Theo số liệu của Bộ Thông tin và Truyền thông (TTTT) phối hợp cùng Google đo kiểm vào năm 2019, cứ 10 đồng được tạo ra bởi các video sai phạm, độc hại trên YouTube thì có 5,8 đồng đến từ các video có nguồn gốc từ Việt Nam. Việc Việt Nam được đánh giá là quốc gia đứng đầu thế giới về việc người sản xuất nội dung YouTube kiếm tiền từ các video xấu độc cũng xuất hiện vào thời điểm này.
Cơ quan quản lý và nền tảng đã thực hiện nhiều biện pháp để siết chặt hoạt động kiếm tiền quảng cáo bằng nội dung xấu độc trong nhiều năm qua. Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử (Bộ TTTT) gần đây đã quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty TNHH truyền thông MMS Việt Nam do có hành vi đặt sản phẩm quảng cáo nhãn hàng vào các kênh YouTube có nội dung vi phạm pháp luật.
Có thể thấy rằng tình trạng quảng cáo được gắn vào các video cổ súy bạo lực, phản động, vi phạm pháp luật... đã có chiều hướng giảm. Tuy nhiên, các video độc hại vẫn có đất sống khi dễ dàng lách qua khe cửa hẹp của cơ quan quản lý lẫn nền tảng để kiếm lời.
Đủ chiêu trò lách luật
Kênh YouTube Chanh Chanh, được thành lập vào tháng 4 năm 2021, hiện có 346.000 lượt theo dõi và đăng tải 426 video, thu hút hơn 156 triệu lượt xem. Hơn 360.000 lượt xem được trung bình trên mỗi video trên kênh YouTube này.
Mặc dù được quảng cáo là kênh chuyên cung cấp video giải trí ở nhiều khía cạnh khác nhau của cuộc sống với mong muốn mang lại tiếng cười cho mọi người, nhưng phần lớn video trên kênh YouTube Chanh Chanh đều có nội dung vui nhộn, đậm tính bạo lực đi kèm với nhiều ngôn từ văng tục.
Không ít phân cảnh những người tham gia còn cầm theo vũ khí lạnh có thể gây sát thương cực lớn, chẳng hạn như gậy bóng chày, dao bầu, tuýp sắt và dao phóng lợn để hỗn chiến.
Ngoài ra, kênh YouTube này thường xuyên hiển thị hình ảnh người tham gia lái xe không đội mũ bảo hiểm, chở quá số lượng người quy định hoặc có những hành vi phá hoại tài sản.
Không phải tất cả các video đều được YouTube phân phối quảng cáo. Thay vào đó, chủ kênh sẽ thêm trực tiếp quảng cáo vào nội dung video. Đây được xem như một cách để tăng nguồn thu trong các video cổ súy bạo lực mà YouTube không cho phép chạy quảng cáo.
  |
Trò chơi bài bạc và trang cá độ được quảng cáo trực tiếp bởi chủ kênh YouTube. |
Hiện tại, kênh Chanh Chanh đang là đại diện quảng cáo cho ứng dụng đánh bạc Kwin68, cho phép người chơi nạp và rút tiền trực tiếp qua tài khoản ngân hàng hoặc ví điện tử. Ngoài ra, 1XBET, một trang web cá độ thể thao trực tuyến, đã từng được Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử liệt kê là trang web có dấu hiệu vi phạm pháp luật vào cuối năm 2022.
Chủ kênh này đề nghị trả 15 triệu đồng cho một đoạn giới thiệu có thời lượng 1 phút 20 giây được lồng vào trong nội dung của một video trong vai người có nhu cầu quảng cáo.
Trên thực tế, hình thức quảng cáo trực tiếp được sử dụng trong nội dung video là phổ biến. Một kênh YouTube khác có nội dung bạo lực tương tự như kênh Chanh Chanh là Kiên Chổi, cũng sử dụng thường xuyên hình thức quảng cáo này trong các video.
Kênh được thành lập vào tháng 11/2020 và cho đến nay đã đăng tải 673 video với 271 triệu lượt xem, hoặc trung bình hơn 400.000 lượt xem/video. Ngoài bạo lực, một số chủ kênh còn cổ súy tự sát và ghen tuông mù quáng.
Một loại vitamin tăng cân không rõ nguồn gốc xuất xứ được giới thiệu tăng cân nhanh chóng chỉ sau một liệu trình hiện đang được quảng cáo trên kênh Kiên Chổi.
Các kênh YouTube được coi là nguồn sống dựa trên dòng tiền từ quảng cáo. Điều này cũng đúng đối với các kênh có nội dung phản động, xuyên tạc và chống phá Nhà nước.
Như kênh N10TV của Trương Quốc Huy, được cơ quan công an xác nhận là một phần của tổ chức khủng bố Việt Tân đang lưu vong ở Mỹ, luôn hiển thị biểu ngữ quảng cáo của các nhãn hàng hải ngoại bên trong video.
Thu lợi hàng nghìn USD
Trên thực tế, quảng cáo của một số thương hiệu quan trọng trong nước vẫn xuất hiện trên các kênh YouTube này, bao gồm bánh quy yến mạch Oat Krunch, ứng dụng gọi xe Gojek và nền tảng đặt khách sạn Booking.com Chanh Chanh.
Quảng cáo game bài bạc trực tuyến, cũng được hiển thị trên mì Hảo Hảo của Acecook, được tìm thấy trên một kênh YouTube khác có tên Nam Cọ, có nội dung về xe phân khối lớn nhưng hành vi phóng thường xuyên vượt quá tốc độ.
Với 242 video đã đăng tải và gần 16 triệu lượt xem, kênh Nam Cọ ước tính kiếm được 103-1.700 USD/tháng từ quảng cáo dựa trên nền tảng phân tích Social Blade.
Trong khi đó, kênh Chanh Chanh kiếm được 3.800–60.600 đô la mỗi tháng từ quảng cáo. Một số video có lượng lượt xem lớn có thể giúp chủ kênh kiếm được 1.000–9.300 USD.
Tương tự, kênh Kiên Chổi ước tính thu lời 3.600–57.600 USD/tháng từ các video kích động bạo lực. Đó là chưa bao gồm tiền từ việc trực tiếp quảng cáo thực phẩm chức năng trong video.
 |
Quảng cáo của các thương hiệu lớn tiếp tục xuất hiện trong những video có nội dung xấu độc. |
Trong một buổi hội thảo về quảng cáo trực tuyến do Bộ TTTT tổ chức, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Lâm khẳng định rằng nhiều nội dung xấu độc kéo theo lượng người xem lớn và đó là tiền quảng cáo của doanh nghiệp, nhãn hàng.
Điều này vừa không công bằng với những người làm nội dung tử tế và làm tăng nguy cơ mất an toàn nhãn hiệu cho các doanh nghiệp.
Bộ TTTT đã công bố Danh sách nội dung đã được xác thực trên mạng (White List) vào ngày 23 tháng 3 và đề xuất cho các doanh nghiệp lựa chọn quảng cáo trong danh sách này nhằm đảm bảo an toàn thương hiệu.
Danh sách này trước mắt bao gồm các báo điện tử, tạp chí điện tử, trang thông tin điện tử tổng hợp và mạng xã hội đã được cấp giấy phép hoạt động theo quy định pháp luật Việt Nam, có thông tin về người chịu trách nhiệm quản lý nội dung và được cập nhật định kỳ hoặc đột xuất.
Bộ cũng đề nghị các doanh nghiệp dịch vụ quảng cáo, các nhãn hàng tăng cường rà soát, sàng lọc vị trí cài đặt quảng cáo trên mạng, không để quảng cáo bị gắn vào trang, kênh, tài khoản, nội dung xấu độc, vi phạm pháp luật theo quy định tại khoản 1 Điều 1 Nghị định số 70/2021/NĐ-CP; chấm dứt tình trạng triển khai quảng cáo tràn lan không kiểm soát, điều này có thể dẫn đến việc gián tiếp tiếp tiếp tay cho các nội dung vi phạm pháp luật, nội dung xấu độc được sản xuất và phát tán trên không gian mạng.
Bộ TTTT sẽ chỉ đạo các đơn vị chức năng tăng cường rà soát, phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp đặt quảng cáo vào nội dung xấu độc, vi phạm pháp luật trong thời gian tới. Để loại trừ quảng cáo, Bộ TTTT cũng đề nghị các doanh nghiệp dịch vụ quảng cáo, nhãn hàng tạo Danh sách nội dung xấu độc trên mạng của riêng đơn vị (Black List).
Tại Tủ sách kiến thức kinh tế, độc giả Zing có thể tìm thêm các cuốn sách hay về kinh tế. Các cuốn sách cung cấp cho độc giả nhiều kiến thức về kinh tế vĩ mô, chứng khoán, bất động sản, lạm phát, các cuộc suy thoái từng xảy ra, quản lý chi tiêu,...
Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống