Hoạt động truyền thống được chuyển lên môi trường số không ngừng gia tăng với nguy cơ gia tăng các cuộc tấn công mạng trong bối cảnh bình thường mới.
Tin tặc luôn chọn sử dụng các công nghệ thông minh hơn, chẳng hạn như trí tuệ nhân tạo, để tạo ra các cuộc tấn công nguy hiểm hơn, mã độc có khả năng phá dữ liệu, nằm vùng và lây lan nhanh chóng trong hệ thống máy tính của các đơn vị quan trọng, đặc biệt do sự phát triển nhanh chóng của công nghệ.
Một trong nhiều cách quan trọng để mọi người dân Việt Nam được đảm bảo an toàn thông tin khi tham gia chuyển đổi số quốc gia là nâng cao nhận thức và kỹ năng công nghệ.
Không gian mạng ngày càng mất an toàn
Tình hình an ninh mạng tại Việt Nam đã lên đến mức "báo động đỏ" vào năm 2021, với khoảng 70,7 triệu lượt máy tính bị nhiễm virus, theo kết quả của chương trình đánh giá của Bkav về an ninh mạng Internet dành cho người sử dụng cá nhân được công bố vào cuối tháng 1/2022.
Người dùng Việt ngày càng bị "bủa vây" bởi thông tin hơn mà không thể kiểm soát.
Đồng thời, thiệt hại do virus máy tính gây ra cho người dùng Việt Nam tiếp tục ở mức rất cao, 24.400 tỷ đồng (tương đương 1,06 tỷ USD). Hơn 2,5 triệu lượt máy tính đã bị virus mã hóa dữ liệu tấn công ở Việt Nam vào năm 2021, cao gấp 4,5 lần so với năm 2020. Trong nhiều năm trở lại đây, mức độ thiệt hại này đã liên tục gia tăng.
Là một trong những quốc gia thuộc nhóm có tỷ lệ nhiễm mã độc cao nhất trên thế giới và thường xuyên phải hứng chịu các cuộc tấn công mạng, Việt Nam luôn là một trong những quốc gia này. Mức độ sử dụng máy tính và các thiết bị thông minh của Việt Nam đã tăng đột biến do ảnh hưởng của dịch COVID-19. Tại Việt Nam, hệ thống máy tính có kết nối internet là môi trường lý tưởng cho virus bùng phát và lây lan mạnh.
Theo các chuyên gia an ninh mạng toàn cầu, có tới 400.000 đến 500.000 mẫu virus mới được tạo ra và phân tán trên mạng internet mỗi ngày.
Theo bà Bùi Thị Huyền, Trưởng phòng Điều tra phân tích và Cảnh báo sớm của Trung tâm Giám sát an toàn không gian mạng quốc gia chia sẻ, Việt Nam luôn là thị trường tiềm năng của các ngành công nghiệp mã độc trên thế giới. Bởi vì tốc độ tăng trưởng Internet của Việt Nam khá nhanh và tỷ lệ người sử dụng Internet trong những năm gần đây đã tăng rất nhanh. Nhận thức về an toàn thông tin của người dùng Internet Việt Nam so với các quốc gia phát triển khác vẫn còn khá mơ hồ.
Bà Bùi Thu Huyền nhấn mạnh rằng "Người Việt Nam không có thói quen cài đặt sử dụng và trả phí phần mềm bản quyền cho máy tính dẫn đến tình trạng dễ dàng nhiễm và lây lan virus, phần mềm độc hại."
Việt Nam là một trong những quốc gia có tỷ lệ thư rác cao nhất thế giới, không chỉ là một thị trường tiềm năng cho mã độc. Thư rác được gửi kèm theo các đường dẫn (link) có thể chứa virus, mã độc để tin tặc thực hiện các hành vi lấy cắp dữ liệu cá nhân, tống tiền, mã hóa dữ liệu... Trên thế giới, cứ 100 thư điện tử (E-mail) được gửi đi thì có đến 58 thư rác, 6 trong số đó được gửi từ Việt Nam.
Trung tâm Ứng cứu Khẩn cấp Không gian mạng quốc gia (NCSC) đã nhiều lần gửi văn bản yêu cầu các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ viễn thông, internet thực hiện các biện pháp ngăn chặn, thu hồi với hơn 33.000 địa chỉ máy tính IP đang phát tán thư điện tử rác trong sáu tháng cuối năm 2021.
Lỗ hổng lớn về khả năng an toàn của người dùng vẫn tồn tại.
Theo ông Nguyễn Thành Phúc, Cục trưởng Cục An toàn Thông tin, Bộ TT&TT, hiện có 68 triệu người dùng internet ở Việt Nam. Mỗi người trung bình sử dụng mạng internet (online) trong 6 giờ 47 phút mỗi ngày, tương đương 28% thời gian trong một ngày. Tuy nhiên, phần lớn người dùng internet Việt Nam thiếu kỹ năng bảo mật thông tin và công nghệ.
Hiện có 90 triệu điện thoại thông minh (smartphone), hàng chục triệu máy tính bàn, máy tính cá nhân (laptop) và máy tính bảng ở Việt Nam, tất cả đều tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn thông tin.
Để đảm bảo thông tin không bị rò rỉ, mỗi người dùng phải có các kỹ năng cần thiết ngoài việc đảm bảo an toàn trên không gian mạng.
Theo thống kê sơ bộ, Việt Nam có khoảng 3 triệu camera (trong thực tế có thể nhiều hơn) và đã có nhiều vụ lộ lọt dữ liệu nhạy cảm của nhiều người nổi tiếng trong thời gian qua.
Việc người dùng bất cẩn trong việc sử dụng camera, chọn camera giá rẻ và thiếu tính năng bảo mật thông tin là nguyên nhân. Để đảm bảo an toàn thông tin cho chuyển đổi số Việt Nam, Cục An toàn thông tin nhấn mạnh giải pháp là phải nâng cao nhận thức của người dùng.
Ông Nguyễn Minh Đức, Giám đốc điều hành Công ty Cổ phần An toàn thông tin CyRadar, lưu ý rằng cần phải xây dựng hệ thống các tiêu chuẩn về an toàn, an ninh cho các nền tảng số, đặc biệt là trong các lĩnh vực chuyển đổi số nhanh, quan trọng như ngân hàng, du lịch, tiếp vận và logistic để đảm bảo an toàn thông tin trong giai đoạn đầu của quá trình chuyển đổi số tại Việt Nam.
Các nền tảng này trước tiên phải chứng minh được tính an toàn, đảm bảo tiêu chuẩn an toàn thông tin trong việc lưu trữ, xử lý dữ liệu, trước khi được đưa vào sử dụng.
Các công ty an toàn thông tin cũng phải hợp tác tích cực với Bộ TT&TT trong việc xây dựng nền tảng và các hệ sinh thái của các sản phẩm an toàn thông tin của Việt Nam để đáp ứng nhu cầu chuyển đổi số.
Khi tham gia các nền tảng số, điều quan trọng là phải thường xuyên nâng cao kỹ năng số của mỗi người. Điều này cũng phải được xem xét cùng với việc bảo vệ người sử dụng.
Theo bà Bùi Thị Huyền, một trong những vai trò quan trọng của các đơn vị làm an toàn an ninh mạng là tuyên truyền làm sao để người dùng máy tính không thực hiện các hành động có thể bị lây nhiễm mã độc, hay nói chính xác hơn là để người dùng tự bảo vệ mình khỏi môi trường mạng.
Do đó, mọi người cần hiểu rằng không phải địa điểm nào cũng có thể sử dụng thiết bị cá nhân để kết nối internet. Khi người dùng kết nối máy tính cá nhân với mạng internet từ cơ quan hoặc tổ chức, thiết bị cá nhân không được đảm bảo an toàn chính là nguồn lây nhiễm và phát tán virus cho cả hệ thống máy tính.
Hiệp hội An toàn thông tin Việt Nam (VNISA) phối hợp Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT), Vụ Giáo dục chính trị và Công tác học sinh sinh viên (Bộ Giáo dục và Đào tạo) và Cục Trẻ em (Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội) lần đầu tiên tổ chức cuộc thi Học sinh với An toàn thông tin năm 2022. Thực hiện đề án của Chính phủ về "Tuyên truyền nâng cao nhận thức và phổ biến kiến thức về an toàn thông tin giai đoạn 2021–2025."
Cuộc thi nhằm chuẩn bị cho thế hệ công dân số của Việt Nam từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường, về khả năng đảm bảo an toàn thông tin. Ước tính năm 2022 sẽ có khoảng 1 triệu trong số 6 triệu học sinh Trung học cơ sở từ 15.000 trường Trung học cơ sở trên toàn quốc sẽ tham gia cuộc thi này với nội dung thi kiến thức về quy định pháp luật liên quan đến bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng và những kiến thức, kỹ năng cơ bản phòng ngừa, chống nguy cơ mất an toàn, phòng chống xâm hại trẻ em trong môi trường mạng.
Ngoài ra, Việt Nam đã thiết lập mục tiêu xây dựng và lồng ghép vào chương trình giáo dục việc đào tạo "bộ kỹ năng số" cho trẻ em theo độ tuổi, bao gồm một số nội dung, kỹ năng như: Kiến thức về mạng internet, mạng xã hội; Kỹ năng bảo đảm an toàn thông tin tối thiểu; Bảo vệ thông tin cá nhân trên mạng; Cách thức nhận biết khi bị lợi dụng, xâm hại trên môi trường mạng...
Theo Thứ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Huy Dũng, an toàn thông tin mạng giờ đây là câu chuyện của mọi người và trong thời gian tới, Bộ TT&TT sẽ phổ cập chiến dịch an toàn thông tin mạng cơ bản cho người dân, bắt đầu với việc phổ cập các dịch vụ và ứng dụng an toàn không gian mạng cho nền tảng di động cho người dân.
"Mọi tổ chức, cá nhân đều có vai trò và trách nhiệm bảo đảm an toàn trên môi trường mạng, trong đó cơ quan quản lý nhà nước giữ vai trò điều phối, kết nối và chia sẻ thông tin. Để đảm bảo rằng không ai bị bỏ lại phía sau trong công cuộc chuyển đổi số quốc gia, Thứ trưởng Nguyễn Huy Dũng nhấn mạnh rằng tất cả người dân phải có niềm tin số và triển khai an toàn thông tin mạng.
Theo Tạp chí Điện tử
Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống
Nguồn tin: dientungaynay.vn
Tham gia bình luận