Đồng Tháp đầu tư 92 tỷ đồng để bảo tồn và phát triển Sếu đầu đỏ

Dong Thap dau tu 92 ty dong de bao ton va phat trien Seu dau do hinh anh 1

Sếu đầu đỏ tại vườn quốc gia Tràm Chim. (Nguồn: TTXVN phát)

Sếu đầu đỏ từ lâu đã là biểu tượng của Vườn Quốc gia Tràm Chim nói riêng và tỉnh Đồng Tháp nói chung. Loài sinh vật quý hiếm này, được liệt kê trong Sách Đỏ thế giới, hiện đang trong tình trạng nguy cấp cần được bảo vệ.

Dự án Bảo tồn và Phát triển Sếu đầu đỏ tại Vườn Quốc gia Tràm Chim đang được Tỉnh Đồng Tháp nỗ lực thực hiện.

Cần bảo tồn Sếu đầu đỏ

Theo Giám đốc Vườn Quốc gia Tràm Chim Nguyễn Văn Lâm, vườn nằm ở hạ lưu sông Mekong và trung tâm của Đồng Tháp Mười (thuộc huyện Tam Nông, tỉnh Đồng Tháp) với hơn 7.300 ha, chia thành năm phân khu chức năng từ A1 đến A5 và phân khu C (dịch vụ hành chính).

Vườn được coi là khu Ramsar thứ 2.000 trên thế giới. Vườn, nằm trong vùng trũng ngập sâu của Đồng Tháp Mười, là nơi sinh sống của khoảng 130 loài thực vật, với sáu kiểu quần xã riêng biệt: sen, lúa ma, cỏ năn, cỏ ống, mồm mốc, rừng tràm và hơn 230 loài chim, trong đó có 32 loài quý hiếm.

Vườn có 130 loài cá, 174 loài thực vật phiêu sinh, 110 loài động vật phiêu sinh, 23 loài động vật đáy và 44 loài lưỡng cư.

Sếu đầu đỏ đã về Vườn Quốc gia Tràm Chim trong những năm qua do sự đa dạng sinh học và sự xuất hiện của nhiều bãi cỏ năn. Tuy nhiên, số lượng Sếu đầu đỏ về vườn ngày càng giảm.

Chỉ có ba con Sếu đầu đỏ về Tràm Chim vào năm 2021 và từ năm 2022 đến nay, không có con Sếu nào được tìm thấy ở đây.

Danh sách Đỏ về các loài bị đe tuyệt chủng của Liên minh quốc tế Bảo tồn Thiên nhiên và Tài nguyên (Tổ chức IUCN) hiện liệt kê Sếu đầu đỏ là loài sắp nguy cấp.

Có ba loại sếu đầu đỏ riêng biệt: Sếu Ấn Độ, Sếu phương Đông và Sếu Australia. Quần thể nhỏ nhất trong số ba loài, Sếu phương Đông, chỉ được tìm thấy ở Myanmar, Thái Lan, Campuchia, Việt Nam và các quốc gia khác.

Quần thể Sếu đầu đỏ hoang dã đã suy giảm nhanh chóng trong mười năm qua ở Campuchia và Việt Nam, từ 850 cá thể được ghi nhận vào năm 2010 giảm xuống dưới 160 cá thể được ghi nhận trong cuộc điều tra quần thể gần đây nhất vào năm 2022.

Quần thể Sếu đầu đỏ phương Đông hoang dã ở Campuchia và Việt Nam có thể sẽ sớm bị tuyệt chủng nếu xu hướng suy giảm này tiếp tục.

Theo Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Đồng Tháp Nguyễn Phước Thiện, Vườn Quốc gia Tràm Chim được nhiều người biết đến vì trước đây, hàng năm, số lượng Sếu đầu đỏ về vườn rất lớn. Logo của tỉnh cũng đã hiển thị hình ảnh của Sếu đầu đỏ.

Sếu về Tràm Chim đang giảm dần trong những năm gần đây do biến đổi khí hậu và tác động của môi trường sinh thái; có năm trong số chúng không quay trở lại. Dự án Bảo tồn và Phát triển Sếu đầu đỏ nhằm khôi phục lại số lượng sếu đang được tỉnh thực hiện.

Trong công tác bảo tồn đa dạng sinh học và đời sống văn hóa tinh thần của con người, việc phục hồi và phát triển đàn sếu ở Vườn Quốc gia Tràm Chim mang lại nhiều ý nghĩa.

Sự thành công của dự án sẽ rất quan trọng trong việc bảo tồn đàn Sếu đầu đỏ của khu vực hạ lưu sông Mekong vốn đang bị đe bởi nguy cơ tuyệt chủng. Điều này sẽ chứng minh cam kết và ý thức trách nhiệm của Việt Nam khi tham gia vào các định chế quốc tế.

Dong Thap dau tu 92 ty dong de bao ton va phat trien Seu dau do hinh anh 2

Sếu đầu đỏ có tên trong Sách Đỏ thế giới từng xuất hiện tại Vườn quốc gia Tràm Chim ở huyện Tam Nông, tỉnh Đồng Tháp. (Ảnh: TTXVN phát)

Theo Tiến sĩ Trần Triết, Giám đốc Chương trình Bảo tồn Sếu Đông Nam Á, Sếu đầu đỏ là loài chim hiếm, số lượng hiện còn rất ít nên cần có sự hỗ trợ để đàn sếu tồn tại và phát triển.

Ngoài ra, việc sếu trở về Đồng Tháp đã góp phần bảo tồn các loài động vật quan trọng trên toàn thế giới.

[Thái Lan và Việt Nam hợp tác bảo vệ loài sếu đầu đỏ quý hiếm]

Dự án bảo tồn và phát triển Sếu đầu đỏ ở Đồng Tháp có nhiều thuận lợi, đặc biệt là cam kết của các cấp chính quyền và Ban Giám đốc Vườn Quốc gia Tràm Chim, rất quyết tâm thực hiện dự án. Cam kết không chỉ về mặt chính sách mà còn về mặt tài chính để thực hiện dự án.

Sẽ nuôi thả 150 cá thể sếu về tự nhiên

Theo lãnh đạo Vườn Quốc gia Tràm Chim, mục tiêu của dự án là nuôi và thả Sếu đầu đỏ một cách tự nhiên để phục hồi và phát triển đàn Sếu đầu đỏ tại Tràm Chim.

Dự án dự định nuôi thả 150 cá thể sếu về tự nhiên trong vòng 10 năm (202333) với tối thiểu 100 cá thể sống sót. Đàn sếu được thả sẽ có thể tự sinh sản và tồn tại, phát triển mạnh trong môi trường tự nhiên.

Dự án có bốn nội dung chính: nuôi, thả sếu tại Tràm Chim; cải thiện môi trường sống của sếu; xây dựng khu sản xuất nông nghiệp hữu cơ xung quanh vườn; quảng bá, giáo dục môi trường; phát triển sinh kế bền vững dựa trên sếu đầu đỏ và nông nghiệp hữu cơ; và vận động sự tham gia của cộng đồng địa phương.

Tổng chi phí thực hiện dự án khoảng 92 tỷ đồng.

Dong Thap dau tu 92 ty dong de bao ton va phat trien Seu dau do hinh anh 3

Chuồng dùng để nuôi nhốt các loài chim tại Trại bảo tồn sinh vật Vườn quốc gia Tràm Chim. (Ảnh: Nhựt An/TTXVN)

Ủy ban Nhân dân tỉnh Đồng Tháp, Hiệp hội Vườn thú Việt Nam (VZA), Hội Sếu Quốc tế (ICF) và Tổ chức Công viên Động vật học Thái Lan (ZPOT) gần đây đã ký Biên bản ghi nhớ hợp tác bảo tồn Sếu đầu đỏ.

Đây là tiền đề để các tổ chức này hỗ trợ tỉnh về kỹ thuật, kinh nghiệm bảo tồn sếu và con giống.

"Đồng Tháp đã có kế hoạch phát triển rừng bền vững, và giờ đây, với việc bổ sung Dự án Bảo tồn và Phát triển Sếu đầu đỏ, tỉnh sẽ khôi phục được đàn sếu và cả hệ sinh thái Tràm Chim, duy trì hệ Ramsar, một hệ sinh thái đất ngập nước quan trọng trên thế giới, bảo tồn, phát triển đàn sếu và khai thác Tràm Chim trở thành điểm đến du lịch," Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Đồng Tháp Nguyễn Phước Thiện nhấn mạnh.

Theo ông Richard David Beilfuss, Giám đốc điều hành Hội Sếu quốc tế, ICF hỗ trợ Dự án Bảo tồn, Phát triển Sếu đầu đỏ của Đồng Tháp và hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi cho việc hợp tác giữa các chương trình phục hồi quần thể Sếu đầu đỏ ở Thái Lan và Việt Nam, cũng như tư vấn kỹ thuật, đào tạo cán bộ cho Vườn quốc gia tràm chim về việc nuôi, thả, giám sát Sếu đầu đỏ và quản lý môi trường sống của sếu trong khu vực lõi, vùng đệm của vườn.

Đồng Tháp hiện đang từng bước triển khai Dự án Bảo tồn và Phát triển Sếu đầu đỏ tại Vườn Quốc gia Tràm Chim.

Vườn đã thuê một đơn vị tư vấn để hoàn thiện thiết kế theo ý kiến của các chuyên gia về thiết kế chuồng phục vụ quy trình nuôi nhốt sếu và thả sếu về tự nhiên. Tỉnh cũng đã thành lập một đoàn sang Thái Lan để tập huấn chuyên môn, kỹ thuật nuôi sếu cho nhân viên Vườn Quốc gia Tràm Chim; bàn thảo kế hoạch với Tổ chức Công viên động vật học Thái Lan (ZPOT) đưa sếu về Việt Nam để nuôi và huấn luyện sếu sinh sản.

Ngoài ra, Trại Bảo tồn Sinh vật Vườn Quốc gia Tràm Chim đã và đang tích cực thực hiện các hạng mục xây dựng nhằm bảo tồn và phát triển sếu. Vườn quốc gia tràm chim triển khai công tác cải thiện môi trường tự nhiên phục vụ việc thả sếu về tự nhiên; điều tiết nước khu A4 và A5 phù hợp với điều kiện phát triển quần xã thực vật, đặc biệt là cỏ năn kim (thức ăn chính của Sếu đầu đỏ); vận động người dân xung quanh phân khu A4 (nơi sẽ tổ chức thả sếu về hưu trí, nhằm tạo môi trường sống thuận lợi "giữ chân" đàn sếu.

Tiến sĩ Trần Triết, Giám đốc Chương trình Bảo tồn Sếu Đông Nam Á, đánh giá việc phục hồi sinh cảnh sống của Sếu đầu đỏ là một vấn đề quan trọng đối với sự thành công của Dự án Bảo tồn và Phát triển đàn sếu.

Dự án không thể thành công nếu tiếp nhận sếu từ Thái Lan về nuôi, thả tại Tràm Chim mà không có môi trường sống thích hợp.

Việc phục hồi tạo ra cả sinh cảnh bên ngoài vùng đệm và bên trong vùng lõi của Vườn Quốc gia Tràm Chim. Sếu có nhiều khả năng sống không chỉ ở vùng lõi mà còn ở các vùng đệm lân cận khi được thả ra môi trường tự nhiên.

Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Đồng Tháp Nguyễn Phước Thiện yêu cầu Vườn Quốc gia Tràm Chim khẩn trương san phẳng đất các bờ bao đã nạo vét, thực hiện việc điều tiết mực nước gắn với phòng, chống cháy rừng và khôi phục lại hệ sinh thái tự nhiên.

Khu nuôi thả sếu phải có môi trường tự nhiên phù hợp và sinh cảnh tốt nhất cho sếu sinh trưởng, phát triển.

Ủy ban Nhân dân huyện Tam Nông đang rà soát lại những hộ dân sống trong Vườn Quốc gia Tràm Chim nhằm hỗ trợ người dân có việc làm, thu nhập ổn định, hạn chế xâm nhập trái phép vào vườn và tiếp tục vận động người dân vùng đệm trồng lúa hữu cơ./.

Vườn quốc gia Tràm Chim ở huyện Tam Nông, tỉnh Đồng Tháp, từng là nơi sinh sống của Sếu đầu đỏ có tên trong Sách Đỏ thế giới. (Ảnh: TTXVN phát)
Sếu đầu đỏ từ lâu đã được coi là biểu tượng của tỉnh Đồng Tháp nói chung và Vườn quốc gia Tràm Chim (huyện Tam Nông). (Ảnh: Nhựt An/TTXVN)
Trại bảo tồn sinh vật Vườn quốc gia Tràm Chim nuôi nhốt các loài chim trong chuồng. (Ảnh: Nhựt An/TTXVN)
Chỉ có ba con sếu đầu đỏ về Tràm Chim vào năm 2021 và từ năm 2022 đến nay, không có cá thể nào về Tràm Chim. (Ảnh: Nhựt An/TTXVN)
Cơ sở vật chất được xây dựng để hỗ trợ Dự án Bảo tồn và Phát triển Sếu đầu đỏ của Vườn quốc gia Tràm Chim. (Ảnh: Nhựt An/TTXVN)
Cỏ năn kim, thức ăn của sếu đầu đỏ, được tìm thấy ở Vườn quốc gia Tràm Chim. (Ảnh: Nhựt An/TTXVN)

Nhựt An (TTXVN/Vietnam+)

Vườn quốc gia Tràm Chim ở huyện Tam Nông, tỉnh Đồng Tháp, từng là nơi sinh sống của Sếu đầu đỏ có tên trong Sách Đỏ thế giới. (Ảnh: TTXVN phát)
Sếu đầu đỏ từ lâu đã được coi là biểu tượng của tỉnh Đồng Tháp nói chung và Vườn quốc gia Tràm Chim (huyện Tam Nông). (Ảnh: Nhựt An/TTXVN)
Trại bảo tồn sinh vật Vườn quốc gia Tràm Chim nuôi nhốt các loài chim trong chuồng. (Ảnh: Nhựt An/TTXVN)
Chỉ có ba con sếu đầu đỏ về Tràm Chim vào năm 2021 và từ năm 2022 đến nay, không có cá thể nào về Tràm Chim. (Ảnh: Nhựt An/TTXVN)
Cơ sở vật chất được xây dựng để hỗ trợ Dự án Bảo tồn và Phát triển Sếu đầu đỏ của Vườn quốc gia Tràm Chim. (Ảnh: Nhựt An/TTXVN)
Cỏ năn kim, thức ăn của sếu đầu đỏ, được tìm thấy ở Vườn quốc gia Tràm Chim. (Ảnh: Nhựt An/TTXVN)