Vào đầu tháng này, một nhóm ba cá voi sát thủ đã tấn công một chiếc thuyền ở eo biển Gibraltar, khiến nó hư hại nghiêm trọng đến mức bị chìm ngay sau đó. Lần thứ ba cá voi sát thủ (Orcinus orca) đánh chìm tàu ngoài khơi bờ biển Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha trong ba năm qua là vào ngày 4.5.
Một thành viên của Nhóm nghiên cứu về cá kình Đại Tây Dương (GTOA) chuyên theo dõi quần thể cá voi sát thủ Iberia là Alfredo López. Theo Lopez, quần thể cá kình ở khu vực này bắt đầu tấn công tàu thuyền, thường là bằng cách cắn vào bánh lái. Ông thừa nhận, "Đó là một hành vi hiếm gặp chỉ mới được phát hiện gần đây." Gần 20% các cuộc tấn công này gây ra thiệt hại đủ để tàu thuyền không thể hoạt động.
Tại sao cá voi sát thủ truy đuổi tàu vẫn chưa rõ ràng đối với các nhà nghiên cứu. Theo López, có hai giả thuyết. Giả thuyết thứ nhất cho rằng cá voi sát thủ đã tạo ra một trò chơi mới, giống như các loài cá heo khác trong họ thường làm. Theo López, các trò chơi mới của cá voi sát thủ thường do những con non khởi xướng, giống như ở người. Giả thuyết thứ hai cho rằng các cuộc tấn công là phản ứng của chúng đối với những gì đã xảy ra trong quá khứ liên quan đến một chiếc thuyền.
Tại eo biển Gibraltar, một khu vực có nhiều tàu bè qua lại, vụ việc đầu tiên được ghi nhận xảy ra vào tháng 5.2020. Kể từ đó, GTOA đã ghi nhận 505 trường hợp cá voi sát thủ phản ứng thù địch với tàu thuyền. Theo López, đôi khi chúng chỉ tiếp cận các tàu thuyền và chỉ có một vài lần chạm vào tàu thuyền. Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Marine Mammal Science (chuyên nghiên cứu về động vật có vú trên biển) vào tháng 6.2022, Lopez và các đồng nghiệp đã lập danh mục 49 trường hợp cá voi tiếp xúc với thuyền chỉ riêng trong năm 2020. Hầu hết các cuộc tấn công là vào thuyền buồm, chỉ một số ít liên quan đến thuyền đánh cá và thuyền máy. Chiều dài trung bình của các tàu là 12 mét, nhỉnh hơn một chút so với chiều dài của một con cá voi sát thủ trưởng thành (có thể dài 9,2 mét).
Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng cá voi sát thủ thường tấn công bánh lái của thuyền, đôi khi cắn vào thân tàu. Những cuộc tấn công như vậy thường dẫn đến gãy bánh lái, khiến thuyền không thể điều hướng. Chúng đã làm hỏng thuyền nặng đến mức bị chìm trong ba trường hợp khác nhau: Vào tháng 7.2022, chúng đã làm chìm một chiếc thuyền buồm chở 5 người; Vào tháng 11.2022, chúng gây chìm một thuyền buồm chở 4 người; Vào đầu tháng 5 này, trong cuộc tấn công vào đầu tháng 5 này, chiếc du thuyền Champagne của Sĩ đã bị chìm. Rất may, trong cả ba trường hợp nói trên, mọi người trên tàu đều được giải cứu an toàn.
Các nhà nghiên cứu đã quan sát thấy 9 cá thể cá voi sát thủ khác nhau tấn công một con thuyền vào năm 2020; không rõ liệu có thêm các con khác tham gia hay không. Các cuộc tấn công thường đến từ hai nhóm riêng biệt: một nhóm gồm ba con non thỉnh thoảng có sự tham gia của con thứ tư và một nhóm gồm một con cái đầu đàn (được đặt tên là White Gladis) cùng với hai đứa con nhỏ và hai người chị em của nó. Các nhà nghiên cứu cho rằng White Gladis là con khởi xướng cuộc tấn công vì nó có thể từng bị vướng vào dây câu trước đây và đã chiến đấu với những chiếc thuyền có hình dáng tương tự.
Theo López, còn có những con cá voi sát thủ trưởng thành khác trong khu vực bị thương do va chạm hoặc vướng vào thuyền. Ông nói: "Tất cả những điều này khiến chúng ta phải suy nghĩ về thực tế rằng các hoạt động của con người, ngay cả theo cách gián tiếp, là nguồn cơn hành vi bạo lực của loài cá."
Tuy nhiên, Deborah Giles đã lưu ý rằng những con cá voi sát thủ này không có ác ý tấn công trực tiếp con người, mặc dù thực tế là tất cả những người trên thuyền đã được giải cứu an toàn trong các vụ tấn công. Tổ chức bảo tồn phi lợi nhuận Wild Orca (cá voi sát thủ hoang dã) có trụ sở tại bang Washington (Mỹ) dưới sự lãnh đạo của Giles. Vào những năm 1960 và 1970, Giles đã chỉ ra rằng con người không ngừng quấy rối cá voi sát thủ ngoài khơi bờ biển Washington và Oregon.
Theo Giles, chính con người đã bắt những con cá non và mang chúng đi trưng bày tại công viên hải dương. Theo Giles, đây là những con cá voi đã nhìn thấy con của chúng bị bắt đi và đưa lên xe tải rồi chuyển đi mà chúng không bao giờ được nhìn thấy lại "người thân" nữa. Và những con cá voi này trước đó không bao giờ tấn công tàu thuyền hoặc tấn công con người.
Mặc dù có khả năng những con cá voi sát thủ quanh bán đảo Iberia đang phản ứng bạo lực với những chiếc thuyền, Giles cho rằng động cơ trả thù không nên được áp dụng cho loài vật thông minh này. Theo Giles, hành vi tấn công tàu dường như có thể được chúng truyền dạy cho nhau, nhưng nó có thể chỉ đơn giản là một trò chơi trong thời gian ngắn mà không có lý do gì cả.
Cá voi sát thủ là loài thông minh và thường xuyên nghĩ ra những trò chơi kỳ lạ. Quần thể cá voi sát thủ ở khu vực lân cận Washington vào mùa hè và mùa năm 1987 đã đội trên đầu những con cá hồi chết như một phần của mốt thời trang đội mũ cá hồi. Trong giới cá voi sát thủ, không có lý do rõ ràng nào khiến hành vi đội mũ cá hồi trở nên "hot", nhưng nó lan truyền rộng rãi và tồn tại trong vài tháng trước khi biến mất.
Quần thể cá voi sát thủ Iberia được cho là cực kỳ nguy cấp, chỉ còn 39 cá thể trong lần điều tra kỹ lưỡng được thực hiện gần đây nhất (vào năm 2011). Theo một nghiên cứu năm 2014, quần thể cá voi sát thủ này di chuyển dọc theo con mồi chính của chúng, cá ngừ vây xanh Đại Tây Dương. Chúng đến gần tiếp xúc với thuyền câu của con người, tàu giải trí và hải quân do chính tuyến đường di chuyển này. Theo các nhà chức trách hàng hải, những người giong thuyền trong khu vực nên giảm tốc độ và cố gắng tránh xa cá voi sát thủ.
Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống