Báo Công Thương

Có rất nhiều "chiêu" luồn lách

Lĩnh vựcthương mại điện tử Nền kinh tế Việt Nam vẫn đang phát triển nhanh chóng và ổn định. Quy mô thị trường thương mại điện tử dự kiến đạt 16,4 tỷ USD vào năm 2022, tăng 20% so với năm trước. Có thể thấy rằng, với mức tăng trưởng 20%, thương mại điện tử Việt Nam đã tăng trưởng với tốc độ từ 16 đến 30% trong bảy năm qua.

Cụ thể, nếu như năm 2015 chỉ đạt 5 tỷ USD, tăng 23% so với năm trước, thì đến năm 2018, con số đó đã đạt 8,06 tỷ USD (tăng 30% so với năm 2017). Thương mại điện tử bán lẻ của Việt Nam đã đạt mức kỷ lục 10 tỷ USD vào năm 2019, đạt 11,8 tỷ USD vào năm 2020 và tiếp tục tăng lên 13,7 tỷ USD vào năm 2021.

Thương mại điện tử đang phát triển có nhiều khó khăn trong công tác quản lý, đặc biệt là các vấn đề như hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng và hàng kém chất lượng.

74,8% người dùng Internet ở Việt Nam, với 75% người sử dụng Internet, đang mua hàng trực tuyến. Các loại hàng hóa dịch vụ được người tiêu dùng mua trực tuyến thường xuyên nhất là quần áo, giày dép, mỹ phẩm, đồ dùng gia đình, hàng công nghệ và điện tử, sách, hoa, quà tặng và thực phẩm. (chiếm 91%) người tiêu dùng vẫn sử dụng điện thoại di động làm phương tiện chính để đặt hàng trực tuyến.

Các hãng dự đoán rằng mức tăng trưởng thương mại điện tử của Việt Nam sẽ tiếp tục bùng nổ trong những năm tới và đạt 39 tỷ USD vào năm 2025, đứng thứ hai sau Indonesia (104 tỷ USD), hoặc gần bằng Singapore.

Tuy nhiên, theo Cục Thương mại Điện tử và Kinh tế số- Bộ Công Thương đã chỉ ra rằng bên cạnh những mặt tích cực, tình trạng buôn bán hàng giả và gian lận thương mại trên môi trường thương mại điện tử vẫn đang diễn ra hết sức phức tạp.

Cụ thể hơn, thủ tục và phương thức hoạt động của đối tượng vi phạm ngày càng phức tạp. Nhiều đối tượng không có kho hàng hoặc cửa hàng, chỉ tiếp nhận đặt hàng qua mạng; phân tán hàng hóa khắp nơi; chỉ giao hàng với số lượng dè dặt nhỏ, khó xác định được kho hàng; chỉ bán hàng qua cộng tác viên trung gian; nhiều khi trên trang web đăng nhiều sản phẩm nhưng thực tế chỉ nhận đơn hàng rồi đặt hàng qua một đơn vị khác để làm trung gian kiếm lời.

Lực lượng chức năng đặc biệt khó kiểm soát do các trang web và mạng xã hội dễ dàng được tạo ra và đóng lại trong thời gian nhanh chóng.

Tương tự như vậy, "treo đầu dê, bán thịt chó" cũng rất phổ biến. Khi thông tin được đăng lên mạng, các đối tượng thường là hình ảnh và chi tiết của hàng thật, nhưng khi khách hàng nhận được, họ có thể là hàng giả, hàng nhái mà bản thân khách hàng cũng khó phân biệt.

Đáng chú ý hơn, nhận thức của một bộ phận người dân đôi khi còn hạn chế hoặc người mua biết hàng giả vẫn mua vì giá rẻ, thích hàng nhái thương hiệu nổi tiếng hoặc không có đủ kỹ năng và thông tin để nhận biết.

Thực tế cho thấy, Cục Thương mại Điện tử và Kinh tế số cũng như Tổng cục Quản lý thị trường, lực lượng chức năng các địa phương đã tiến hành xử lý nhiều trường hợp vi phạm. Đơn cử, trong tháng 9/2022, Đội Quản lý thị trường số 11, Cục Quản lý thị trường tỉnh Nghệ An tiến hành kiểm tra đột xuất và xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty TNHH LEVUCE về hành vi thiết lập website thương mại điện tử bán hàng trực tuyến mà không thông báo với cơ quan quản lý nhà nước.

Doanh nghiệp đã tiến hành hoạt động thương mại điện tử trên rongnhorganicyukibudo.com vào thời điểm kiểm tra. Công ty TNHH LEVUCE đã bị đoàn kiểm tra xử lý vi phạm hành chính với số tiền 20 triệu đồng.

Trước đó, Đội Quản lý thị trường số 1 thuộc Cục Quản lý thị trường tỉnh Điện Biên phối hợp với Cục Thương mại Điện tử và Kinh tế số, xác minh website tadinhquystore.vn hoạt động mà không thông báo với cơ quan chức năng. Theo đó, website này cũng bị xử phạt hành chính 10 triệu đồng.

Theo Cục Thương mại Điện tử và Kinh tế số, trong năm 2022, đơn vị đã phối hợp với lực lượng Quản lý thị trường gỡ bỏ 1.663 gian hàng với 6.437 sản phẩm vi phạm; chặn 5 website có dấu hiệu lợi dụng thương mại điện tử để kinh doanh hàng giả, hàng nhái và hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ. Tổng mức xử phạt cho các hành vi gian lận thương mại điện tử là 222 triệu đồng.

Nhiệm vụ quan trọng trong năm 2023 là tăng cường xử lý vi phạm hàng giả, gian lận thương mại trên môi trường thương mại điện tử trước sự cạnh tranh ngày càng tăng của thương mại điện tử.

Xử lý nghiêm trọng các hành vi vi phạm

Nhằm lành mạnh hóa môi trường thương mại điện tử, ngăn chặn những hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực thương mại điện tử như kinh doanh hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng; không thực hiện thủ tục thông báo, đăng ký website thương mại điện tử; giả mạo logo đã đăng ký với Bộ Công Thương; lừa đảo khách hàng, giả mạo doanh nghiệp khác... trong thời gian tới, Cục Thương mại Điện tử và Kinh tế số sẽ tập trung vào một số giải pháp.

Cụ thể, tuyên truyền và tổ chức thanh tra sẽ điều tra việc thực hiện trách nhiệm của các sàn giao dịch thương mại điện tử và mạng xã hội trong việc sàng lọc, phòng ngừa, ngăn chặn các tài khoản không đầy đủ thông tin hoặc tài khoản có dấu hiệu kinh doanh hàng hóa vi phạm.

Ngoài việc tăng cường giám sát hoạt động thương mại điện tử có yếu tố nước ngoài và thương mại điện tử trên mạng xã hội, chúng tôi sẽ xử lý nghiêm các vi phạm. Để quản lý hiệu quả hơn hoạt động kinh doanh trên môi trường thương mại điện tử, chúng tôi sẽ tiếp tục điều chỉnh cơ chế và chính sách để có sự điều chỉnh phù hợp thực tế.

Ngoài ra, tăng cường năng lực của các cơ sở hạ tầng và dịch vụ hỗ trợ thương mại điện tử; phát triển và sử dụng các công nghệ mới trong thương mại điện tử để hỗ trợ quá trình chuyển đổi số của công ty.

Cục cũng sẽ tích cực phối hợp với Bộ Thông tin Truyền thông để quản lý thương mại điện tử trên mạng xã hội, đồng thời tạo và ban hành các quy trình xử lý kỹ thuật cụ thể đối với các trang web vi phạm pháp luật. Ngoài ra, Cục Công Thương sẽ tích cực phối hợp với Bộ Công Thương.

Trong năm 2023, Cục sẽ đẩy nhanh việc hoàn thiện và phê duyệt Đề án Chuyển đổi số ngành Công Thương, Chính phủ số Bộ Công Thương; mở rộng Chính phủ điện tử của Bộ Công Thương; và tăng cường hoạt động hợp tác quốc tế trong lĩnh vực thương mại điện tử. Tất cả các dự án này đều nhằm mục đích thúc đẩy thương mại điện tử một cách bền vững và lâu dài.