Châu Phi đang bị chia cắt làm đôi bởi hoạt động địa chất

Hiệp hội Địa chất London mô tả khu vực trũng này, còn được gọi là Khe nứt Đông Phi, là một mạng lưới các thung lũng trải dài khoảng 3.500 km từ Biển Đỏ đến Mozambique.

Khe nứt từ bao giờ

Khi nào Lục địa Đen sẽ bị chia cắt và liệu châu Phi có bị chia cắt hoàn toàn không? Chúng ta hãy xem xét các mảng kiến tạo của khu vực, các phần vỏ bên ngoài của bề mặt hành tinh có thể va chạm vào nhau để tạo thành các ngọn núi hoặc kéo nhau để tạo ra các lưu vực rộng lớn, để trả lời câu hỏi này.

Theo Đài quan sát trái đất của NASA, mảng kiến tạo Somalia đang bị kéo về phía đông khỏi phần lớn hơn, cổ xưa hơn của lục địa dọc theo khe nứt khổng lồ này ở phía đông châu Phi. Điều này có nghĩa là mảng kiến tạo Nubian, còn được gọi là mảng châu Phi.

Mảng thuộc bán đảo Ả Rập ở phía bắc cũng đang tách khỏi các mảng Somali và Nubia. Theo Hiệp hội Địa chất London, các mảng kiến tạo này giao nhau ở khu vực Afar của Ethiopia, tạo ra một hệ thống rạn nứt hình chữ Y.

Khe nứt Đông Phi bắt đầu hình thành khoảng 35 triệu năm trước, giữa Ả Rập và vùng Sừng châu Phi ở phía đông lục địa, theo Cynthia Ebinger, Chủ nhiệm Khoa Địa chất tại Đại học Tulane ở New Orleans và là cố vấn khoa học cho Cục các vấn đề châu Phi của Bộ Ngoại giao Mỹ. Khe nứt này theo thời gian kéo dài về phía nam và đến phía bắc Kenya vào 25 triệu năm trước.

Hai nhóm vết nứt song song trong lớp vỏ trái đất tạo thành khe nứt. Theo Hiệp hội Địa chất London, vết nứt phía đông đi qua Ethiopia và Kenya, trong khi vết nứt phía tây chạy dọc theo hình vòng cung từ Uganda đến Malawi. Theo Đài quan sát trái đất của NASA, nhánh phía tây của khe nứt phía đông di chuyển qua những vùng khô hạn, trong khi nhánh phía đông nằm trên biên giới của rừng nhiệt đới Congo.

Theo Ebinger, sự tồn tại của các khe nứt phía đông và phía tây, cũng như việc phát hiện ra các khu vực động đất và núi lửa ngoài khơi, cho thấy châu Phi đang dần bị "xé toang ra" dọc theo một số đường rãnh với tốc độ lên tới hơn 6,35 mm mỗi năm.

Theo Ken Macdonald, giáo sư danh dự về khoa học trái đất tại Đại học California, Santa Barbara, "Quá trình nứt hiện tại diễn ra rất chậm, tương đương với tốc độ mọc móng chân của con người."

Hiệp hội Địa chất London ước tính rằng các khe nứt Đông Phi rất có thể được tạo ra do nhiệt truyền lên từ quyển mềm, là phần nóng hơn, sốp hơn, phía trên của lớp phủ trái đất, giữa Kenya và Ethiopia. Theo Đài quan sát trái đất của NASA, sức nóng này làm cho lớp vỏ bên trên mở rộng và trồi lên, dẫn đến sự kéo giãn và nứt vỡ của lớp đá giòn. Điều này sau đó gây ra hoạt động núi lửa đáng kể, bao gồm cả sự hình thành của Kilimanjaro, ngọn núi cao nhất ở châu Phi.

Nếu Châu Phi bị chia đôi

Sẽ có nhiều ý kiến khác nhau về cách châu Phi sẽ thực sự bị chia cắt. Phần lớn mảng kiến tạo Somali tách khỏi phần còn lại của lục địa châu Phi theo một kịch bản, với một eo biển hình thành giữa chúng. Theo Ebinger, vùng đất mới này sẽ bao gồm lãnh thổ của các quốc gia Somalia, Eritrea, Djibouti, Kenya, Tanzania, Mozambique và phía đông của Ethiopia. Hoặc một kịch bản khác chỉ bao gồm phía đông Tanzania và Mozambique được tách ra.

Theo Ebinger, nếu lục địa châu Phi bị đứt gãy, "khe nứt ở Ethiopia và Kenya có thể tách ra để tạo thành mảng Somali trong vòng 1 triệu đến 5 triệu năm tới."

Tuy nhiên, châu Phi có thể không chia đôi. Theo Ebinger, các lực địa chất thúc đẩy sự rạn nứt có thể quá chậm để tách rời các mảng kiến tạo Somalia và Nubian. Khe nứt Keweenawan, uốn lượn khoảng 3.000 km qua Thượng Trung Tây của lục địa Bắc Mỹ, là một minh nổi tiếng về vết nứt không thành công tách lục địa thành công. Theo Ebinger, "các rạn vỡ (tách lục địa) có khắp ở các lục địa trên toàn thế giới."

Hiệp hội Địa chất London tuyên bố rằng nhánh phía đông của Vết nứt Đông Phi là một vết nứt không thành công. Tuy nhiên, nhánh phía Tây tiếp tục hoạt động.

Macdonald nhận định: "Điều chúng ta không biết là liệu sự rạn nứt này có tiếp tục với tốc độ hiện tại để cuối cùng mở ra một vùng biển, như Biển Đỏ, rồi đến một thứ gì đó lớn hơn nhiều, như một phiên bản thu nhỏ của Đại Tây Dương hay không?"

Alfred Wegener đã phát hiện ra rằng hình dạng của các lục địa ở hai bên bờ của Đại Tây Dương có thể được xếp khít vào nhau vào năm 1912 (ví dụ, Châu Phi và Nam Mỹ). Sau đó, Benjamin Franklin cũng có quan điểm tương tự. Các nhà địa chất vào năm 1900 đã đưa ra giả thuyết rằng các lục địa đã từng xuất phát từ một "siêu lục địa" được gọi là Pangaea. Điều này là do sự tương đồng giữa các cấu trúc địa lý và hóa thạch ở các lục địa.

Ban đầu, giả thuyết đó không được chấp nhận rộng rãi vì người ta không hiểu tại sao các lục địa có thể trôi dạt ra xa nhau. Nó không được công nhận ở châu Âu cho đến tận thập niên 1950, và phải đến thập niên 1960, nó mới được công nhận ở Bắc Mỹ. Giả thuyết trôi dạt lục địa đã phát triển thành một lĩnh vực của một lý thuyết lớn hơn là lý thuyết kiến tạo mảng.

Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống