Microsoft ra mắt hệ thống dự báo thời tiết hiệu suất vượt trội

Theo công trình nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature ngày 21/5, Aurora không chỉ dự báo thời tiết 10 ngày chính xác hơn các trung tâm dự báo hàng đầu hiện nay, mà còn định vị đường đi của các cơn bão với tốc độ nhanh hơn, chi phí thấp hơn hàng trăm lần.

Phó Giáo sư Paris Perdikaris thuộc Đại học Pennsylvania, đồng tác giả của nghiên cứu trên, nhấn mạnh: “Lần đầu tiên, một hệ thống AI có thể vượt qua mọi trung tâm vận hành trong dự báo bão”.

Điểm đáng chú ý là Aurora chỉ được huấn luyện từ dữ liệu lịch sử - không cần thông tin thời gian thực - nhưng đã dự đoán chính xác toàn bộ các cơn bão xảy ra trong năm 2023. Trong số đó có siêu bão Doksuri, cơn bão gây thiệt hại lớn nhất từng được ghi nhận tại Thái Bình Dương. Aurora đã xác định chính xác địa điểm và thời điểm Doksuri đổ bộ Philippines trước 4 ngày - trong khi các dự báo chính thức thời điểm đó cho rằng bão sẽ hướng lên phía Bắc vùng lãnh thổ Đài Loan.

Không những vậy, mô hình AI này còn vượt cả Trung tâm Dự báo thời tiết trung hạn châu Âu (ECMWF) - vốn được coi là chuẩn mực toàn cầu về độ chính xác - trong 92% các trường hợp dự báo 10 ngày toàn cầu, với độ phân giải khoảng 10 km².

Aurora không phải là mô hình AI đầu tiên về dự báo thời tiết. Năm 2023, Huawei từng công bố mô hình AI Pangu-Weather, mở màn cho làn sóng ứng dụng AI trong khí tượng học. Mô hình GenCast của Google hồi cuối năm ngoái cũng đã vượt qua ECMWF khi dự báo chính xác 97% trong tổng số 1.320 thảm họa khí hậu xảy ra năm 2019.Hiện nhiều cơ quan khí tượng lớn trên thế giới như Meteo-France (Pháp) cũng đang phát triển các mô hình học máy AI song song với hệ thống dự báo kỹ thuật số truyền thống.

Từ tháng 2 vừa qua, ECMWF đã cung cấp cho các quốc gia thành viên mô hình học máy đầu tiên của mình. Hiện mô hình này đã được hoạt động chính thức, dù độ phân giải thấp hơn Aurora (30 km²), nhưng tiết kiệm hơn 1.000 lần thời gian tính toán so với các mô hình vật lý truyền thống.

Giới chuyên gia nhận định rằng Aurora - và các mô hình AI tương tự - có thể mở ra một kỷ nguyên mới cho ngành khoa học khí quyển. Theo ông Perdikaris, mục tiêu của các nhà khoa học trong 10 năm tới là tạo ra những hệ thống có thể trực tiếp xử lý dữ liệu quan sát từ vệ tinh và trạm thời tiết, từ đó sinh ra dự báo chi tiết ở bất cứ đâu trên thế giới, với độ phân giải cao.