(Tổ Quốc) - Vệ tinh của NASA mới đây ghi nhận sóng Kelvin di chuyển về phía đông qua Thái Bình Dương. Đây là hiện tượng thường được coi là dấu hiệu của El Nino, “thủ phạm” khiến nắng nóng xảy ra nhiều và gay gắt hơn.
Sau khi một trong những vệ tinh của cơ quan này phát hiện ra vùng nước ấm ở Thái Bình Dương đang di chuyển về phía đông tới ven biển phía tây của Nam Mỹ trong tháng 3 và tháng 4, NASA đã xác định được các dấu hiệu ban đầu của El Nino từ không gian.
Cụ thể, dữ liệu từ Sentinel-6, vệ tinh của NASA chuyên theo dõi mực nước biển, cho thấy rằng sóng Kelvin đã di chuyển ngang qua Thái Bình Dương. Trên thực tế, loại sóng dài này chỉ cao từ 5 đến 10 cm nhưng rộng hàng trăm km. Chúng được coi là dấu hiệu tiền thân của El Nino khi chúng hình thành tại xích đạo và di chuyển tầng nước ấm phía trên về phía tây Thái Bình Dương.
Nước biển cao hơn, ấm hơn ở xích đạo và bờ phía tây của Nam Mỹ, theo dữ liệu vệ tinh Sentinel-6 của NASA ngày 24/4. Ảnh: NASA
Theo ông Josh Willis, nhà khoa học trong dự án Sentinel-6 Michael Freilich tại Phòng thí nghiệm Sức đẩy Phản lực (JPL) của NASA, "chúng tôi đang theo dõi El Nino này như một con chim cắt. Toàn cầu sẽ trải qua tình trạng ấm lên kỷ lục nếu đó là một đợt El Nino lớn.
Trước đó, trong thông báo của JPL ngày 12/5, hình ảnh vệ tinh Sentinel-6 chụp từ đầu tháng 3 đến cuối tháng 4 từ đầu tháng 3 cho thấy sóng Kelvin đã đẩy nước ấm về phía đông và tập trung ở ngoài khơi Colombia, Ecuador và Peru. Theo đó, phần màu đỏ và trắng ở trong ảnh biểu thị cho thấy nước ấm hơn và mực nước biển cao hơn. Để xác định xem El Nino có xảy ra hay không và nếu xảy ra thì khi nào, độ mạnh của nó ra sao, NASA và Cục quản lý Đại dương và Khí quyển Quốc gia Mỹ (NOAA) hiện đang theo dõi điều kiện thời tiết ở Thái Bình Dương trong vài tháng tới.
Nhiệt độ tăng cao, cảnh báo nắng nóng chưa từng thấy
Theo báo cáo gần đây của Liên Hợp Quốc (UN), nhiệt độ toàn cầu có nhiều khả năng sẽ vượt ngưỡng 1,5 độ C tại Hiệp định Paris trong 5 năm tới. Theo Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) của UN, có tới 66% khả năng nhiệt độ trên bề mặt toàn cầu hàng năm sẽ tăng trên 1,5 độ C so với mức tiền công nghiệp. Đây cũng sẽ là lần đầu tiên trong lịch sử nhân loại ghi nhận mức nhiệt độ tăng vọt như vậy.
Vào tháng 4 năm 2016, một người đàn ông ở Somaliland đã nhìn thấy xác động vật chết do hạn hán liên quan đến El Niño. Ảnh được chụp bởi Feisal Omar/Reuters
Theo giới khoa học, việc nhiệt độ toàn cầu vượt quá 1,5 độ C sẽ làm tăng nguy cơ đối với các điểm tới hạn, có thể dẫn đến biển đổi khí hậu không thể đảo ngược. Nhiệt độ tăng cao đặc biệt khiến thềm băng Greenland và Tây Nam Cực sụp đổ, dẫn đến nắng nóng cực hạn, thiếu nước, hạn hán nghiêm trọng và đặc biệt là hiện tượng thời tiết cực đoan thường xuyên xảy ra ở nhiều vùng rộng lớn trên thế giới.
Theo báo cáo gần đây nhất của WMO từ năm 2023 đến năm 2027, có tới 98% khả năng một năm trong khoảng thời gian 5 năm trên sẽ trải qua kỷ lục nóng nhất, thậm chí còn vượt mức tăng nhiệt độ 1,28 độ C của năm 2016. Đặc biệt, báo cáo này cho thấy khả năng nhiệt độ toàn cầu tăng trên 1,5 độ C lên tới 66% vào năm 2023.
Theo dự kiến của Tổng thư ký WMO Petteri Taalas, đợt El Nino phát triển trong các tháng tới của năm 2023 sẽ kết hợp với biến đổi khí hậu do con người gây ra, đưa nhiệt độ toàn cầu lên mức cao chưa từng thấy trước đây. Điều này sẽ có tác động không nhỏ đến các vấn đề về quản lý nước, an ninh lương thực, môi trường và sức.
Các nhà khoa học cho rằng điều quan trọng là Trái đất nóng lên không đồng đều. Chẳng hạn, Bắc Cực sẽ trải qua mức tăng nhiệt độ biến động gấp 3 lần so với các khu vực khác trên thế giới. Điều này khuyến khích băng tan, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ thống khí hậu bao gồm dòng tia và hải lưu Bắc Đại Tây Dương.
Ngược lại, lượng mưa sẽ giảm ở khu vực Trung Mỹ, Astralia, Indonesia và Amazon.
El Nino có xảy ra thường xuyên?
Những dấu hiệu ban đầu của El Nino ở Thái Bình Dương. Ảnh: NASA
Theo các nhà khoa học, El Nino được coi là một phần của chu kỳ khí hậu El Nino, Dao động phương Nam (ENSO). Trên thực tế, gió mậu dịch sẽ thổi nước từ mặt biển về phía tây qua Thái Bình Dương, sau đó vận chuyển nước ấm từ Nam Mỹ đến châu Á. Tuy nhiên, khi nước ấm di chuyển, nước lạnh sẽ dâng lên để chiếm ưu thế.
Dòng nước ấm bị đẩy về phía đông do gió mậu dịch yếu trong hiện tượng El Nino. Điều này có tác động không nhỏ đến thời tiết trên toàn thế giới. Như với Mỹ, hệ quả của El Nino sẽ khiến thời tiết ẩm ướt hơn ở miền Nam và nóng hơn ở phía tây bắc.
Trong khi đó, hiện tượng La Nina gây ra tác động trái ngược với gió mậu dịch mạnh mang nhiều nước ấm hơn về phía tây.
Trên thực tế, theo các chuyên gia, El Nino thường xảy ra từ 3 đến 5 năm một lần, nhưng hiện tượng này có thể xảy ra ít hoặc nhiều hơn. Đợt El Nino gần đây nhất xảy ra vào năm 2019 và kéo dài từ tháng 2 đến tháng 8 trong sáu tháng.
Theo các nhà nghiên cứu, El Nino và biến đổi khí hậu sẽ khiến nhiệt độ tăng cao chưa từng thấy trong thời gian tới. Ảnh: The Star
Trước đó, vào ngày 11 tháng 5, đại diện của NOAA đã báo cáo rằng 90% El Nino sẽ xảy ra vào năm 2023 và dự kiến sẽ kéo dài đến mùa đông ở Bắc bán cầu. Theo dự đoán của cơ quan này, có tới 80% khả năng xảy ra hiện tượng El Nino ở mức vừa, với nhiệt độ bề mặt đại dương tăng 1 độ C. Ngoài ra, có 55% khả năng xảy ra El Nino mạnh, với mức tăng 1,5 độ C trên bề mặt đại dương.
Các nhà khoa học đã quan sát thấy nhiệt độ bề mặt đại dương tăng cao nhất trong lịch sử vào tháng 4 năm 2023, với mức nhiệt trung bình toàn cầu đạt 21,1 độ C. Mức nhiệt độ kỷ lục này cho thấy tác động của biến đổi khí hậu và đợt La Nina gần nhất đã kết thúc.
