Thấy gì dưới kính hiển vi nước bên trong viên hổ phách 99 triệu năm tuổi?

Câu hỏi mà giới khoa học lâu nay tìm kiếm câu trả lời cho câu hỏi về cách thức hoạt động của cuộc sống trên Trái đất từ nhiều triệu năm trước đó. Những bằng chứng hỗ trợ giải mã bí ẩn lịch sử đó phải kể đến các loại hóa thạch, trong đó hóa thạch hổ phách nhiều khi mang đến điều bất ngờ.

Nhựa cây hóa thạch, thực chất là hổ phách, đã trải qua hàng chục nghìn đến hàng triệu năm biến đổi về lý và hóa. Hổ phách có thể được tìm thấy trên khắp thế giới, nhưng chúng phải được phân biệt với các yếu tố khiến chúng bị phân, chẳng hạn như oxy hoặc các loại sinh vật. Biển Ban-tích, phía bắc châu Âu, là một trong những địa điểm khai thác hổ phách được biết đến nhiều nhất trên toàn thế giới.

Một con nhện được tìm thấy trong một mẫu vật hổ phách. Ảnh: Wikimedia

Nhựa cây, một chất lỏng có tông màu đỏ, dính, chảy ra từ những cây bị bệnh hoặc có vết thủng ở thân, là nguồn gốc của hổ phách. Không phải tất cả các cây đều tạo ra nhựa có thể trở thành hóa thạch, nhưng chỉ một số ít cây có khả năng làm như vậy ở những khu vực cụ thể. Khi hóa thạch trở thành hổ phách, một số cây có thể tạo ra nhựa cây.

Dòng nhựa chảy xuống theo chiều hút của lực hấp dẫn khi cây tiết ra nhựa, và nếu có côn trùng hoặc bất cứ thứ gì xuất hiện trên đường chảy xuống của nhựa cây, nó sẽ bị dính vào. Sau đó, nhựa cây bắt đầu côn trùng và cứng lại dần. Cũng cần lưu ý rằng hiện chưa rõ những thay đổi về hóa chất khiến nhựa cây phát triển thành hổ phách. Hổ phách đôi khi có thể bao gồm cả nước trong một số trường hợp đặc biệt. Hổ phách có khả năng bao gồm cả nước này thường được gọi là Amber Enhydro.

2 mẫu hổ phách trong thí nghiệm. Mẫu lớn ước tính khoảng 99 triệu năm, trong khi mẫu nhỏ ước tính khoảng 22 triệu năm. Nguồn: Walt (oneminmicro) / Youtube

Trải qua hàng ngàn, triệu năm, nước, hay bất cứ thứ gì tồn tại trong giọt nước đó, cũng có thể bị giữ lại và bảo quản, tách biệt khỏi các yếu tố khiến nó phân, chẳng hạn như oxy hay sinh vật. Thử đập vỡ một viên hổ phách bao quanh nó hàng triệu năm tuổi trước khi đưa giọt nước đó soi dưới kính hiển vi của một Youtuber tên là Walt - người Áo. Đây có thể là một trong những thí nghiệm thú vị nhất.

Thí nghiệm lần này sẽ kiểm tra mẫu vật nước từ hai khối hổ phách, một có tuổi đời khoảng 20 triệu năm và một có tuổi đời lên tới 99 triệu năm. Walt đã sử dụng máy khoan, khoan đến gần nhất có thể chứa nước, lấy kim đục thủng và dùng ống đưa nước lên tiêu bản để lấy nước ra khỏi viên hổ phách.

Ở viên hổ phách 22 triệu năm tuổi, các mảnh vật chất được tìm thấy trong nước. Nguồn: Walt (oneminmicro) / Youtube

Viên hổ phách 20 triệu năm tuổi có kích thước nhỏ hơn và chỉ có một khoang chứa nước; trong khi đó, viên hổ phách 99 triệu năm tuổi có nhiều khoang chứa nước và có thể thấy bong bóng khí vẫn di chuyển khi lắc viên hổ phách. Thậm chí một con côn trùng còn nguyên vẹn và nhiều mảnh cơ thể côn trùng được bảo quản trong viên hổ phách 91 triệu năm tuổi. Có thể phỏng đoán rằng viên hổ phách99 triệu năm tuổi này được tạo ra khi một trận mưa lớn hoặc thậm chí một cơn bão đang diễn ra vì nó chứa rất nhiều nước.

Mẫu nước từ viên hổ phách 20 triệu năm tuổi chứa nhiều vật thể rất nhỏ, nhiều khả năng là các mảnh thân của thực vật, cũng không loại trừ trường hợp đã từng có vi khuẩn sống trong mẫu vật, ăn một phần các mảnh thực vật đó và tạo ra màng sinh học. Ngoài những vật thể này, dường như không có dạng sống nào trong mẫu vật. Mẫu nước bên trong của viên hổ phách 99 triệu năm tuổi cũng chứa các vật thể nhỏ dường như là mảnh thân thực vật.

The Jurasic Park (Công viên kỷ Jura), một bộ phim khoa học viễn tưởng nổi tiếng, sử dụng một chất liệu liên quan đến hổ phách, đó là một con muỗi mang máu của khủng long được lưu giữ trong hổ phách 125 triệu năm tuổi. Trong phim, các nhà nghiên cứu đã "hồi sinh" khủng long bằng cách lấy DNA từ máu của khủng long được tìm thấy trong muỗi. Từ đây, nhiều người cũng tự hỏi liệu thực tế có làm được như vậy hay không.

DNA bị thoái hóa nhanh chóng và khó bảo tồn trong hổ phách.

Phản ứng hầu như chắc chắn là không! Côn trùng bị mắc kẹt trong hổ phách thoạt nhìn có vẻ cực kỳ sống động; cứ như đập vỡ một con hổ phách là chúng bay và chạy đi ngay. Tuy nhiên, điều đó thực ra là đúng vì phần vỏ được bảo quản tốt trong khi phần lõi bên trong thì không. Trên thực tế, DNA bị hỏng nhanh chóng.

Nhà cổ sinh vật học David Peris từng trả lời tờ Syfy Wire rằng DNA có thể tồn tại trong thời gian dài trong nhựa cây là một điều rất khó tin, nhất là với một chất có tính thẩm thấu như vậy. Trên thực tế, các nhà khoa học đang nghiên cứu xem DNA có thể tồn tại bao lâu trong các chất như nhựa cây. Cần lưu ý rằng các nhà nghiên cứu từng thu thập được (một phần hoặc toàn bộ) DNA từ các mẫu vật đóng băng vĩnh cửu nhiều hơn từ các loài sinh vật mắc kẹt trong nhựa cây hoặc hổ phách.

Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống