Trần Trung Lĩnh và triển lãm "Van Gogh ở Sài Gòn"

Đã, đang và sẽ còn có nhiều triển lãm trên thế giới lấy cảm hứng từ tác phẩm hoặc cuộc đời của danh Van Gogh. Bạn có thể tìm thấy nhiều triển lãm như vậy trên internet bằng cách chỉ cần nhập cụm từ liên quan.

Triển lãm cá nhân "Van Gogh ở Sài Gòn" không dừng lại ở việc lấy cảm hứng hoặc sáng tạo phái sinh, mà sử dụng ngôn ngữ và bút pháp pop-art (tạm dịch: nghệ thuật đại chúng) để đưa Van Gogh về Sài Gòn, nơi ông dạo phố và sống như người Sài Gòn.

Họa sĩ với sự nhạy cảm của mình luôn phóng chiếu tầm mắt và tâm hồn để ghi nhận cuộc sống xung quanh vào tranh. Van Gogh từng làm điều này với Nuenenen, Paris, Arles, đặc biệt với Saint-Rémy, mặc dù chỉ trong thời gian ngắn. Van Gogh thậm chí không muốn bỏ sót điều gì khi 70 ngày cuối đời của ông trôi qua ở Auvers-sur-Oise. Do đó, mặc dù ông đã sống được 37 năm, nhưng trong khoảng một thập niên cuối đời, ông đã viết hơn 2.100 tác phẩm, trong đó có khoảng 860 tranh sơn dầu, phần lớn được vẽ trong hai năm cuối đời.

Trong mùa dịch COVID-19, Trần Trung Lĩnh cũng đã làm điều tương tự như vậy với Sài Gòn. Và lần này, Trần Lĩnh sẽ "cưỡng đoạt" bảng màu của Van Gogh, đi đôi giày giống như Van Gogh, và có góc nhìn giống như Van Gogh để xem Sài Gòn theo phong cách rất pop-art. Chúng ta sẽ thấy góc nhìn của Trần Trung Lĩnh là những khuôn mặt ghi dấu ấn của Sài Gòn, những huyền thoại để lại như Petrus Ký, cô Ba Sài Gòn. Trong tranh của Lĩnh thấp thoáng những mảnh đời mưu sinh ở thành phố, và bản thân mỗi góc phố, mỗi con đường là một con đường. Người xem sẽ có cảm giác như được chạm vào và nghe những câu chuyện về Sài Gòn cũng như chứng kiến sự sáng tạo không ngừng của người nghệ sĩ.

Với kỹ thuật cưỡng đoạt rất đặc trưng, Trần Trung Lĩnh theo đuổi phong cách pop-art. Pop-art vốn rất hiện đại, hợp thời và phá cách, nhưng anh ấy lại chịu ảnh hưởng rất lớn của hội biểu hiện, chia sẻ với Van Gogh về cách bóp méo nhân vật rất đặc trưng. Màu sắc cũng vậy; những tông màu mà Lĩnh thường sử dụng là những tông màu mạnh. Để dồn nén cảm xúc vào tranh vẽ, Lĩnh vẽ với tốc độ rất nhanh. Việc sử dụng các hình ảnh trong tranh của Van Gogh như là pop-icon, cưỡng đoạt () nó để đưa vào một ngữ cảnh mới, câu chuyện khác là điều ảnh hưởng rõ rệt nhất của Van Gogh lên Trần Trung Lĩnh. Trong tranh Trần Trung Lĩnh, các hình ảnh starry night, hoa hướng dương và các tác phẩm nghệ thuật của Van Gogh rất sống động.

Những người thân thuộc với Lĩnh nhận thức rõ ràng về vẻ đẹp của hội bên trong con người Lĩnh. Từ biểu hiện đến trừu tượng, cá tính hội của Lĩnh mạnh mẽ, nhưng cá tính lớn nhất và dấu ấn lớn nhất mà Lĩnh tạo ra vẫn là pop-art với những cú cưỡng đoạt mạnh mẽ và những ý tưởng cực kỳ hiện đại. Nếu mối quan hệ dừng lại ở mức sơ giao với Lĩnh, cũng sẽ cảm nhận được tình cảm của Lĩnh dành cho Van Gogh và tác động của Lĩnh lên Lĩnh. Những tác phẩm của Lĩnh như Spray for Peace, có nền là hoa hướng dương và bầu trời đầy sao (starry night), hoặc bức Van Meo, cũng sử dụng sắc màu xanh lam và bút pháp là những thứ đập vào mắt...

Trong suốt thời gian là sinh viên mỹ thuật, cuối thế kỷ 20, Trần Trung Lĩnh mô tả những tháng ngày lê la chép lại tranh của các danh như một phần của mưu sinh, dẫn đến cảm giác chán ngấy và đáng ghét. Tranh Van Gogh thời bấy giờ được Trần Trung Lĩnh "sao chép" đến "thuộc lòng", nhưng khi trưởng thành, ông đã loại bỏ việc chép tranh từ lâu để chuyển sang làm việc sáng tạo. Lĩnh cũng phát hiện ra rằng đó vô tình là một kinh nghiệm mà anh ấy đã bỏ lỡ khi nhìn lại những năm tháng lao động đến chán nản đó. Đó gần như là một phương thức lặp lại hành động của các bậc thầy, tất nhiên trong một phạm vi hợp lý, nó sẽ làm tăng đáng kể quãng đường sáng tác về sau. 13 tranh được tuyển chọn trong các sáng tác gần đây được trưng bày để lấy cảm hứng sáng tạo cho câu chuyện "Van Gogh ở Sài Gòn ngày nay."

"Hơn 20 năm sau, một ngày lật từng trang sách tranh của các bậc thầy, mà cụ thể là Van Gogh, một sĩ trẻ đang sôi nổi, một ý tưởng rằng đó chính là thần tượng của mình, cảm giác nổi loạn của màu sắc trở lại. Cảm giác đó khi xưa bị ruồng bỏ bao nhiêu thì bây giờ nó trở nên sống động, gần gũi hơn bấy nhiêu. Những gam màu cuồn cuộn một lần nữa trở lại. Không, chính mình không đủ độ để hiểu sự điên loạn trong hành vi nghệ thuật đó, Van Gogh nói. Cũng những trang sách cũ, bây giờ là một mối dây liên hệ khác trong tâm tưởng của tôi khi tôi cảm nhận được tranh của Vincent. Theo Trần Trung Lĩnh, màu cam đó, màu vàng đặc trưng đó, đặt cạnh màu xanh tím đó là một nỗi khắc khoải cao mà khi sinh viên không ai có thể chỉ cho mình thấy được bởi vì nó là cảm giác, không phải bài học.

Sau khi rời quê hương để theo học Trường đại học Mỹ thuật TP.HCM, Trần Trung Lĩnh quyết định chọn Hội An làm nơi cư trú của mình vào năm 1977. Con đường sáng tác của anh ấy chỉ mới bắt đầu khoảng năm năm sau đại học. Trần Trung Lĩnh bắt đầu chuyển xu hướng sang trào lưu hội pop-art, chịu ảnh hưởng của Andy Warhol và Damien Hirst, thông qua một vài triển lãm trong nước và tại quê nhà, cũng như ở Bali (Indonesia).

Trần Trung Lĩnh tạm dừng hoạt động triển lãm tranh từ năm 2013 để tập trung nhiều hơn vào các dự án dài hơi, vẽ những bộ tranh mất hàng 7–8 năm để hoàn thành. Ngoài ra, anh ấy dành nhiều thời gian hơn cho điện ảnh trong nhiều vai trò khác nhau, từ sĩ thiết kế đến đạo diễn, viết kịch bản... Đối với mỗi hình thái, thể loại, người nghệ sĩ phải học, phải yêu, phải nhuần nhuyễn các thao tác và kỹ thuật để trở thành thứ vũ khí thuần thục, thì sáng tác mới có độ sâu về chuyên môn. Đối với anh, một nghệ sĩ đa phương diện/tiện không thể chỉ là "chơi lướt qua".

Sự đồng điệu của hai tâm hồn đau đáu về hội, về hình ảnh, về đời, về những sự gần gũi của đời sống nhưng rất đỗi xuyến xao, bên cạnh những tác phẩm là những thứ chính gây dấu ấn. Những gì Trần Trung Lĩnh bày ra mang tính nhân bản của con người với con người, tâm hồn tới tâm hồn, dẫn đến cái đẹp - nét đẹp của tâm hồn. Sự nhìn nhận, nâng niu và đồng cảm với Van Gogh như một thực thể con người trước thực thể nghệ sĩ đã khiến những gì ông bày ra trở nên đặc biệt.

"Van Gogh ở Sài Gòn", tựu trung, là một cuộc giao thoa, nơi hai tâm hồn có phần đồng điệu, dạo chơi trong một thành phố đầy cảm xúc.

Triển lãm "Van Gogh ở Sài Gòn" sẽ mở cửa từ ngày 13 đến 23 tháng 5 tại SiLart Station, 139 Đinh Bộ Lĩnh, phường 26, Q.Bình Thạnh, TP.HCM.

Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống