Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định vào ngày 18 tháng 5 năm 1963, tại Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ nhất của Hội Phổ biến Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, "Khoa học phải từ sản xuất mà ra và phải trở lại phục vụ sản xuất, phục vụ quần chúng, nhằm nâng cao năng suất lao động và không ngừng cải thiện đời sống của nhân dân, bảo đảm cho chủ nghĩa xã hội thắng lợi." Điều này cách đây tròn 60 năm.
Ngày KH-CN Việt Nam chính thức được thành lập vào ngày 18.5 hàng năm vào năm 2013 theo Luật KH-CN. Chủ đề của Ngày KH-CN năm 2013 tại Việt Nam năm nay là "Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo - động lực phát triển bền vững."
Được bảo hộ chỉ dẫn địa lý ở trong và ngoài nước
Ông La Văn Nam, Chủ tịch UBND huyện Lục Ngạn (tỉnh Bắc Giang), đã có những chia sẻ xoay quanh câu chuyện sản phẩm vải thiều Lục Ngạn - Bắc Giang được bảo hộ Chỉ dẫn địa lý trong và ngoài nước tại Lễ chào mừng Ngày KH-CN Việt Nam, được Bộ KH-CN tổ chức vào ngày 17.5.
Theo ông Nam, Bắc Giang là tỉnh có sản lượng vải thiều cao nhất trên toàn quốc, với chỉ riêng huyện Lục Ngạn sản xuất vải thiều chiếm hơn 50% sản lượng của toàn tỉnh. Vải thiều Lục Ngạn có chất lượng, hương vị vượt trội, được cả người tiêu dùng trong nước và quốc tế yêu thích.
Ngay từ năm 2006, Sở KH-CN tỉnh Bắc Giang đã tích cực phối hợp với UBND huyện Lục Ngạn, các cơ quan ở địa phương đề xuất với Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ KH-CN) triển khai 2 dự án về tạo lập, quản lý và phát triển chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm vải thiều Lục Ngạn. Bộ KH-CN đã nhận thức được vai trò của bảo hộ sở hữu trí tuệ đối với việc nâng cao giá trị và sức cạnh tranh của sản phẩm.
Vải thiều Lục Ngạn đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp giấy chứng nhận đăng ký Chỉ dẫn địa lý vào giữa năm 2008. Đây là sản phẩm đầu tiên của tỉnh được cấp bảo hộ chỉ dẫn địa lý và là sản phẩm cây ăn quả đầu tiên trong cả nước được đưa vào danh sách sản phẩm cây ăn quả được bảo hộ.
Theo ông Nam, vải thiều Lục Ngạn tiếp tục được Sở KH-CN Bắc Giang đăng ký và được cấp văn bằng Bảo hộ nhãn hiệu tập thể tại 7 quốc gia, bao gồm Trung Quốc, Lào, Campuchia, Hàn Quốc, Singapore, Úc và Mỹ, để mở rộng thị trường xuất khẩu. Sản phẩm nông sản đầu tiên của Việt Nam được cấp bảo hộ Chỉ dẫn địa lý tại Nhật Bản năm 2021 là vải thiều lục ngạn.
Sau khi vải thiều Lục Ngạn được bảo hộ chỉ dẫn địa lý ở trong và ngoài nước, đã có tác động đáng kể đến sản xuất, tiêu thụ vải thiều, phát triển kinh tế và xã hội địa phương.
Theo Chủ tịch UBND huyện Lục Ngạn, diện tích vải thiều của huyện tiếp tục ổn định khoảng 17.000 ha, với sản lượng hàng năm trên 100 nghìn tấn. Trước đây, vải thiều Lục Ngạn chủ yếu được tiêu thụ trong nước (ở các chợ thông thường) và xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc.
Vải thiều Lục Ngạn hiện được tiêu thụ ở nhiều siêu thị, hệ thống phân phối và kênh thương mại trong nước. Vải thiều lục Ngạn được xuất khẩu đến 30 quốc gia trên thế giới, bao gồm Nhật Bản, EU, Mỹ và một số thị trường khó tính, ngoài thị trường Trung Quốc.
Để kết nối Chỉ dẫn địa lý vải thiều Lục Ngạn với phát triển du lịch, UBND huyện Lục Ngạn đã tổ chức Chương trình du lịch "Lục Ngạn mùa vải chín" vào năm 2023, lựa chọn các nhà vườn đẹp, kết nối, xây dựng các tour du lịch trải nghiệm mùa vải, kết nối với các điểm du lịch và thắng cảnh đẹp của huyện. Điều này góp phần nâng cao giá trị sản phẩm, quảng bá du lịch địa phương và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế - xã hội.
Thúc đẩy công nghệ sau thu hoạch
Câu chuyện về vải thiều Lục Ngạn được cải thiện sau khi được cấp Chỉ dẫn địa lý đã chứng minh rằng việc tạo lập, quản lý và khai thác tài sản trí tuệ đạt hiệu quả cao, tạo sức lan tỏa rộng, tạo điều kiện thuận lợi cho tiêu thụ và xuất khẩu.
Chủ tịch UBND huyện Lục Ngạn cho biết địa phương sẽ tập trung thực hiện một số nhiệm vụ và giải pháp cụ thể trong thời gian tới, để phát huy hơn nữa kết quả bảo hộ Chỉ dẫn địa lý của vải thiều, góp phần phát triển kinh tế - xã hội địa phương.
Trong đó, mở rộng mô hình sản xuất vải thiều hữu cơ, vải thiều công nghệ cao, đồng thời duy trì diện tích sản xuất và nâng cao chất lượng sản phẩm vải thiều theo tiêu chuẩn tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP. Để giúp khách hàng nhận diện, tra cứu và truy xuất được nguồn gốc sản phẩm vải lục ngạn chính hiệu, việc áp dụng và quản lý hệ thống truy xuất nguồn gốc (như mã số vùng trồng, mã vạch, mã QR... gắn với thông tin sản phẩm) được thực hiện.
Hỗ trợ ứng dụng công nghệ tiên tiến vào bảo quản vải thiều sau thu hoạch để tăng giá trị gia tăng của sản phẩm. Tăng cường liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm vải thiều theo chuỗi giá trị. Tăng cường công tác xúc tiến thương mại, quảng bá thương hiệu vải thiều Lục Ngạn ở trong và ngoài nước.
Ngoài ra, để có các chỉ tiêu tốt, ông Nam nhấn mạnh cần phải có sản phẩm tốt và điểm mấu chốt vẫn là người dân phải tuân thủ quy trình kỹ thuật sản xuất; do đó, trách nhiệm của người sản xuất phải được nâng cao, từ đó ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm.
Từ đó, địa phương đã đề nghị các nhà khoa học, các Bộ và ngành Trung ương nghiên cứu hỗ trợ ứng dụng công nghệ bảo quản, chế biến quả vải thiều sau thu hoạch phù hợp, chi phí thấp, tiếp tục đàm phán mở rộng xuất khẩu chính ngạch sang thị trường mới, hỗ trợ truyền thông và đa dạng hóa hình thức kết nối tiêu thụ quả vải thiều đến thị trường toàn cầu...
Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống