Việt Nam đã bắt đầu lộ trình chuyển đổi sang các loại nhiên liệu thân thiện môi trường từ nhiều năm nay. Từ 2018, xăng RON 92 được thay thế bằng E5 RON 92, và hiện người dùng có thể tiếp cận rộng rãi hơn với xăng E10. Đây là loại nhiên liệu đang được nhiều quốc gia áp dụng nhằm giảm phát thải và chi phí tiêu dùng. Tuy nhiên, việc chuyển đổi này cũng đặt ra nhiều lưu ý cho người sử dụng, đặc biệt về thói quen bảo quản nhiên liệu.
Trụ xăng E10 tại một trạm xăng ở TP HCM. Ảnh: Hồ Tân
Xăng E10 là hỗn hợp giữa 90% xăng khoáng và 10% ethanol sinh học. So với xăng khoáng, xăng E10 có ưu điểm là giá thường rẻ hơn, thân thiện môi trường hơn nhờ giảm phát thải khí, đồng thời chỉ số octan cao hơn đôi chút nên có lợi cho những động cơ cần chống kích nổ.
Nhược điểm của xăng E10 là do ethanol có tính hút ẩm mạnh, vì vậy khi để lâu trong bình chứa, đặc biệt với xe ít sử dụng, nhiên liệu dễ bị tách lớp hoặc sinh cặn. Tình trạng này có thể dẫn đến khó nổ máy, giảm hiệu suất động cơ hoặc gây tắc nghẽn hệ thống phun xăng.
Không để xăng tồn đọng quá lâu
Theo hướng dẫn của tập đoàn năng lượng BP (Anh), xăng khoáng nếu bảo quản trong bình kín, nơi khô ráo như các bể chứa ở trạm xăng, thì có thể giữ chất lượng tới một năm. Tuy nhiên, ngay khi bình chứa không còn kín với môi trường bên ngoài, nhiên liệu chỉ ổn định khoảng 6 tháng ở 20 độ C, và chỉ còn 3 tháng ở 30 độ C.
Đối với xăng ethanol, thời gian sử dụng sẽ ngắn hơn xăng khoáng trong cùng một điều kiện. Trong trường hợp xăng nằm trong bình chứa không kín hoàn toàn (như bình nhiên liệu của xe không sử dụng thường xuyên), thời gian sử dụng tốt nhất của xăng chỉ khoảng một tháng. BP khuyến cáo rằng khi khởi động động cơ sau một thời gian dài không sử dụng, chủ xe nên bổ sung thêm khoảng 1/3 dung tích xăng mới trước khi nổ máy. Điều này giúp "làm tươi" phần nhiên liệu cũ. Đặc biệt với xăng pha ethanol, lượng xăng mới còn giúp loại bỏ hơi ẩm tích tụ và làm khô hệ thống.
Nguy cơ tách lớp khi xăng nhiễm nước
Một rủi ro đặc thù của xăng ethanol là hiện tượng "phase separation" (tách lớp). Đây là tình trạng xảy ra khi nước xâm nhập vào bình nhiên liệu, khiến phần ethanol tách ra khỏi xăng. Mức độ tách lớp phụ thuộc vào tỷ lệ ethanol, thành phần xăng, nhiệt độ môi trường và mức độ nhiễm bẩn.
Hiện tượng tách lớp của xăng ethanol, lớp trên (màu cam) là xăng bị giảm nồng độ ethanol, lớp cặn đen ở dưới là hỗn hợp ethanol là nước. Ảnh: BP
BP khuyến cáo, trước khi dùng nhiên liệu chứa ethanol, cần đảm bảo bình xăng không có lượng nước đáng kể. Nếu để bình tiếp xúc lâu với ẩm hoặc mưa, nguy cơ tách lớp sẽ cao hơn. Khi hiện tượng này xảy ra, giải pháp duy nhất là xả bỏ toàn bộ nhiên liệu, loại bỏ nước và thay nhiên liệu mới, nếu không động cơ có thể gặp trục trặc.
Giải pháp cho xe ít sử dụng
Với xe không sử dụng dài ngày, ví dụ như khoảng một tháng, tài xế nên đổ đầy bình để hạn chế hơi ẩm ngưng tụ bên trong. Ngoài ra, có thể dùng thêm phụ gia ổn định nhiên liệu (fuel stabilizer) giúp ngăn xăng E10 xuống cấp, đồng thời hạn chế hiện tượng tách lớp và bảo vệ hệ thống nhiên liệu.
Phụ gia hoạt động như một "chất bảo quản" cho xăng, giúp hạn chế xuống cấp khi để lâu. Trong thành phần thường có chất làm chậm quá trình oxy hóa nhằm ngăn xăng hình thành cặn, chất ức chế ăn mòn nhằm bảo vệ các chi tiết bằng kim loại khỏi rỉ sét, chất khử ẩm hoặc phân tán nước giúp giảm nguy cơ tách lớp. Dung dịch này khi pha vào bình xăng và nổ máy vài phút sẽ lan tỏa khắp hệ thống nhiên liệu, nhờ đó giữ cho xăng ổn định lâu hơn, có thể tới 12-24 tháng thay vì chỉ vài tháng như thông thường.
Các dung dịch fuel stabilizer tại thị trường Mỹ. Ảnh: Trueprepper
Lưu ý khi dùng phụ gia là phải pha đúng tỷ lệ dung dịch và lượng xăng trong bình để đảm bảo hiệu quả tối ưu nhất. Người dùng xem thông số về dung tích bình xăng và pha với tỷ lệ thông thường khoảng 30-60 ml cho 10 lít xăng.
Phụ gia ổn định nhiên liệu hiện chưa phổ biến rộng rãi ở Việt Nam như dầu nhớt hay phụ gia xăng thông thường, nhưng vẫn có thể tìm thấy ở các cửa hàng phụ tùng xe hoặc trên các sàn thương mại điện tử.
Hồ Tân
Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống