Cuộc đua công nghệ với Mỹ và Trung Quốc đã khiến châu Âu thất thế.

Cạnh tranh công nghệ giữa Mỹ và Trung Quốc vẫn gay gắt. "Vòng vây" bán dẫn ngày càng gắn bó chặt chẽ với Bắc Kinh. Chiến dịch "bóc, tách" Trung Quốc khỏi chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu của Mỹ đến nay đang diễn ra đúng tiến độ.

Trước sự thống trị công nghệ của Trung Quốc, châu Âu giờ đây phải thức tỉnh. Chính phủ Hà Lan đã thông báo hôm 30/6 rằng họ sẽ yêu cầu các doanh nghiệp trong nước nộp đơn xin cấp phép nếu họ muốn bán thiết bị sản xuất chip ra nước ngoài. Trung Quốc càng rơi vào thế khó do thiếu nhiều cỗ máy sản xuất chip do quy định xuất khẩu mới về thiết bị bán dẫn của Hà Lan. Quy định này của Hà Lan giống như "vòng kim cô" và siết bán dẫn Trung Quốc.

Dưới áp lực hạn chế xuất khẩu chip mà Mỹ áp đặt vào tháng 10 năm ngoái, Trung Quốc đang quay cuồng. Theo giới phân tích, Washington đang lôi kéo các nước Liên minh châu Âu (EU) tham gia, tạo sức ép đối với Bắc Kinh và Mỹ đang phát động "cuộc chiến" công nghệ nhằm vào Trung Quốc.

Cuộc chiến không hồi kết

Theo bước 10 quốc gia đã hạn chế hoặc cấm hoàn toàn thiết bị Huawei, ZTE trong mạng 5G, Cao phụ trách thị trường nội địa EU Thierry Breton đã thúc thúc thúc các quốc gia còn lại trong EU vào hôm 15/6. Vị này khẳng định rằng các sản phẩm của Huawei và ZTE là mối đe với an ninh chung của khối. Cả hai doanh nghiệp Trung Quốc sẽ bị cấm khỏi các dự án do liên minh cấp vốn, ông Thierry Breton nhấn mạnh.

Một số quốc gia châu Âu coi các công ty viễn thông Trung Quốc là rủi ro bảo mật, đáp ứng lời kêu gọi từ Mỹ. Tuy nhiên, sự đồng thuận trong EU là không cao vì một số quốc gia vẫn sử dụng thiết bị công nghệ từ Trung Quốc. Điều này cho thấy tầm quan trọng của yếu tố chính trị trong việc ra quyết định của các quốc gia vẫn còn rất lớn.

Ngày càng có nhiều quốc gia EU chọn không sử dụng thiết bị của Huawei và ZTE. Các nhà cung cấp viễn thông đang dần loại bỏ hợp đồng hiện tại của họ với các công ty Trung Quốc sau Hà Lan, Na Uy và Đan Mạch, trong khi tìm kiếm các nhà cung cấp đáng tin cậy để triển khai mạng 5G.

Danh sách các quốc gia cấm thiết bị công nghệ của Trung Quốc ở châu Âu có thể tăng lên trong thời gian tới. Vương quốc Anh đã cấm tất cả các thiết bị của Trung Quốc vào năm 2027, trong khi Pháp cho phép các nhà khai thác viễn thông của nước này từ 3-8 năm để loại bỏ dần. Estonia, Latvia, Ba Lan và Romania đều cam kết hạn chế vai trò của các nhà cung cấp Trung Quốc. Ngoài ra, Đức, Italia và Tây Ban Nha vẫn loay hoay trong việc lựa chọn vai trò của thiết bị Trung Quốc.

Nhóm các quốc gia như Hungary, Hy Lạp và Serbia vẫn phụ thuộc vào nguồn đầu tư từ Trung Quốc, khiến việc hạn chế thiết bị từ Bắc Kinh trở nên khó khăn ngay cả từ các mạng cốt lõi, nơi dữ liệu nhạy cảm có thể được lưu trữ. Theo tình huống này, không phải tất cả các quốc gia trong khu vực sẽ chọn loại bỏ dần Huawei và ZTE.

Quan hệ Trung Quốc - EU đã có những bước ngoặt trong nhiều năm qua, có cả đối đầu và hợp tác, nhưng lợi ích kinh tế vẫn là một yếu tố quan trọng trong việc xác định cách tiếp cận của Bắc Kinh đối với các quốc gia EU tại các thời điểm cụ thể. Điều này giải thích tại sao một số quốc gia và người tiêu dùng châu Âu vẫn chấp nhận thiết bị công nghệ Trung Quốc.

Trong những năm gần đây, Mỹ đã thực hiện chiến dịch trừng phạt, dựng rào cản thương mại trên diện rộng để hạn chế ngành công nghệ của Trung Quốc, đáng chú ý là cấm Huawei, xử phạt các trung tâm siêu máy tính và ngăn chặn khách hàng Trung Quốc tiếp cận với chất bán dẫn tiên tiến. Washington sẽ không đơn độc trong cuộc chiến này, trái ngược với thời chính quyền Tổng thống Donald Trump, chính quyền Tổng thống Joe Biden sẽ lôi kéo các đồng minh châu Âu tham gia chống lại Bắc Kinh.

Mặc dù là một trong những nhà sản xuất hàng đầu thế giới về mạng cáp quang và mạng không dây 5G, nhưng phía Mỹ cho rằng Huawei gây rủi ro an ninh cho quốc gia. Washington gần đây bày tỏ lo ngại rằng việc Huawei tham gia tích cực vào việc thiết lập tiêu chuẩn toàn cầu sẽ tăng cường ảnh hưởng của Trung Quốc trong khi vị thế của Mỹ giảm sút.

Luật pháp quốc gia phải được tuân thủ bởi tất cả các nhà cung cấp dịch vụ và sản xuất thiết bị viễn thông. Với việc thông qua Đạo luật An ninh mạng toàn diện, Quy định bảo vệ dữ liệu chung và Chỉ thị bảo mật mạng, EU đã đi đầu trong việc tạo ra khung quản trị công nghệ mới.

Hộp công cụ bao gồm các biện pháp giảm thiểu rủi ro từ các quy định của EU, chẳng hạn như tăng cường quyền hạn, trao quyền nhều hơn cho cơ quan quản lý, hạn chế các nhà cung cấp dịch vụ được cho là mang rủi ro cao trong nền tảng viễn thông cốt lõi và đa dạng hóa các nhà cung cấp viễn thông.

Một trong những công ty hàng đầu trong các lĩnh vực này là Huawei. Kết nối kỹ thuật số hứa hẹn mang lại nhiều tín hiệu tích cực đến nền kinh tế các quốc gia trong khu vực nếu châu Âu biết khai thác, quản lý an toàn đối với công nghệ tiên tiến của Huawei và tăng cường đổi mới công ty châu Âu trên lĩnh vực này.

Cơ hội nào dành cho châu Âu?

Theo giới phân tích, nếu muốn theo kịp hai cường quốc Trung Quốc và Mỹ đang thống trị, EU cần phải chi nhiều tiền hơn cho công nghệ. Theo chuyên gia công nghệ Cristian Gherasim từ tờ Eunews, kỹ thuật số ngày càng đóng vai trò quan trọng, các siêu cường công nghệ sẽ có quyền lực lớn đối với phần còn lại và EU sẽ cần tìm ra câu trả lời cho bài toàn đuổi kịp Bắc Kinh và Washington trong lĩnh vực này.

Vị chuyên gia này nhấn mạnh, thế giới đang biến động theo từng phút và hình ảnh của một siêu cường toàn cầu giờ đây không còn nằm ở số lượng binh sĩ, trang thiết bị vũ khí hạng nặng mà sức mạnh của một quốc gia được đong đếm bằng chỉ số công nghệ.

Chiến tranh hiện đại sẽ diễn ra trực tuyến nhiều hơn trên chiến trường. Ngoài ra, những gì từng là tài nguyên như dầu mỏ hoặc khoáng sản khiến các quốc gia cạnh tranh với nhau giờ đây tập trung nhiều hơn vào cơ sở hạ tầng công nghệ, bí quyết quản lý dữ liệu và đổi mới công nghệ.

Công nghệ sẽ tạo ra hoặc phá vỡ các quốc gia và liên minh trong một thế giới do Mỹ và Trung Quốc thống trị, và EU sẽ không ở vị trí tốt. Theo lãnh đạo EU, các thành viên liên minh cần tăng cường triển khai mạng 5G do sự tụt lại ở một số quốc gia thành viên trong mạng di động thế hệ tiếp theo.

Ngân hàng Đầu tư châu Âu cũng cảnh báo rằng EU cần đầu tư mạnh mẽ vào cơ sở hạ tầng kỹ thuật số trên phạm vi toàn khối để hỗ trợ phát triển kinh tế sâu rộng. Trên thực tế, EC đã dành 2 tỷ euro từ Chương trình Kỹ thuật số châu Âu để khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư và phát triển công nghệ mới. Tuy nhiên, điều đó có thể là chưa đủ khi phải đối mặt với những gã khổng lồ công nghệ như Mỹ và Trung Quốc.

Mặc dù EU quan tâm đến đổi mới, nhưng vấn đề tăng cường cơ sở hạ tầng dữ liệu được cho là cấp bách, ưu tiên trước mắt đối với EU. Mặc dù người ta dự đoán rằng mức sử dụng dữ liệu di động trên toàn khối sẽ tăng 25% vào năm 2030, nhưng với cơ sở hạ tầng viễn thông cũ kỹ và không được cải thiện, điều này sẽ dẫn đến tình trạng tắc nghẽn công nghệ.

Brussels cần cải tạo và xây dựng cơ sở hạ tầng chất lượng cao hơn để đạt được mục tiêu kỹ thuật số cho năm 2030. Theo chuyên gia Cristian Gherasim, Brussels cần đầu tư nhiều hơn vào cơ sở hạ tầng truyền thống và đổi mới công nghệ hơn nữa nếu muốn thích ứng với thời cuộc.

Tuy nhiên, với thực trạng hiện nay, EU đang tụt lại phía sau Bắc Mỹ và Châu Á, điều này không chỉ gây rủi ro về an ninh mà còn cản trở nền kinh tế của khối. Theo dữ liệu từ Tổ chức Sở hữu Trí tuệ thế giới, châu Âu đang đi sau Mỹ và Trung Quốc về khả năng thúc đẩy đổi mới.

EU phải thực hiện các biện pháp đổi mới công nghệ quan trọng trên quy mô lớn để trở thành cường quốc công nghệ toàn cầu có khả năng cạnh tranh với Mỹ và Trung Quốc và thu hẹp khoảng cách với 2 siêu cường này. Ngoài ra, EU cần có các chính sách khuyến khích các trung tâm sản xuất và công nghệ châu Âu, với việc đầu tư mạnh tay cho các gã khổng lồ viễn thông để tăng cường khả năng cạnh tranh mạng 5G, hướng tới 6G và trí tuệ nhân tạo.

Để cạnh tranh với Mỹ và Trung Quốc, EU cần có nhiều doanh nghiệp hơn rất nhiều so với hiện nay. Châu Âu hiện nay phải lựa chọn nhập khẩu từ đối tác Washington hoặc Bắc Kinh vì nước này đứng trước một phần lớn công nghệ tiên tiến của thế giới. Do đó, việc ngày càng có nhiều quốc gia quyết định loại bỏ Huawei của Trung Quốc mang lại cho các công ty lớn về công nghệ của châu Âu như Nokia và Ericsson nền tảng phát triển vững chắc trên thị trường quê nhà.