Thị trường xe điện tại Việt Nam những năm gần đây phát triển nhanh, với sự tham gia của các thương hiệu chính hãng, hệ thống trạm sạc được mở rộng và chính sách hậu mãi ngày càng hoàn thiện. Song với đó, một nhóm xe điện hóa nhập khẩu không chính hãng vẫn xuất hiện trên thị trường, nhằm phục vụ nhóm khách hàng ưa thích sự khác biệt, công nghệ mới hoặc các mẫu xe chưa được phân phối chính thức.
Trong nhóm này, các mẫu xe điện thuần túy của Tesla hay xe hybrid BMW i8 là ví dụ điển hình. Xe được đưa về Việt Nam qua các kênh nhập tư nhân, thu hút người dùng bởi thiết kế tối giản, khả năng tăng tốc mạnh và hệ sinh thái công nghệ khác biệt so với xe điện đang bán chính hãng. Tuy nhiên, phía sau yếu tố "độc lạ" là không ít rủi ro trong quá trình sử dụng, đặc biệt khi đặt trong điều kiện hạ tầng, khí hậu và dịch vụ hậu mãi tại Việt Nam.
Dễ hư hỏng pin hoặc lỗi phần mềm
Theo ghi nhận từ thực tế sửa chữa tại một số garage chuyên xe điện hóa ở TP HCM, lỗi phổ biến trên các xe Tesla nhập tư nhân tại Việt Nam liên quan đến pin và hệ thống điện cao áp. Ông Nguyễn Thái Tuy, Phó giám đốc kỹ thuật của garage Auto’s Only, cho biết các lỗi liên quan đến pin cao áp chiếm tỷ lệ lớn trong nhóm xe điện nhập khẩu không chính hãng.
Tesla Model X tại một xưởng sửa chữa ở TP HCM. Ảnh: Hồ Tân
Theo ông Tuy, hư hỏng thường gặp nhất là hiện tượng đứt mạch bên trong pack pin, dẫn tới sụt điện áp tại từng block pin. Khi hệ thống phát hiện điện áp không còn nằm trong ngưỡng an toàn, bộ điều khiển sẽ kích hoạt cơ chế bảo vệ, khóa mạch cao áp và khiến xe không thể vận hành. Trạng thái này thường được người dùng mô tả là xe "sập nguồn", dù pin vẫn còn dung lượng.
Ngoài yếu tố lão hóa linh kiện, một số trường hợp có thể chịu ảnh hưởng từ môi trường điện không ổn định, trong đó có hiện tượng sóng hài, là một dạng nhiễu điện phát sinh từ các thiết bị điện công suất lớn, bộ biến tần hoặc trạm sạc không đạt chuẩn. Trong điều kiện lưới điện dân dụng pha trộn nhiều nguồn và người dùng sạc xe qua các bộ chuyển đổi ngoài hệ sinh thái chính hãng, nhiễu điện có thể khiến hệ thống đánh giá pin ở trạng thái không an toàn và chủ động ngắt mạch cao áp.
Một dạng hư hỏng khác cũng được ghi nhận là pin cao áp hoặc các thiết bị trong hệ thống điện cao áp bị ảnh hưởng bởi độ ẩm, ngay cả khi xe không có dấu hiệu ngập nước. Theo ông Tuy, với khí hậu nóng ẩm tại Việt Nam, việc kiểm soát độ ẩm bên trong hệ thống điện cao áp là thách thức lớn. Khi điện trở cách điện suy giảm xuống dưới ngưỡng tiêu chuẩn, hệ thống sẽ tự động ngắt nguồn cao áp để phòng tránh nguy cơ rò điện, giật điện hoặc cháy nổ.
"Trên xe Tesla, các tiêu chuẩn an toàn điện được tính toán rất chặt chẽ. Chỉ cần thông số điện trở cách điện không đạt yêu cầu, xe sẽ không cho phép đóng mạch cao áp, dù không có hư hỏng rõ ràng về mặt cơ học hay ngoại quan", ông Tuy cho biết.
Bên cạnh các vấn đề liên quan đến pin, lỗi phần mềm và máy tính trung tâm cũng là nhóm sự cố thường gặp trên các dòng Tesla nhập khẩu tư nhân. Do phần lớn chức năng vận hành của xe phụ thuộc vào máy tính trung tâm, chỉ cần phát sinh lỗi dữ liệu, phần mềm hoặc bộ nhớ, xe có thể phản hồi chậm, hoạt động không ổn định, thậm chí không thể vận hành. Một số trường hợp xuất phát từ việc xe để lâu không sử dụng khiến bình 12V cạn kiệt, làm gián đoạn quá trình khởi động hệ thống điện tử, hoặc do chuột cắn dây điện, lỗi bộ nhớ trên các đời xe Tesla đời đầu sử dụng chip và dung lượng lưu trữ thấp.
Rủi ro từ công nghệ hybrid đời đầu trên BMW i8
Với BMW i8, mẫu xe hybrid thể thao từng gây chú ý khi được nhập tư nhân về Việt Nam, rủi ro sử dụng chủ yếu đến từ đặc thù công nghệ hybrid đời đầu. Theo ghi nhận thực tế sửa chữa, một số xe gặp sự cố liên quan đến pin cao áp hoặc hộp điều khiển động cơ điện (EME), khiến xe không thể vận hành cả ở chế độ điện lẫn động cơ xăng.
BMW i8 tại một xưởng sửa chữa ở TP HCM. Ảnh: Hồ Tân
Nguyên nhân thường xuất phát từ lão hóa linh kiện, pin đã qua nhiều năm sử dụng, hoặc quá trình sạc không phù hợp. Đáng chú ý, nhiều xe i8 nhập từ Mỹ sử dụng chuẩn sạc và thiết bị điện thiết kế cho nguồn 110V, trong khi điều kiện sử dụng tại Việt Nam là 220V. Việc dùng bộ chuyển đổi hoặc sạc không đúng chuẩn có thể làm tăng nguy cơ hư hỏng hệ thống điện cao áp. Bên cạnh đó, i8 thuộc nhóm xe từng có các chương trình khuyến cáo kỹ thuật và thay thế linh kiện tại thị trường chính hãng, nhưng với xe nhập tư nhân, người dùng khó tiếp cận đầy đủ các hỗ trợ này.
Thiếu hạ tầng sạc và công năng bị giới hạn
Khác với các thị trường chính như Mỹ hay châu Âu, Việt Nam hiện chưa có hệ thống trạm sạc chính hãng dành cho Tesla. Người dùng chủ yếu sạc tại nhà hoặc thông qua các trạm sạc AC, DC của bên thứ ba, vốn không nằm trong hệ sinh thái thiết kế ban đầu của xe.
Việc thiếu trạm sạc Supercharger đồng nghĩa người dùng không thể khai thác hết công năng sạc nhanh, vốn là một trong những lợi thế lớn nhất của Tesla. Bên cạnh đó, quá trình sạc qua các nguồn điện không tiêu chuẩn cũng tiềm ẩn rủi ro với hệ thống điện cao áp, nhất là trong điều kiện điện lưới và thiết bị chuyển đổi không đồng bộ.
Xe điện nhập khẩu tư nhân không qua chính hãng luôn đi kèm với những rủi ro nhất định. Ngoài giá mua ban đầu, người dùng cần cân nhắc kỹ các yếu tố như hạ tầng sạc, khả năng sửa chữa, hỗ trợ phần mềm cũng như mức độ phù hợp với điều kiện khí hậu tại Việt Nam.
Hồ Tân
Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống