Ai được mệnh danh là vua Đen, mồ côi cha mẹ, phải học lỏm chữ?

Mai Thúc Loan

Đầu thế kỷ 8, thủ lĩnh cuộc khởi nghĩa chống lại ách đô hộ của triều đình phương Bắc là Mai Thúc Loan (670–723). Trong thời gian này, nhà Đường đã thực thi nhiều chính sách cai trị, bóc lột hà khắc với An Nam đô hộ phủ (tên gọi Việt Nam thời Bắc thuộc lần ba, năm 679–866). Mai Thúc Loan đã tập hợp lực lượng khởi nghĩa ở đất nước Hoan Châu (Hà Tĩnh ngày nay) trước cảnh lầm than của nhân dân. Đông đảo nhân dân tham gia khởi nghĩa với cái tên Mai Thúc Loan. Nghĩa quân nhanh chóng chiếm được Hoan Châu vào năm 713. Nhân dân ở các vùng lân cận như Ái Châu (Thanh) và Diễn Châu (Nghệ An) cũng nổi dậy hưởng ứng và quần tụ dưới cờ của Mai Thúc Loan. Mai Thúc Loan được quân dân tôn phong là hoàng đế vào năm 713, lấy hiệu là Hắc Đế, tức vua Đen. Theo tài liệu, ông lấy tên này do mang màu da đen đặc trưng. Tuy nhiên, các tài liệu khác cho rằng ông mệnh mà nước tượng trưng cho màu đen.

Đô vật

Mai Thúc Loan là cư dân của làng Hương Lãm, quận Nam Đường, nay là thị trấn Nam Đàn, Nghệ An, theo cuốn 54 vị hoàng đế Việt Nam. Để nuôi dạy con của mình, mẹ phải làm việc nhà và kiếm củi. Khi còn nhỏ, ông luôn bị bỏ mặc vì không có cha và nước da đen sạm xấu xí. Tuy nhiên, Mai Thúc Loan sớm bộc lộ trí thông minh, khả năng sáng tạo đặc biệt và lòng trắc ẩn tuyệt vời. Năm ông 10 tuổi, mẹ anh đi lấy củi khi anh bị hổ vồ chết. Mai Thúc Loan phải cày thuê ở mướn cho cha mẹ và phải học chữ để hiểu nghĩa sách. "Lớn lên, Mai Thúc Loan là một cậu bé có sức phi thường. Thúc Loan là một đô vật lừng danh, người đã nhiều lần giết được chúa sơn lâm, khiến người dân địa phương khâm phục. Do đó, mọi người đề cao ông như một đầu phu, một thủ lĩnh quân sự của làng. Theo sách viết.

12

Theo cuốn Lịch sử Việt Nam, nhà Đường chia đất Giao Châu (khi đó được gọi là An Nam đô hộ phủ) thành 12 châu, 59 quận, để cai trị. Địa bàn lúc đó kéo dài từ Bắc Bộ đến Đèo Ngang ngày nay và một phần đất phía nam tỉnh Quảng Tây, Quảng Đông (Trung Quốc). Người Trung Quốc cai trị mọi châu lục. Nhà Đường chia thành các hương do người Việt quản lý nằm bên dưới cấp bậc của các châu. Đại hương có từ 70 đến 150 hộ, trong khi tiểu hương có từ 150 đến 540 hộ. Dưới hương là xã, tiểu xã có 10–30 hộ và đại xã 40–60 hộ. Nhà Đường chia ra các châu mi (ràng buộc lỏng lẻo) với vùng thượng du. Có 41 châu mi trong An Nam đô hộ phủ. Nhà Đường thành lập Phong Châu đô hộ phủ vào năm 791 và Hoan Châu đô hộ phủ thành lập một số châu cơ mi khác.

Cống nạp sản vật quý

Theo Cuốn Lịch sử Việt Nam, nhà Đường bắt các châu huyện thuộc An Nam phải cống nạp nhiều loại lâm thổ sản quý hiếm như ngà voi, sừng tê giác, đồi mồi, ngọc trai, trầm hương, vàng và bạc mỗi năm. Các mặt hàng thủ công địa phương như tơ lụa, sa, the, đồ mây... cũng phải nộp cho nhà Đường. Theo sách, "cống phẩm của mỗi châu trị giá bằng 50 tấm lụa." Cùng với chế độ cống nạp, nhà Đường con thu thuế ruộng đất (tô), thuế lao dịch (dung), thuế thân (điệu)...Theo phép tô, dung, điệu thì đinh nam có ruộng quân điền phải nộp tô hai thạch lúa mỗi năm, phải nộp thuế điệu bằng 2 tấn lụa, 2 trượng lĩnh, the, 3 lượng bông và phải chịu sai dịch (dung). Theo sách, nếu không ứng dịch thì cứ mỗi ngày nộp 2 thước lụa cho đinh nam. Các mặt hàng muối và sắt đặc biệt bị đánh thuế rất nhiều. Người dân vùng châu Lục (Lạng Sơn) sống chủ yếu bằng nghề nấu muối và mò ngọc châu mỗi năm phải nộp khoản thuế cố định là 100 hộc gạo mỗi hộ.

3

Nhiều bộ sử của Việt Nam, bao gồm Đại Việt sử ký toàn thư, Khâm định Việt sử thông giám cương mục và các tài liệu Trung Quốc như Cựu Đường thư và Tân Đường thư, đã ghi lại cuộc khởi nghĩa của Mai Thúc Loan. Theo sách Khâm định Việt sử về thông giám cương mục, Mai Thúc Loan tập hợp dân chúng 32 châu, liên kết với 3 nước Lâm Ấp, Chân Lạp và Kim Lân, cùng đánh chiếm Phủ đô hộ An Nam là Tống Bình (Hà Nội ngày nay). Cuộc khởi nghĩa năm 713–714 đã có tác động đáng kể đến vùng đất phía nam của triều Đường. Quang Sở Khách đã hoảng sợ, bỏ trị sở là thủ phủ Tống Bình, rút về nước xin viện trợ. Người Đường kẻ nấy dần dần tự bỏ trốn về. Mai Thúc Loan bèn định kinh đô, lập phủ đệ, nay ở địa đầu đất Hương Lãm, mở rộng cung điện để ở. Theo sách Lịch sử Việt Nam, vua có hơn ba chục vạn binh lính.

10

Sau khi lên ngôi, Mai Hắc Đế tiếp tục lãnh đạo quân đội và các nước láng giềng tiếp tục chống lại sự áp bức từ phí triều Đường. Dương Tư Húc, một cựu tướng tài, được vua nhà Đường chọn, đã mang 10 vạn quân để tái chiếm Vạn An vào mùa thu năm 722. Khi đó, vua Đường, khi đó là Huyền Tông, đã huy động 10 vạn quân ồ ạt theo đường hiểm đánh ập vào thành Vạn An để tái chiếm. Mai Hắc Hế phải rút vào rừng sau khi bị ốm và mất vào cuối năm 722 vì không thể ngăn chặn được quân xâm lược hung hãn. Nghĩa quân tan vỡ. Theo sách của 54 vị hoàng đế Việt Nam, quân Đường tàn sát nhân dân ta vô cùng dã man, với những xác người chết được chôn vùi trong vòm cây cao. Do đó, quyền tự trị của An Nam đã được nắm giữ trong thời gian gần 10 năm (từ 713 đến 722). Cuộc khởi nghĩa do ông khởi xướng và lãnh đạo được coi là một trong những cuộc khởi nghĩa lớn nhất ở nước ta thời Bắc thuộc.

Con trai

Con trai thứ ba, Mai Thúc Huy, lên ngôi vua sau khi Mai Hắc Đế qua đời, lấy hiệu Mai Thiếu Đế và tiếp tục chống lại các cuộc tấn công của nhà Đường cho đến năm 723. Theo nhiều nhà sử gia, cuộc khởi nghĩa của Mai Thúc Loan năm 71–7322 đã tiếp nối tinh thần dân tộc độc lập, tự chủ, không chịu sự áp bức ngoại bang của nhân dân Giao Châu. Tuy cuộc khởi nghĩa cuối cùng đã bị đàn áp, nhưng tinh thần bất diệt của cuộc khởi nghĩa này và các cuộc khởi nghĩa khác đã góp phần vào sự phản kháng mạnh mẽ của nhân dân Giao Châu trong thời kỳ cuối cùng của thời kỳ Bắc thuộc. Nhân dân đã xây dựng đền thờ Mai Hắc Hế trên núi Vệ Sơn và thung lũng Hùng Sơn (Nam Đàn, Nghệ An) để tưởng nhớ công lao của ông.