Mùa hè năm nay, tôi có chuyến đi du lịch gia đình mà đáng lẽ phải là kỷ niệm đẹp. Nhưng điều còn đọng lại sau chuyến đi lại là cảm giác căng thẳng tột độ mỗi khi nghĩ đến việc cầm vô-lăng trên cao tốc suốt 5 tiếng mỗi ngày. Gia đình tôi đi du lịch từ TP HCM, chúng tôi quyết định thực hiện một chuyến du lịch tự lái dọc theo cung đường ven biển miền Trung. Chuyến đi kéo dài 5 ngày, với lịch trình dự kiến là: TP HCM - Phan Thiết - Tuy Hòa - Quy Nhơn và quay lại TP HCM. Cả đi và về, mỗi ngày tôi đều phải cầm lái trung bình 5 tiếng, chủ yếu là di chuyển trên cao tốc và quốc lộ.
Ban đầu, tôi nghĩ đây sẽ là một trải nghiệm tuyệt vời. Tôi yêu cảm giác lái xe, từng tự lái xuyên Việt khi còn trẻ. Tuy nhiên, thực tế đã khác xa tưởng tượng. Sau 5 ngày, thay vì sự hứng khởi, tôi chỉ còn lại nỗi mệt mỏi, căng thẳng và... ám ảnh. Nói đến cao tốc ở Việt Nam, có lẽ ai đã từng lái xe cũng hiểu rằng việc chạy xe ở đây không đơn thuần chỉ là "nhấn ga và đi thẳng". Mỗi km đường cao tốc là một cuộc đối đầu với đủ kiểu tài xế: người chạy lấn làn, bám đuôi quá sát, đột ngột tạt đầu, bật xi-nhan trái nhưng lại rẽ phải, xe container vượt ẩu, xe con phóng như bay, rồi cả những chiếc xe máy bất ngờ xuất hiện trên làn khẩn cấp như từ không trung rơi xuống.
Cảm giác lái xe trên cao tốc Việt Nam giống như đang tham gia một trò chơi sinh tồn tốc độ cao. Tốc độ tối đa cho phép là 120 km/h, nhưng có những xe chạy như thể đang thi đấu F1, trong khi một số xe khác lại lề mề chiếm làn trái không chịu nhường. Không ít lần tôi phải phanh gấp vì xe trước bất ngờ tạt đầu hoặc chuyển làn mà không hề báo hiệu. Cảm giác tim đập thình thịch, mồ hôi túa ra trên vô-lăng trong khi tay vẫn phải giữ chặt lái, mắt không thể rời đường một giây nào.
Trước khi đi, tôi từng nghĩ "5 tiếng mỗi ngày thôi mà, có gì đâu căng", nhưng thực tế là 5 tiếng lái xe trong trạng thái cảnh giác cao độ, liên tục đối phó với các tình huống nguy hiểm, thì mệt hơn một ngày làm việc bình thường rất nhiều. Lái xe đường dài không chỉ là ngồi yên trong ghế và giữ vô-lăng. Đó là sự phối hợp liên tục giữa quan sát, xử lý tình huống, ước lượng khoảng cách, kiểm soát tốc độ, canh chừng điểm mù, và thậm chí là... đoán ý đồ của xe khác. Cứ một phút lơ đễnh là một phút đánh cược với tính mạng của cả gia đình mình.
Buổi tối về đến khách sạn, trong khi vợ con háo hức đi ăn uống, khám phá thành phố, tôi chỉ muốn nằm vật ra giường. Có hôm, cả nhà kéo đi tắm biển lúc 5 giờ sáng, tôi vẫn còn vật vờ chưa tỉnh, vì đêm trước trằn trọc không ngủ được do căng thẳng sau một đoạn đường cao tốc có xe container ép làn suýt xảy ra va chạm.
Không thể phủ nhận rằng chất lượng đường cao tốc của Việt Nam đang ngày càng tốt hơn. Cao tốc TP HCM - Long Thành - Dầu Giây, hay những tuyến mới mở như Phan Thiết - Dầu Giây giúp rút ngắn đáng kể thời gian di chuyển. Tuy nhiên, hạ tầng chỉ là một phần của bài toán an toàn giao thông. Phần còn lại nằm ở ý thức người lái và đây mới là điều khiến tôi thực sự lo lắng.
Trên suốt hành trình, tôi gặp rất nhiều tình huống mà lẽ ra không nên xảy ra: xe tải đi vào làn cấm, ôtô con chạy ngược chiều ở điểm quay đầu, xe khách phanh gấp đón khách giữa quốc lộ, và nhiều tài xế không bật xi-nhan khi chuyển làn. Nhiều người coi việc nhường đường là "nhún nhường", thay vì là quy định bắt buộc.
Sau chuyến đi, tôi tự hỏi: "Liệu có nên tiếp tục chọn hình thức du lịch tự lái đường dài?". Đối với cá nhân tôi, câu trả lời giờ là không, ít nhất là trong điều kiện hiện tại. Lái xe đường trường ở Việt Nam quá nguy hiểm và mệt mỏi nếu không có người thay lái, hoặc không quen thuộc địa hình, giao thông từng địa phương. Chúng ta vẫn hay cổ vũ cho phong trào du lịch tự lái, rằng đó là tự do, linh hoạt, chủ động. Điều đó đúng, nhưng tự do phải đi kèm an toàn, và muốn an toàn thì không thể thiếu được hạ tầng đồng bộ và văn hóa giao thông văn minh.
Tôi không phản đối việc đi du lịch bằng ôtô cá nhân, nhưng sau trải nghiệm tháng 6/2024 và 7/2025 vừa rồi, tôi muốn chia sẻ một góc nhìn thật, rằng không phải ai cũng có thể hoặc nên chọn hình thức này, nhất là khi điều kiện giao thông ở ta vẫn còn tiềm ẩn quá nhiều rủi ro.
Tôi viết bài này không để than phiền, mà để nói rằng: an toàn giao thông không chỉ nằm ở biển báo, camera hay mặt đường bằng phẳng, mà quan trọng nhất là ở đầu óc tỉnh táo và trái tim biết nghĩ cho người khác của từng người cầm vô-lăng. Hy vọng trong tương lai, khi con tôi lớn lên và lái xe đi du lịch cùng bạn bè, các em sẽ không phải trải qua những "cuộc chiến vô hình" như tôi từng nếm trải.
Độc giả Thu Sang
Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống