Đào tạo nguồn nhân lực an toàn thông tin trong bối cảnh mới (phần 1)

Lực lượng nhân sự an toàn, an ninh mạng thế giới đã tăng 25% trong năm 2020 với 3,5 triệu người, theo khảo sát năm 2020 của tổ chức Chứng chỉ bảo mật hệ thống thông tin quốc tế, nhưng vẫn thiếu hơn 3 triệu chuyên gia bảo mật trên toàn cầu. Đáng chú ý, khu vực châu Á - Thái Bình Dương thiếu hụt trầm trọng khoảng 2 triệu chuyên gia.

Hiện có 50.000 người trong lĩnh vực an ninh mạng ở Việt Nam cho đến hết năm 2020, trong khi ước tính đến hết năm 2021, sẽ cần khoảng 700.000 nhân lực trong lĩnh vực này. Theo thống kê, nguồn nhân lực an ninh mạng đang bị thiếu hụt nghiêm trọng ở Việt Nam.

Xây dựng đội ngũ chuyên gia về an ninh mạng chất lượng cao được coi là một trong những trụ cột vững chắc để bảo đảm nền tảng an toàn, an ninh mạng quốc gia cũng như đòn bẩy, thúc đẩy chính phủ điện tử, Chính phủ số, xã hội số.

Để thảo luận vấn đề này, Tạp chí An toàn thông tin (ATTT) tổ chức Toạ đàm trực tuyến "Tạo nguồn nhân lực an toàn thông tin trong bối cảnh mới" với sự tham gia của ông Nguyễn Hữu Hùng, Giám đốc Học viện Kỹ thuật mật mã (KTMM) và ông Trần Đăng Khoa, Trưởng phòng Quy hoạch và Phát triển, Cục An toàn thông tin, Bộ Thông tin và Truyền thông (Bộ TT&TT).

Buổi Tọa đàm trực tuyến "Đào tạo nguồn nhân lực an toàn thông tin trong bối cảnh mới" được triển khai bằng hình thức đưa ra câu hỏi mà độc giả quan tâm đến các chuyên gia trả lời và đăng tải trên trang web Antoanthongtin.vn.

"Tọa đàm trực tuyến "Đào tạo nguồn nhân lực an toàn thông tin trong bối cảnh mới"

Dưới đây là các chủ đề của cuộc thảo luận trực tuyến "Tạo nguồn nhân lực an toàn thông tin trong bối cảnh mới."

Phóng viên: Ngay từ đầu năm 2014, Thủ tướng Chính phủ đã ký quyết định số 99/QĐ-TTg phê duyệt Đề án Đào tạo và Phát triển Nguồn nhân lực An toàn, An ninh Thông tin đến năm 2020. Ông Trần Đăng Khoa có thể chia sẻ về những kết quả nổi bật đạt được của đề án với tư cách là cơ quan quản lý nhà nước vào thời điểm hiện tại?

Ông Trần Đăng Khoa: Chính phủ đã có những sự chuẩn bị sẵn sàng ngay từ rất sớm thông qua việc ban hành "Đề án Đào tạo và Phát triển Nguồn nhân lực An toàn, An ninh Thông tin đến năm 2020" từ năm 2014. Bộ TT&TT (trực tiếp là Cục ATTT) được giao chủ trì thực hiện Đề án, đã tích cực phối hợp với các cơ quan, tổ chức liên quan triển khai.

Đến nay, Đề án đã khép lại với những kết quả tích cực, có ý nghĩa quan trọng trong bảo đảm ATTT mạng quốc gia, có thể bao gồm:

- Tạo và phát triển 8 cơ sở đào tạo trọng điểm về ATTT với hệ đào tạo chính quy thạc sĩ, kỹ sư và cử nhân ATTT. Có 19 cơ sở đào tạo trên toàn quốc được cấp mã ngành đào tạo về ATTT. Có 3.223 kỹ sư, cử nhân và thạc sĩ ATTT đã tốt nghiệp các trường đại học và làm việc cho các doanh nghiệp, tổ chức. Các cơ sở đào tạo thường tuyển sinh 2.000 sinh viên theo học chuyên ngành ATTT trong vài năm trở lại đây.

- Cử được 100 giảng viên, nghiên cứu viên đi đào tạo về ATTT tại 11 quốc gia khác nhau và 225 lượt cán bộ đi đào tạo ngắn hạn về ATTT ở nước ngoài.

- Bộ TT&TT đã chủ trì triển khai các khoá đào tạo ngắn hạn cho hơn 6.600 lượt cán bộ làm việc với ATTT, CNTT và cán bộ lãnh đạo, quản lý tại các Bộ, ngành, địa phương, các Tập đoàn và Tổng công ty trên toàn quốc.

- Hàng năm, Bộ TT&TT phối hợp chặt chẽ với Bộ GD&ĐT và Hiệp hội ATTT Việt Nam tổ chức các Cuộc thi Sinh viên với ATTT, gần đây đã được mở rộng thành Cuộc thi Sinh viên với An toàn thông tin ASEAN. Do đó, khuyến khích, hỗ trợ hoạt động nghiên cứu, giảng dạy và học tập, trao đổi kinh nghiệm, kiến thức về công nghệ trong lĩnh vực ATTT. Cuộc thi với quy mô, mức độ lan tỏa ngày càng lớn trong giới sinh viên các trường Đại học, Cao đẳng trên cả nước và trong ASEAN. Bộ TT&TT cũng thực hiện bảo trợ hàng năm, phối hợp với WhiteHat.vn để tổ chức cuộc thi ATTT quốc tế WhiteHat Grand Prix.

- Ban điều hành Đề án cũng đã phát huy tốt chức năng điều phối, chỉ đạo các cơ sở đào tạo trong việc huy động được nhiều nguồn lực xã hội hóa, nguồn lực trong và ngoài nước cùng tham gia; gắn kết các cơ sở đào tạo với nhau và với cộng đồng doanh nghiệp.

Ông Trần Đăng Khoa, Cục An toàn Thông tin, Bộ Thông tin và Truyền thông

Phóng viên: Như vậy, có thể nói, Đề án 99 đã tạo ra nhiều kết quả khả quan, được các cấp có thẩm quyền và dư luận quan tâm nhiều hơn về vấn đề đào tạo nguồn nhân lực trong lĩnh vực an toàn thông tin. Tuy nhiên, thực tế chỉ ra rằng một số mục tiêu của Đề án 99 vẫn còn hạn chế. Thưa ông Khoa, điều gì là nguyên nhân của việc này?

Ông Trần Đăng Khoa: Một số mục tiêu của Đề án còn hạn chế bắt nguồn từ một số nguyên nhân:

- Chi phí thực hiện Đề án. Mặc dù đã được quan tâm đầu tư, kinh phí hàng năm vẫn thấp, không đủ để đáp ứng nhu cầu. Do đó, việc đào tạo đội ngũ giảng viên, nghiên cứu viên trình độ thạc sĩ, tiến sĩ về an ninh, an ninh thông tin ở nước ngoài là không đủ vì họ phải đáp ứng đồng thời hai yêu cầu đối với bằng tốt nghiệp chuyên ngành ATTT và bằng tốt nghiệp ngoại ngữ.

- Số lượng sinh viên ra trường hoàn thành vượt quá mức Kế hoạch đề ra. Tuy nhiên, chất lượng là một vấn đề đáng lo ngại. Điều này đến từ một số yếu tố khách quan và vô cùng quan trọng, chẳng hạn như: Chất lượng đào tạo và việc kiểm soát chất lượng sinh viên ra trường không có sự đồng nhất. Các công nghệ liên tục thay đổi, đòi hỏi công tác đào tạo ATTT cũng cần thay đổi theo để đáp ứng; Chưa có sự gắn kết đủ lớn giữa các cơ sở đào tạo và các tổ chức, doanh nghiệp có nhu cầu nhân lực; Để đào tạo ATTT chất lượng cao, các trường cần được đầu tư hệ thống công nghệ, phòng Lab đòi hỏi chi phí cao. Trong khi đó, ATTT là một môn học khó; để trở thành kỹ sư hoặc cử nhân chất lượng cao, học viên cần có năng lực và nền tảng vững chắc. Ngoài ra, nếu không được định hướng nghề nghiệp sớm và không được giáo dục về đạo đức nghề nghiệp ngay từ khi còn ngồi ghế nhà trường, những sinh viên chuyên ngành này sẽ có nguy cơ bị tác động tiêu cực.

- Nhiều cơ quan, tổ chức thiếu sự quan tâm đúng mức đến công tác đào tạo lại, đào tạo chuyên sâu để phát triển nguồn nhân lực ATTT nội bộ chất lượng.

Phóng viên: Đầu tư vào năng lực, chất lượng đào tạo và nghiên cứu của các cơ sở đào tạo trọng điểm về an toàn thông tin là một trong những mục tiêu chính của Đề án 99. Một trong tám cơ sở đào tạo trọng tâm về ATTT là Học viện Kỹ thuật mật mã. Thưa ông Nguyễn Hữu Hùng, ông có thể mô tả Đề án 99 đã ảnh hưởng như thế nào đến công tác đào tạo nguồn nhân lực an toàn thông tin của nhà trường không?

Ông Nguyễn Hữu Hùng: Để thảo luận về những tác động của Đề án 99 đối với công tác đào tạo nguồn nhân lực ATTT của nhà trường, trước hết xin được giới thiệu đôi nét về Học viện KTMM:

Chỉ có một trường Đại học đa ngành trong lĩnh vực cơ yếu Việt Nam, Học viện KTMM, cung cấp đào tạo trình độ đại học, sau đại học về mật mã, ATTT. Trước nhu cầu của xã hội, đào tạo ngành CNTT, ĐT-VT gần đây đã được mở rộng.

Học viện KTMM có hai cơ sở đào tạo ở Hà Nội và TP. HCM, với hàng trăm cán bộ, giảng viên có trình độ PGS và TS. Học viện KTMM đã đào tạo ra các thế hệ Kỹ sư, Thạc sĩ, Tiến sĩ về KTMM, ATTT đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực để xây dựng ngành Cơ yếu Việt Nam và nhu cầu kinh tế xã hội.

Ông Nguyễn Hữu Hùng, Giám đốc Học viện Kỹ thuật mật mã, Ban Cơ yếu Chính phủ

Học viện KTMM đã tạo ra một kế hoạch dài hạn để triển khai Đề án 99, tập trung vào cơ sở vật chất, phòng thí nghiệm, thực hành, đội ngũ giảng viên, chương trình và giáo trình. Có thể nói cho đến nay, hiệu quả của Đề án mang lại đối với Học viện ở những điểm chính sau:

- Đào tạo và tốt nghiệp ra trường trên 2000 kỹ sư ATTT, trên 200 thạc sĩ ATTT, tập huấn bồi dưỡng ngắn hạn về ATTT cho trên 800 lượt cán bộ kỹ thuật trong lĩnh vực cơ yếu. Các thế hệ học viên tốt nghiệp từ các trường đại học đã hoàn thành xuất sắc các yêu cầu nhân lực của ATTT trong thời gian qua.

- Đội ngũ giảng viên về chuyên ngành ATTT của Học viện đã có bước tiến đáng kể cả về số lượng và chất lượng, đáp ứng tốt cho nhu cầu đào tạo từ bậc đại học đến trình độ Tiến sĩ. Hiện tại, Học viện KTMM có 3 PGS, 15 Tiến sĩ và trên 10 giảng viên đang làm nghiên cứu sinh về lĩnh vực ATTT ở cả trong và ngoài nước.

- Học viện đã được trang cấp bổ sung hệ thống phòng thực hành, thí nghiệm hiện đại về an toàn hệ thống thông tin, giám sát an ninh mạng, phân tích mã độc, bảo mật CSDL, phòng chống virus và phát hiện xâm nhập mạng từ nguồn ngân sách được thụ hưởng từ Đề án 99.

- Học viện đã hoàn thành bộ giáo trình đào tạo kỹ sư ATTT và cao học ATTT. Cơ sở đào tạo đại học đầu tiên tuyển sinh đào tạo trình độ tiến sĩ ngành ATTT là Học viện vào năm 2019.

Do đó, vị thế, uy tín của HV ngày càng được cải thiện thông qua phản hồi của các cơ quan, tổ chức sử dụng sản phẩm của Học viện KTMM.

*còn nữa...

Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống