Một nghiên cứu gần đây do các nhà khoa học từ Đại học Lancaster ở Anh và Đại học Lakehead (Canada) khởi xướng cho thấy sự hiện diện của loài chuột đen xâm lấn trên các đảo nhiệt đới đang gây ra những thay đổi trong hành vi bảo vệ lãnh thổ của cá chuồn kim, một loài cá ăn thực vật biển vùng nhiệt đới nổi tiếng với tập tính "nuôi" tảo trong các rạn san hô.
Quỹ Bertarelli và Hội đồng Nghiên cứu Môi trường Tự nhiên đã công bố kết quả nghiên cứu trong bài báo cáo "Các loài xâm lấn trên cạn làm thay đổi hành vi của động vật có xương sống ở biển" đăng tải trên Tạp chí Nature Ecology and Evolution.
Trong một quần đảo xa xôi ở Ấn Độ Dương, nghiên cứu đã so sánh năm hòn đảo có chuột và năm hòn đảo không có chuột. Vào những năm 1700, những con chuột thường xuyên trốn trên các con tàu ghé vào bến đã đến thăm các hòn đảo. Một mắt xích thiết yếu trong chuỗi thức ăn đã bị phá vỡ bởi sự xuất hiện của chúng. Chim biển quay trở lại khơi để tìm kiếm thức ăn và xây tổ trên đảo. Sau đó, các loài chim biển thải chất dinh dưỡng, thông qua phân của chúng, lên các hòn đảo. Nhiều chất dinh dưỡng này sau đó trôi ra biển, tạo màu cho các hệ sinh thái rạn san hô xung quanh.
Loài gặm nhấm này tấn công và ăn thịt các loài chim biển nhỏ và trứng của chúng khi các đảo có chuột xâm lấn, làm suy giảm quần thể của các loài chim và dẫn đến mật độ chim biển giảm tới 720 lần so với các đảo không có chuột xâm nhập.
Điều này dẫn đến các hòn đảo bị chuột xâm nhập bị giảm mạnh phân chim hoặc chất dinh dưỡng cho san hô ở các vùng biển xung quanh, với lượng nitơ chảy vào các rạn san hô xung quanh ít hơn 250 lần, làm giảm hàm lượng chất dinh dưỡng của cá ăn rêu tảo.
Cá chuồn chuồn bảo vệ mảng nhỏ của chúng (thường chưa đến nửa mét vuông rạn san hô) rất hung dữ để bảo vệ nguồn thức ăn của chúng, tảo rong, và các hòn đảo có quần thể chim biển nguyên vẹn.
Tuy nhiên, các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng cá chuồn chuồn sống trên các rạn san hô liền kề với các đảo có chuột xâm nhập có xu hướng mở rộng lãnh thổ rộng lớn hơn và hành động ít hung dữ hơn gấp 5 lần so với cá sống trên rạn san hô cạnh các đảo không có chuột.
Vì cỏ tảo xung quanh các đảo có chuột ít giàu dinh dưỡng hơn do thiếu các chất dinh dưỡng có nguồn gốc từ chim biển, nên cá chuồn chuồn quanh các đảo có chuột xâm lấn cần có diện tích lớn hơn (trung bình 0,62m2 so với diện tích trung bình 0,48m2 xung quanh các đảo không có chuột).
Tiến sĩ Rachel Gunn, người đã thực hiện nghiên cứu này tại Đại học Lancaster và hiện đang làm việc tại Đại học Tuebingen, Đức, nói rằng "Cá xung quanh các hòn đảo không có chuột bảo vệ bãi cỏ của chúng một cách mạnh mẽ vì hàm lượng chất dinh dưỡng ở đó được làm giàu cao hơn, tức là những rêu tảo này xứng đáng để chúng bỏ ra chi phí năng lượng cần thiết để bảo vệ. Ngược lại, cá ở các hòn đảo có chuột cư xử ít hung dữ hơn. Chúng tôi nghĩ rằng sự hiện diện của chuột đang làm giảm hàm lượng dinh dưỡng của rêu tảo đến mức gần như không còn đáng để tranh giành, đó là những gì chúng tôi đang quan sát thấy với sự thay đổi hành vi này.
Do những thay đổi về tính trạng di truyền, việc giảm chất dinh dưỡng do chuột và những thay đổi hành vi của cá có thể có tác động lớn hơn đối với sự lan rộng của các loài san hô khác nhau, sự phân bố của các loài cá rạn san hô khác và khả năng phục hồi của cá chuồn qua nhiều thế hệ.
Tiến sĩ Gunn nói rằng "Việc "nuôi" tảo của cá thia có tác động đến sự cân bằng của rạn san hô và tảo. Cách những con cá đó di chuyển và sử dụng rạn san hô có thể bị ảnh hưởng bởi sự hung dữ của chúng đối với những con cá khác. Chúng tôi không biết hậu quả của sự thay đổi hành vi này sẽ là gì, nhưng các hệ sinh thái phát triển một sự cân bằng tinh tế trong thời gian dài, vì vậy bất kỳ sự gián đoạn nào cũng có thể dẫn đến hậu quả dây chuyền đối với hệ sinh thái rộng lớn hơn.
Theo Tiến sĩ Sally Keith, Giảng viên cao cấp về Sinh vật biển tại Đại học Lancaster, "Những thay đổi trong hành vi thường là phản ứng đầu tiên của động vật đối với thay đổi môi trường và có thể mở rộng quy mô để ảnh hưởng đến việc các loài có thể tồn tại cùng nhau hay không, bằng cách nào và khi nào." Nghiên cứu của chúng tôi là nghiên cứu đầu tiên cho thấy rằng những tác động rộng lớn hơn này thậm chí có thể được cảm nhận trên tất cả các quần xã sinh vật, từ những kẻ xâm lấn trên cạn đến những loài cá nuôi rêu tảo. Nó cũng thể hiện sức mạnh của môi trường trong thế giới thực trên nhiều địa điểm như một phương pháp để hiểu hành vi của động vật.
Để hỗ trợ sự cần thiết phải diệt trừ quần thể chuột xâm lấn khỏi các đảo nhiệt đới, nghiên cứu bổ sung thêm các cơ sở.
Tiến sĩ Gunn cho biết: "Chúng tôi đã cung cấp thêm bằng chứng cho thấy loài chuột xâm lấn có tác động đáng kể đến cả hệ sinh thái trên cạn và dưới biển. Diệt trừ chuột có thể mang lại nhiều lợi ích cho nhiều hệ sinh thái. Việc loại bỏ những con chuột xâm lấn sẽ khôi phục hành vi bảo vệ lãnh thổ của cá và có thể mở rộng quy mô để mang lại lợi ích cho cả cộng đồng rạn san hô.
Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống