xảy ra tiếp theo?
Hiện vẫn chưa rõ mốc thời gian chính xác để NASA có thể thay đổi thỏa thuận với SpaceX hoặc tìm kiếm một nhà thầu mới. Trong một cuộc phỏng vấn cùng ngày với chương trình “Fox & Friends” của Fox News, ông Duffy cho biết ông đang trong quá trình xem xét lại hợp đồng, ám chỉ đến thỏa thuận tàu đổ bộ lên Mặt Trăng Artemis.
NASA đã có hai công ty ký hợp đồng cung cấp tàu đổ bộ lên Mặt Trăng: SpaceX với tàu Starship, và Blue Origin - công ty vũ trụ do tỷ phú Amazon Jeff Bezos sáng lập - đang phát triển tàu đổ bộ mang tên Blue Moon.
Starship dự kiến thực hiện sứ mệnh Artemis III vào năm 2027, đánh dấu lần đầu tiên các phi hành gia đặt chân lên bề mặt Mặt Trăng kể từ khi chương trình Apollo kết thúc cách đây năm thập kỷ. Trong khi đó, Blue Origin - công ty đã nhận được hợp đồng với NASA vào năm 2023 - đang tìm cách sử dụng Blue Moon để hoàn thành các sứ mệnh Artemis khác sau này.
Trong một tuyên bố, Thư ký Báo chí NASA Bethany Stevens cho biết cơ quan này đã cho SpaceX và Blue Origin thời hạn đến ngày 29/10 để trình bày “các phương pháp tăng tốc” phát triển tàu đổ bộ lên Mặt Trăng.
NASA cũng sẽ yêu cầu toàn bộ ngành công nghiệp vũ trụ thương mại tăng cường nhịp độ sứ mệnh lên Mặt Trăng.
Tiến độ của sứ mệnh Artemis III đã trở thành trọng tâm của các nhà lập pháp phe cứng rắn. Các nghị sĩ lo ngại cuộc đổ bộ sẽ không diễn ra trước khi các phi hành gia Trung Quốc đặt chân lên Mặt Trăng. Trung Quốc đã tuyên bố sẽ hoàn thành kỳ tích này vào năm 2030.
Trong chương trình với CNBC, ông Duffy cho rằng Blue Origin có thể sẽ tiếp quản vị trí của SpaceX trong sứ mệnh Artemis III.
Về phần mình, trước phát ngôn mới nhất của NASA, Blue Origin chỉ nói rằng họ “sẵn sàng hỗ trợ.”
Tuy nhiên, ông Duffy cũng cảnh báo NASA có thể sẽ mở rộng cuộc cạnh tranh cho các nhà cung cấp chưa có hợp đồng.
"Nếu SpaceX chậm chân, nhưng Blue Origin có thể làm điều đó trước họ, thì Blue Origin thật tuyệt vời. Nhưng… chúng tôi sẽ không chờ đợi một công ty nào. Chúng tôi sẽ thúc đẩy điều này và giành chiến thắng trong cuộc đua không gian thứ hai với Trung Quốc", ông Duffy nói.
Các chuyên gia trong ngành vũ trụ đã bày tỏ lo ngại về tiến độ của cả Starship của SpaceX và Blue Moon của Blue Origin, lưu ý rằng các phương tiện này rất phức tạp và có thể cần được tiếp nhiên liệu trên quỹ đạo.
Tuy nhiên, việc tiếp nhiên liệu trên quỹ đạo chưa bao giờ được thử nghiệm và các tàu đổ bộ lên Mặt Trăng muốn làm được như vậy có thể đòi hỏi một tiến trình phát triển quá dài.
Hiện chưa rõ liệu các công ty Mỹ nào khác có thể tham gia cùng SpaceX và Blue Origin để cạnh tranh giành hợp đồng Artemis của NASA hay không.
Dynetics, một công ty hàng không vũ trụ có trụ sở tại Alabama, là một trong những doanh nghiệp ban đầu tham gia đấu thầu hợp đồng tàu đổ bộ lên Mặt Trăng cùng với Blue Origin và SpaceX, song công ty này chưa đưa ra bất kỳ phản hồi nào.
Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống