Vì sao Giải thưởng KHCN 3 triệu USD đóng góp nổi bật cho sự phát triển toàn cầu?

Đó là phần mở đầu bài viết của Giáo sư Sir Richard Henry Friend, Chủ tịch Hội đồng Giải thưởng VinFuture, vừa được đăng tải trên Devex, nền tảng tin tức hàng đầu thế giới về phát triển toàn cầu. Dưới đây là bản tóm tắt bài viết đang nhận được sự quan tâm của cộng đồng khoa học và độc giả trên toàn thế giới.

Giải thưởng nhấn mạnh "phụng sự nhân loại" làm trọng tâm

Các giải thưởng uy tín về khoa học công nghệ, như Nobel, Turing và Huy chương Field, tôn trọng những đổi mới đột phá và hỗ trợ tương lai của các lĩnh vực khoa học. Tuy nhiên, mối liên hệ giữa những giải thưởng này đối với lợi ích tiềm năng cho xã hội không phải lúc nào cũng rõ ràng.

Đây là một câu chuyện hoàn toàn khác đối với Giải thưởng VinFuture.

Giải thưởng VinFuture vinh danh những nhà phát minh, đổi mới trong lĩnh vực khoa học công nghệ dựa trên những đóng góp tích cực cho nhân loại. Một giải thưởng khoa học công nghệ có uy tín mang tính toàn cầu đã lần đầu tiên xuất hiện từ Global South (một thuật ngữ được sử dụng để mô tả một nhóm các quốc gia ở Châu Phi, Châu Mỹ Latinh và Châu Á đang phát triển). Ở tất cả các hạng mục giải thưởng, đặc biệt, yếu tố "phụng sự nhân loại" được đặt làm tiêu điểm.

Thông qua những đồng nghiệp nghiên cứu khoa học từ Việt Nam, tôi biết đến Giải thưởng VinFuture. Và giờ đây, tôi là Chủ tịch Hội đồng Giải thưởng VinFuture, sát cánh cùng các nhà khoa học hàng đầu trên toàn thế giới trong mọi lĩnh vực để cùng nhau tìm kiếm những đột phá dẫn đến tác động tích cực lớn nhất cho nhân loại.

Giải thưởng VinFuture đến từ Global South, không giống như những giải thưởng khoa học nổi tiếng khác. Giải thưởng được trao cho những công trình thực sự tạo ra thay đổi hữu hình và những cải tiến có quy mô lớn thúc đẩy sự phát triển của nhân loại, thay vì chỉ tạo ra đột phá trong phạm vi của từng lĩnh vực khoa học. Những công trình phải chứng minh đáp ứng ít nhất một trong các Mục tiêu Phát triển Bền vững của Liên Hiệp Quốc để được đề cử.

Quỹ VinFuture trao tặng các Giải Đặc biệt cho các nhà khoa học đến từ các quốc gia đang phát triển, nhà khoa học nữ và nhà khoa học trong các lĩnh vực nghiên cứu mới bên cạnh Giải thưởng Chính trị giá 3 triệu USD.

VinFuture và khao khát xây dựng cầu nối toàn cầu

Hướng phát triển của chương trình nghiên cứu phụ thuộc rất nhiều vào những giải thưởng quan trọng trên phạm vi toàn cầu như Giải thưởng VinFuture. Với các nhà nghiên cứu đang làm việc trong các lĩnh vực cụ thể, những giải thưởng danh giá thể hiện sự công nhận với các khám phá mới. Những giải thưởng cũng có thể thu hút tài trợ cho nghiên cứu chuyên sâu, hỗ trợ tài chính và mở ra những cánh cửa hợp tác và cơ hội mới.

Điều này giúp mở rộng không gian nghiên cứu, thúc đẩy và nhân rộng các đột phá khoa học và công nghệ, cho phép chúng được sử dụng và phát huy hết tiềm năng trên phạm vi toàn cầu. Điều này giúp nhiều công trình khoa học có thể được tiếp tục triển khai.

Khi là giải thưởng quốc tế đầu tiên đến từ một quốc gia ở Global South, điều đó càng làm cho ý nghĩa của giải thưởng trở nên quan trọng. Những giải thưởng được trao tặng, thể hiện qua những giá trị của Quỹ VinFuture và các tiêu chí hạng mục giải thưởng được thiết lập, dựa trên các tiêu chuẩn đánh giá ở phạm vi toàn cầu nhưng cũng "rất Việt Nam".

Các hạng mục giải thưởng nhấn mạnh vào những phát minh có tác động hữu hình đến nhân loại và giúp thay đổi đáng kể đến cuộc sống của người dân ở vùng Global South. Sự khao khát xây dựng cầu nối giữa lý tưởng và hiện thực hóa và cách thức nhân rộng những nỗ lực này để tạo tác động toàn cầu là điều khiến Giải thưởng VinFuture khác biệt với các giải thưởng quốc tế khác.

Với hạng mục Giải đặc biệt dành cho Nhà khoa học từ các quốc gia đang phát triển, giải thưởng cũng đặt trọng tâm tôn vinh những phát minh đang tạo ra sự thay đổi tích cực ở nhiều quốc gia. Ở nhiều khu vực trên thế giới, khoa học công nghệ đang được quan tâm thúc đẩy. Điều quan trọng là một giải thưởng xứng đáng với tầm vóc quốc tế cho những thành tựu của các nhà khoa học và nhà phát minh được công nhận.

Cả thế giới đang theo đuổi đổi mới sáng tạo trong khoa học và sự hợp tác toàn cầu đang ngày càng trở nên quan trọng, đặc biệt là khi đổi mới sáng tạo có thể nâng bước cho các nhà khoa học từ các nền kinh tế đang phát triển, giúp họ xây dựng các mối quan hệ hợp tác mới.

Chủ nhân Giải thưởng đến từ các quốc gia đang phát triển bắt đầu các nghiên cứu của họ từ sự thấu hiểu thấu đáo nhu cầu của những cộng đồng quanh họ và sự công nhận cùng những kết nối mà họ tạo dựng được là những điều vô giá.

Giải thưởng VinFuture tập hợp các nhà khoa học kiệt xuất từ khắp nơi trên thế giới, trong nhiều lĩnh vực khác nhau, với tư cách là chủ nhân Giải thưởng, thành viên Hội đồng Giải thưởng và Hội đồng Sơ khảo, cũng như là diễn giả tại các phiên thảo luận khoa học. Thông qua đó, các nhà khoa học hàng đầu trên thế giới đã tề tựu ở Việt Nam để cùng thảo luận về những nghiên cứu khoa học có tác động quy mô lớn đến sự phát triển của toàn nhân loại.

Giáo sư - Sir Richard Henry Friend hiện đang là Giáo sư Vật lý tại Đại học Cambridge (Anh) và là Giám đốc Chương trình Winton về Vật lý Bền vững của Trung tâm Maxwell thuộc Đại học Cambridge. Ông là một trong những nhà vật lý có ảnh hưởng nhất trên thế giới và hiện là Chủ tịch Hội đồng Giải thưởng VinFuture.

Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống