Tuy nhiên, thuận cũng chứa đựng một điều khiến Mỹ lo ngại: Trung Quốc đóng vai trò trung gian bình ở khu vực mà Washington đã định hình ảnh hưởng từ lâu.
Sau khi Trung Quốc, Iran và Ả Rập Saudi kết thúc bốn ngày đàm phán, một thuận đã được công bố. John Kirby, phát ngôn viên Nhà Trắng, ngày 10.3 tuyên bố rằng mặc dù Mỹ không trực tiếp tham gia, phía Ả Rập Saudi có thông báo cho họ về cuộc đàm phán.
Ông Kirby không đề cập đến sự tham gia của Trung Quốc; thay vào đó, ông tuyên bố rằng chính áp lực từ cả bên trong và bên ngoài buộc Tehran ngồi vào bàn đàm phán.
Tuy nhiên, cựu quan chức Mỹ cấp cao Jeffrey Feltman lại nhận định vai trò của Trung Quốc là yếu tố đáng chú ý nhất: "Điều này sẽ được xem như cái tát vào chính quyền Tổng thống Joe Biden, bằng chứng cho thấy Trung Quốc là thế lực trỗi dậy."
Mở lại đường cho đàm phán hạt nhân
Sau hai năm Washington nỗ lực hồi sinh thuận hạt nhân ký năm 2015 thất bại, Iran - Ả Rập Saudi đã đạt được thuận khôi phục quan hệ ngoại giao trong bối cảnh Tehran tăng tốc chương trình phát triển hạt nhân. Do phong trào biểu tình nổ ra tại Iran trong thời gian qua và loạt trừng phạt mới của Mỹ, triển vọng hồi sinh thêm mờ mịt.
Theo nhà phân tích Brian Katulis (Viện Nghiên cứu Trung Đông), thuận khôi phục quan hệ ngoại giao Iran-Ả Rập Saudi mang lại con đường khả thi để nối lại nỗ lực đối thoại cùng Tehran, mà Riyadh có thể là đối tác tham gia tiềm năng.
Chương trình hạt nhân Iran đang gây lo ngại cho "Ả Rập Saudi." Theo nhà phân tích Katulis, khôi phục quan hệ ngoại giao nếu nó có ý nghĩa và tạo ra tác động sẽ giúp giải quyết sự lo ngại.
Thỏa thuận khôi phục quan hệ ngoại giao Iran - Ả Rập Saudi cũng làm dấy lên hy vọng rằng tình hình Yemen, nơi diễn ra xung đột được cho là cuộc chiến nhiệm giữa Tehran và Riyadh, sẽ trở nên ổn định hơn.
Mặc dù hết hạn vào tháng 10, các bên chưa chịu gia hạn, nhưng Thỏa thuận ngừng bắn do Liên Hợp Quốc làm trung gian đạt được vào tháng 4 năm ngoái vẫn được giữ vững.
Theo cựu Đại sứ Mỹ tại Yemen Gerald Fierestein, Ả Rập Saudi sẽ không đồng ý khôi phục quan hệ ngoại giao nếu không đạt được lợi ích gì đó.
Vai trò Trung Quốc
Daniel Russel, cựu trợ lý Ngoại trưởng Hoa Kỳ, nhận định vai trò của Trung Quốc trong việc giúp Iran - Ả Rập Saudi đạt được thuận khôi phục quan hệ ngoại giao có ý nghĩa quan trọng với Hoa Kỳ. Trung Quốc chủ động đứng ra làm trung gian trong một xung đột mà không phải bên liên quan là điều bất thường.
"Liệu đây có phải là điềm báo cho nỗ lực giải Nga - Ukraine của Trung Quốc khi Chủ tịch Tập Cận Bình đến thăm Moscow," cựu trợ lý Russel lưu ý.
Theo nhà phân tích Naysan Rafati của Tổ chức Khủng hoảng Quốc tế, thuận khôi phục quan hệ ngoại giao Iran-Ả Rập Saudi chưa mang lại lợi ích cho Hoa Kỳ.
Theo nhà phân tích Rafati, "Khi Mỹ cùng phương Tây gia tăng áp lực với Iran, Tehran tin tưởng rằng thuận này sẽ phá vỡ được thế cô lập và thu hút được cường quốc che chở."
Theo phát ngôn viên Kirby, "chúng ta không mất tập trung trước ảnh hưởng của Trung Quốc đối với Trung Đông, Châu Phi hoặc Mỹ Latinh." Khi Trung Quốc cố gắng giành ảnh hưởng cùng chỗ đứng ở nhiều nơi trên thế giới vì lợi ích của riêng họ, chúng tôi chắc chắn tiếp tục theo dõi họ.
Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống