Rác vũ trụ là gì?

Live Science cho biết có một bãi rác vũ trụ đang trôi nổi quay quanh Trái đất và nó đang tăng lên. Điều này một phần là kết quả của sự tiến bộ của ngành công nghiệp không gian vũ trụ trong hơn 20 năm qua.

Rác vũ trụ là gì?

Các nhà khoa học cho rằng rác vũ trụ là những vật thể nhân tạo có nguồn gốc từ các vệ tinh, tàu vũ trụ và tên lửa mà con người phóng lên không gian hàng năm. Quỹ đạo Trái đất ngày càng "chật chội" hơn do có nhiều rác vũ trụ hơn.

Về kích thước và hình dạng, rác vũ trụ có thể nhỏ như nhựa cho đến lớn như động cơ đẩy tên lửa, NASA. Bất chấp kích thước của chúng, rác vũ trụ vẫn được coi là mối đe nghiêm trọng đối với cả các sứ mệnh trong ngoài không gian của con người và các tàu vũ trụ hoạt động trên quỹ đạo Trái đất.

Số lượng rác vũ trụ đang tăng theo cấp số nhân do con người phóng ngày càng nhiều vệ tinh lên quỹ đạo Trái đất. Do thời gian hoạt động ngắn, các vệ tinh này hầu như luôn bị bỏ lại không gian sau khi hoàn thành nhiệm vụ.

Có bao nhiêu rác vũ trụ?

Hơn 23.000 mảnh rác vũ trụ lớn hơn quả bóng mềm hiện được theo dõi bởi Mạng Giám sát Không gian Mỹ. Khoảng 3.000 vệ tinh trong số này đang ngừng hoạt động và trôi nổi trên quỹ đạo Trái đất.

Tuy nhiên, phần lớn các mảnh rác vũ trụ quá nhỏ để có thể theo dõi được. Theo giới nghiên cứu, hơn 100 nghìn tỷ mảnh rác vũ trụ chưa được theo dõi trên quỹ đạo Trái đất. Cơ quan vũ trụ châu Âu ước tính rằng phần lớn các mảnh vụn không được theo dõi này có thể dài chưa đến 1 cm.

Tại sao rác vũ trụ là mối đe?

Ngay cả những mảnh rác vũ trụ nhỏ cũng có thể gây ra thiệt hại đáng kinh ngạc bởi các vật thể này di chuyển trên quỹ đạo Trái đất với vận tốc cực lớn. Chúng thường di chuyển với tốc độ lớn hơn 25.200 km/h, gấp 10 lần tốc độ của viên đạn.

Tác động từ vụ va chạm sẽ rất lớn nếu hai vật thể đi ngược chiều trên quỹ đạo xảy ra va chạm trong không gian.

Điều này có nghĩa là ngay cả những vật thể có kích thước bằng hạt đậu cũng có thể phát nổ nguy hiểm trên quỹ đạo. Điều này đã được chứng minh vào năm 2016 khi một mảnh sơn nhỏ từ một thiết bị va chạm với cửa kính của Trạm vũ trụ quốc tế ISS. Kết quả của vụ va chạm dẫn đến một vết lõm dài 0,6 cm trên cửa.

Rác vũ trụ có lao xuống Trái đất?

Theo Live Science, rác vũ trụ thường xuyên xâm nhập vào Trái đất. Từ 200 đến 400 mảnh rác vũ trụ được theo dõi trung bình rơi xuống bầu khí quyển của Trái đất mỗi năm.

Khi chúng lao vào bầu khí quyển và không bao giờ chạm tới mặt đất, phần lớn rác vũ trụ rơi tự do này đủ nhỏ để bị đốt cháy hoàn toàn. Các vật thể lớn hơn có thể còn sót lại một số bộ phận, nhưng chúng thường rơi xuống các đại dương.

Tuy nhiên, rác vũ trụ không phải lúc nào cũng rơi xuống biển. Điển hình là vào tháng 8/2022, mảnh vỡ từ tàu vũ trụ SpaceX Crew Dragon rơi xuyên qua bầu khí quyển và đâm xuống một trang trại ở Australia. Sau vụ va chạm, mảnh vỡ này dài tới 3 m và cắm sâu xuống đất liền.

Nga đâm vào tàu vũ trụ thương mại Iridium đang hoạt động của Mỹ vào ngày 10/2/2009, trong số các sự cố khác liên quan đến rác vũ trụ. Hơn 2.300 mảnh rác vũ trụ lớn được tạo ra do vụ va chạm, khiến hai tàu vũ trụ bị phá hoàn toàn.

Một vệ tinh quân sự đang hoạt động của Trung Quốc đã bị phá vào tháng 3/2021 do mảnh tên lửa của Nga va chạm. Một mảnh rác vũ trụ nhỏ không xác định từ tháng 6/2021 đã va vào cánh tay robot của Trạm vũ trụ quốc tế ISS và làm hỏng thiết bị này.

Ngày càng có nhiều rác vũ trụ được thêm vào quỹ đạo hàng năm, điều này khiến các sự cố như trên trở nên thường xuyên hơn.

Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống