Không giống những công nghệ robot thường có cánh tay kim loại cồng kềnh, robot mềm được làm từ vật liệu đàn hồi, silicone hay gel, giúp nó có thể len lỏi vào nhiều môi trường phức tạp và đảm nhiệm các nhiệm vụ tinh vi. Tuy nhiên, điểm yếu cố hữu của chúng là thiếu hệ thống quang học đủ linh hoạt để mô phỏng thị lực con người.
Giờ đây, một nhóm nghiên cứu tại Viện Công nghệ Georgia (Mỹ) vừa tuyên bố đã giải được bài toán đó với một phát minh gây chú ý: thấu kính mềm bằng hydrogel, hoạt động hoàn toàn không cần điện. Công trình được công bố trên Science Robotics tháng 10/2025 và ngay lập tức thu hút sự chú ý của giới khoa học.
Thấu kính mang tên PHySL (thấu kính mềm hydrogel phản ứng ánh sáng) có thể thay đổi tiêu điểm nhờ chính nguồn sáng chiếu vào. Khi ánh sáng tác động, vòng hydrogel bao quanh thấu kính polymer silicon co giãn theo cách đã được lập trình trước. Nhờ đó, thấu kính tự động điều chỉnh độ hội tụ mà không cần mô-tơ, cảm biến hay nguồn điện bổ sung. Công nghệ này mô phỏng cơ chế hoạt động của mắt sinh học, nhưng theo cách đơn giản và bền bỉ hơn.
Khả năng thị giác của PHySL gây ấn tượng mạnh: thấu kính có thể quan sát những chi tiết cực nhỏ như lông trên chân kiến và nhìn được vật thể chỉ 4 micromet - độ phân giải vượt xa mắt người trong điều kiện thông thường. Nhóm nghiên cứu còn tích hợp thấu kính vào hệ thống van vi lưu hydrogel, mở ra viễn cảnh robot mềm có thể tự vận hành mà không phụ thuộc vào hệ thống điện phức tạp.
Ứng dụng của công nghệ này trải rộng nhiều lĩnh vực. Trong y tế, robot trang bị PHySL có thể hỗ trợ phẫu thuật đòi hỏi độ chính xác cao, giúp bác sĩ quan sát mô và mạch máu rõ ràng hơn. Trong cứu hộ, thị lực siêu chi tiết cho phép robot tìm dấu hiệu sự sống ở những khu vực nguy hiểm. Thấu kính cũng có tiềm năng dùng trong nông nghiệp, sản xuất, thậm chí nghiên cứu sinh học biển ở vùng sâu nơi con người khó tiếp cận.
Rõ ràng, PHySL được kỳ vọng trở thành nền tảng cho thế hệ robot mềm “mắt sáng hơn người”, mở ra bước tiến mới cho việc đưa robot vào những nhiệm vụ tinh vi nhất trong tương lai gần.
Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống