Người Việt thờ ơ với việc bị thu thập thông tin cá nhân

Theo nghiên cứu Connected Life mới nhất được thực hiện bởi Công ty Tư vấn Nghiên cứu Toàn cầu Kantar TNS, người sử dụng internet tại Việt Nam tỏ ra "cởi mở" hơn trong các hoạt động trực tuyến so với người dân các nước khác trong khu vực.

Cụ thể, chỉ 18% người Việt tỏ ra lo ngại trước việc thông tin cá nhân bị thu thập và phân tích, trong khi tỷ lệ này trên toàn cầu là 40% và tại Úc là 56%.

Hơn thế, chỉ có 20% người Việt Nam cảm thấy bất lợi trước việc các thiết bị có kết nối internet của họ được cài đặt theo dõi hành vi trực tuyến với mục đích làm cho cuộc sống của họ dễ dàng hơn, trong khi tỷ lệ này ở Hàn Quốc là 56% và 62% ở New Zealand.

Cùng đó, tại Việt Nam, hơn một nửa số người tiêu dùng tin tưởng vào các thương hiệu quốc tế lớn. Tuy nhiên, tỷ lệ về niềm tin này lại thấp hơn đáng kể ở những thị trường phát triển như Úc và New Zealand với con số tương ứng lần lượt là 19% và 21%.

Kantar TNS cho biết, để thực hiện nghiên cứu này, họ đã tiến hành đã khảo sát 70.000 người dùng từ 56 quốc gia cùng 104 cuộc phỏng vấn chuyên sâu. Cuộc nghiên cứu tập trung vào tìm hiểu niềm tin của người tiêu dùng đối với các thương hiệu xoay quanh 4 chủ đề: công nghệ, nội dung thông tin, dữ liệu số hóa và thương mại điện tử.

Theo nghiên cứu, phần lớn người sử dụng internet tại Việt Nam chưa ý thức được những sự đánh đổi mà họ có thể sẽ đối mặt khi chọn lối sống kết nối trực tuyến - điều khiến nhiều quốc gia trở nên hoài nghi về cách các công ty sử dụng thông tin cá nhân của khách hàng.

Theo tìm hiểu phóng viên Nhịp Sống Số về một số ứng dụng trực tuyến, điều này được chứng minh rất rõ qua hành vi chơi game online - một trong những ứng dụng giải trí hấp dẫn giới trẻ Việt. Khá nhiều game online hiện nay đều có hình thức cho phép "mua hàng trực tiếp trong ứng dụng", tức là kết nối thẳng đến cổng thanh toán online. Một số game khác sẽ thông qua các cổng thanh toán trung gian để hỗ trợ người dùng nạp tiền mặt vào tài khoản chơi game để quy đổi ra vật phẩm ảo hoặc các ưu đãi khác trong trò chơi. Hầu hết các ứng dụng, trò chơi này đều có thể truy cập khá sâu vào thiết bị người dùng và thu thập thông tin. Thậm chí, trong Điều khoản trò chơi (Bản đầy đủ tại đây) của game Võ lâm truyền kỳ mobile, nhà phát hành VNG còn ghi rất rõ:

"... 4.9 Để VNG có thể phục vụ Bạn tốt nhất, Bạn theo đây đồng ý, cho phép không hủy ngang rằng VNG có quyền thông qua Trò Chơi để thu thập thông tin về thiết bị và/hoặc các ứng dụng trên thiết bị của Bạn, kể cả việc gửi đến thiết bị của Bạn các phần mềm, ứng dụng nhằm thu thập một số thông tin kỹ thuật được chứa đựng trong thiết bị của Bạn. VNG sẽ bảo mật toàn bộ các thông tin này theo đúng Chính sách bảo mật của VNG..."

Như vậy, không gì đảm bảo rằng các hoạt động khác ngoài game (như mạng xã hội, lịch sử tìm kiếm, thói quen giải trí và mua hàng trên mạng, những địa điểm từng đến... và thậm chí cả danh bạ, các hình ảnh, clip cá nhân) đều có thể được thu thập.

Cần biết rằng, với công nghệ hiện nay, những thông tin thu thập được từ thiết bị hoàn toàn có thể được sàng lọc, phân tích và "phác họa" nên chân dung của người dùng, từ thói quen, sở thích, định mức tiêu dùng... trong cuộc sống. Tiếp đó, không chỉ công ty sở hữu ứng dụng/ phần mềm/ game đó có thể truy cập được thông tin cá nhân của bạn, mà một số bên thứ ba khác - khi được quyền truy cập những thông tin này - cũng có thể phân tích và sử dụng những thông tin vốn rất riêng tư đó.

Nếu không tin điều này, bạn có thể đọc một điều khoản khác:

"... 4.5 Bạn hiểu rõ và đồng ý rằng, VNG và/hoặc bên thứ ba hợp tác với VNG có thể căn cứ theo các thông tin do Bạn cung cấp để gửi đến Bạn các thông tin quảng cáo, thông tin hoạt động của Trò Chơi thông qua các hình thức như tin nhắn, điện thoại, thư điện tử (email) … hoặc bất kỳ hình thức nào khác mà Bạn có thể tiếp nhận được thông tin; trong trường hợp này, bên thứ ba hợp tác với VNG (nếu có) cũng có nghĩa vụ bảo mật Thông Tin Cá Nhân của Bạn như VNG".

Có thể thấy, mặc dù rất nhiều công ty công nghệ và viễn thông tuyên bố hướng đến ích lợi cao nhất của khách hàng và minh bạch trong cách sử dụng dữ liệu cá nhân, nhưng hầu hết mọi người thường không tìm hiểu thấu đáo, thậm chí "bỏ qua" những nội dung này mà tích ngay vào phần "tôi đồng ý với các điều khoản trên" để vội vã đến với những trò chơi hấp dẫn.

Và cứ như vậy, chúng ta đã tự "bán mình" cho chính nhà phát hành đó hay bất kỳ một bên thứ ba nào đó mà không hề ý thức những hậu quả có thể xảy ra.

Thậm chí, theo tuyên bố này thì "VNG có quyền sửa đổi, bổ sung một phần hoặc toàn bộ các quy định tại Điều Khoản Sử Dụng này mà không cần có sự đồng ý trước của Bạn"

Trở lại với nghiên cứu Connected Life, ông Ashish Kanchan, Tổng giám đốc Kantar TNS Việt Nam cho rằng: “Người tiêu dùng kết nối internet ở Việt Nam vẫn đang tận hưởng làn sóng đầu tiên của sự tương tác trực tuyến với các thương hiệu. Nhờ sự gia tăng nhanh chóng của các thiết bị di động, một lượng lớn người tiêu dùng đang lần đầu tiên kết nối mạng và rất nhiều người trong số họ dùng mạng xã hội là điểm tiếp cận chính khi kết nối Internet. Điều này cũng đồng nghĩa với việc các thương hiệu xuất hiện trong thế giới mạng của họ cũng giống như cách mà bạn bè họ xuất hiện, và bởi thế, cũng được họ đối xử theo cách tương tự: cởi mở và đón nhận..."

Ngay giữa khi chúng ta đang "đếm like" trên mạng xã hội, hay hào hứng với những trận đấu online, có bao giờ người dùng Việt Nam nghĩ đến việc những ứng dụng "bạn bè" đó sẽ bán đứng chúng ta theo một cách nào đó?