Theo ông Willis, sự kết hợp giữa hiện tượng El Nino và nhiệt độ đại dương tăng cao có thể dẫn đến hàng loạt kỷ lục về nhiệt độ trong 12 tháng tới.
Live Science, Euronews
Sau khi một trong những vệ tinh của cơ quan này phát hiện ra vùng nước ấm ở Thái Bình Dương đang di chuyển về phía đông tới ven biển phía tây của Nam Mỹ trong tháng 3 và tháng 4, NASA đã xác định được các dấu hiệu ban đầu của El Nino từ không gian.
Cụ thể, dữ liệu từ Sentinel-6, vệ tinh của NASA chuyên theo dõi mực nước biển, cho thấy rằng sóng Kelvin đã di chuyển ngang qua Thái Bình Dương. Trên thực tế, loại sóng dài này chỉ cao từ 5 đến 10 cm nhưng rộng hàng trăm km. Chúng được coi là dấu hiệu tiền thân của El Nino khi chúng hình thành tại xích đạo và di chuyển tầng nước ấm phía trên về phía tây Thái Bình Dương.
Nước biển cao hơn, ấm hơn ở xích đạo và bờ phía tây của Nam Mỹ, theo dữ liệu vệ tinh Sentinel-6 của NASA ngày 24/4. Ảnh: NASA
Theo ông Josh Willis, nhà khoa học trong dự án Sentinel-6 Michael Freilich tại Phòng thí nghiệm Sức đẩy Phản lực (JPL) của NASA, "chúng tôi đang theo dõi El Nino này như một con chim cắt. Toàn cầu sẽ trải qua tình trạng ấm lên kỷ lục nếu đó là một đợt El Nino lớn.
Trước đó, trong thông báo của JPL ngày 12/5, hình ảnh vệ tinh Sentinel-6 chụp từ đầu tháng 3 đến cuối tháng 4 từ đầu tháng 3 cho thấy sóng Kelvin đã đẩy nước ấm về phía đông và tập trung ở ngoài khơi Colombia, Ecuador và Peru. Theo đó, phần màu đỏ và trắng ở trong ảnh biểu thị cho thấy nước ấm hơn và mực nước biển cao hơn. Để xác định xem El Nino có xảy ra hay không và nếu xảy ra thì khi nào, độ mạnh của nó ra sao, NASA và Cục quản lý Đại dương và Khí quyển Quốc gia Mỹ (NOAA) hiện đang theo dõi điều kiện thời tiết ở Thái Bình Dương trong vài tháng tới.
Nhiệt độ tăng cao, cảnh báo nắng nóng chưa từng thấy
Theo báo cáo gần đây của Liên Hợp Quốc (UN), nhiệt độ toàn cầu có nhiều khả năng sẽ vượt ngưỡng 1,5 độ C tại Hiệp định Paris trong 5 năm tới. Theo Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) của UN, có tới 66% khả năng nhiệt độ trên bề mặt toàn cầu hàng năm sẽ tăng trên 1,5 độ C so với mức tiền công nghiệp. Đây cũng sẽ là lần đầu tiên trong lịch sử nhân loại ghi nhận mức nhiệt độ tăng vọt như vậy.
Vào tháng 4 năm 2016, một người đàn ông ở Somaliland đã nhìn thấy xác động vật chết do hạn hán liên quan đến El Niño. Ảnh được chụp bởi Feisal Omar/Reuters
Theo giới khoa học, việc nhiệt độ toàn cầu vượt quá 1,5 độ C sẽ làm tăng nguy cơ đối với các điểm tới hạn, có thể dẫn đến biển đổi khí hậu không thể đảo ngược. Nhiệt độ tăng cao đặc biệt khiến thềm băng Greenland và Tây Nam Cực sụp đổ, dẫn đến nắng nóng cực hạn, thiếu nước, hạn hán nghiêm trọng và đặc biệt là hiện tượng thời tiết cực đoan thường xuyên xảy ra ở nhiều vùng rộng lớn trên thế giới.
Theo báo cáo gần đây nhất của WMO từ năm 2023 đến năm 2027, có tới 98% khả năng một năm trong khoảng thời gian 5 năm trên sẽ trải qua kỷ lục nóng nhất, thậm chí còn vượt mức tăng nhiệt độ 1,28 độ C của năm 2016. Đặc biệt, báo cáo này cho thấy khả năng nhiệt độ toàn cầu tăng trên 1,5 độ C lên tới 66% vào năm 2023.
Theo dự kiến của Tổng thư ký WMO Petteri Taalas, đợt El Nino phát triển trong các tháng tới của năm 2023 sẽ kết hợp với biến đổi khí hậu do con người gây ra, đưa nhiệt độ toàn cầu lên mức cao chưa từng thấy trước đây. Điều này sẽ có tác động không nhỏ đến các vấn đề về quản lý nước, an ninh lương thực, môi trường và sức.
Các nhà khoa học cho rằng điều quan trọng là Trái đất nóng lên không đồng đều. Chẳng hạn, Bắc Cực sẽ trải qua mức tăng nhiệt độ biến động gấp 3 lần so với các khu vực khác trên thế giới. Điều này khuyến khích băng tan, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ thống khí hậu bao gồm dòng tia và hải lưu Bắc Đại Tây Dương.
Ngược lại, lượng mưa sẽ giảm ở khu vực Trung Mỹ, Astralia, Indonesia và Amazon.
El Nino có xảy ra thường xuyên?
Những dấu hiệu ban đầu của El Nino ở Thái Bình Dương. Ảnh: NASA
Theo các nhà khoa học, El Nino được coi là một phần của chu kỳ khí hậu El Nino, Dao động phương Nam (ENSO). Trên thực tế, gió mậu dịch sẽ thổi nước từ mặt biển về phía tây qua Thái Bình Dương, sau đó vận chuyển nước ấm từ Nam Mỹ đến châu Á. Tuy nhiên, khi nước ấm di chuyển, nước lạnh sẽ dâng lên để chiếm ưu thế.
Dòng nước ấm bị đẩy về phía đông do gió mậu dịch yếu trong hiện tượng El Nino. Điều này có tác động không nhỏ đến thời tiết trên toàn thế giới. Như với Mỹ, hệ quả của El Nino sẽ khiến thời tiết ẩm ướt hơn ở miền Nam và nóng hơn ở phía tây bắc.
Trong khi đó, hiện tượng La Nina gây ra tác động trái ngược với gió mậu dịch mạnh mang nhiều nước ấm hơn về phía tây.
Trên thực tế, theo các chuyên gia, El Nino thường xảy ra từ 3 đến 5 năm một lần, nhưng hiện tượng này có thể xảy ra ít hoặc nhiều hơn. Đợt El Nino gần đây nhất xảy ra vào năm 2019 và kéo dài từ tháng 2 đến tháng 8 trong sáu tháng.
Theo các nhà nghiên cứu, El Nino và biến đổi khí hậu sẽ khiến nhiệt độ tăng cao chưa từng thấy trong thời gian tới. Ảnh: The Star
Trước đó, vào ngày 11 tháng 5, đại diện của NOAA đã báo cáo rằng 90% El Nino sẽ xảy ra vào năm 2023 và dự kiến sẽ kéo dài đến mùa đông ở Bắc bán cầu. Theo dự đoán của cơ quan này, có tới 80% khả năng xảy ra hiện tượng El Nino ở mức vừa, với nhiệt độ bề mặt đại dương tăng 1 độ C. Ngoài ra, có 55% khả năng xảy ra El Nino mạnh, với mức tăng 1,5 độ C trên bề mặt đại dương.
Các nhà khoa học đã quan sát thấy nhiệt độ bề mặt đại dương tăng cao nhất trong lịch sử vào tháng 4 năm 2023, với mức nhiệt trung bình toàn cầu đạt 21,1 độ C. Mức nhiệt độ kỷ lục này cho thấy tác động của biến đổi khí hậu và đợt La Nina gần nhất đã kết thúc.
Theo ông Willis, sự kết hợp giữa hiện tượng El Nino và nhiệt độ đại dương tăng cao có thể dẫn đến hàng loạt kỷ lục về nhiệt độ trong 12 tháng tới.
Live Science, Euronews
Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống