Các hộ dân sống ven đê bị ảnh hưởng trực tiếp bởi tình trạng sạt lở nghiêm trọng. (Ảnh: Huỳnh Anh/TTXVN)Những năm gần đây, tình trạng biến đổi khí hậu không chỉ diễn biến nhanh chóng, phức tạp mà các quy luật tự nhiên cũng dần thay đổi khó nắm bắt.
Trong thời điểm mùa mưa bão năm nay đang dần đến gần, thực tế đáng báo động đó một lần nữa lại tiếp diễn ở tỉnh Cà Mau.
Ám ảnh sạt lở, triều dâng
Tuyến đê biển Tây được thành lập vào năm 1997, có chiều dài 108 km và đi qua ba huyện U Minh, Trần Văn Thời và Phú Tân với tổng cộng 10 xã, 2 thị trấn.
Khi bảo vệ hơn 26.000 hộ dân và gần 129.000 ha đất sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng sản phía bên trong, Tuyến đê biển Tây có ý nghĩa rất lớn với sự phát triển kinh tế, xã hội và an ninh quốc phòng của tỉnh Cà Mau. Bên cạnh tình trạng sạt lở ngày đêm thường xuyên xảy ra, tình trạng triều cường thường xuyên dâng cao luôn luôn là mối đe trực tiếp đến tính mạng và tài sản của người dân địa phương khi xảy ra mưa bão.
Do ảnh hưởng của áp thấp nhiệt đới, tỉnh Cà Mau đã công bố tình trạng khẩn cấp về thiên tai về sạt lở bờ biển Tây đoạn từ bờ Nam cống Kênh Mới đến bờ Bắc cống Đá Bạc, Vàm Tiểu Dừa vào tháng 7/2022. Vào thời điểm đó, tại các đoạn đê này đều bị sạt lở đặc biệt nghiêm trọng, nguy cơ vỡ đê rất cao kết hợp với triều dâng cao không chỉ gây ngập lụt nhà cửa, diện tích đất sản xuất mà còn trực tiếp đe đến tính mạng của người dân địa phương.
Khi gió mùa Tây Nam bắt đầu thổi mạnh, một lần nữa nỗi ám ảnh về những vụ sạt lở đã ám ảnh người dân địa phương. Chị Trần Thanh, xã Khánh Bình Tây, huyện Trần Văn Thời, là một phụ nữ, lại thường xuyên đi biển một mình, vẫn chưa thể quên lần thoát chết trong đợt triều cường dâng cao kèm theo sóng lớn vừa qua.
"Trong thời gian đó, gió thổi mạnh kèm theo sóng lớn bao trùm qua kè. May mắn thay, sự việc chỉ xảy ra trong khoảng 5 phút, vì vậy tôi mới thoát được sự cố. Đợt triều cường vừa rồi đã gây ra thiệt hại tài sản rất lớn cho người dân, đặc biệt là những hộ sống ngoài đê, tài sản hầu như đều mất hết, có người vớt vát được chút đỉnh để bán ve chai.
[Cà Mau "gồng mình" đối phó với tình trạng sạt lở ven biển]
Mặc dù là một xã ven biển Tây nhưng Khánh Bình Tây lại là xã nằm trong vùng ngọt hóa của huyện Trần Văn Thời, đời sống của người dân vì thế cũng gắn liền với cây lúa, hoa màu. Kết quả là, địa phương đã bị ảnh hưởng nặng nề bởi những tác động cực đoan của biến đổi khí hậu dẫn đến sạt lở, nước biển dâng và các tác động này có tác động đáng kể đến đời sống và sản xuất của nhân dân địa phương.
Ông Đỗ Viết Thảo, ấp Thời Hưng, xã Khánh Bình Tây, huyện Trần Văn Thời, cho biết những năm gần đây, mỗi khi một cơn mưa bão đến gần, người dân địa phương lại nơm nớp lo ngại cảnh nước dâng cao tràn vào đồng lúa phía bên trong. "Người dân ở đây đa phần canh tác lúa 2 vụ, do đó, khi nước mặn từ biển tràn vào, không chỉ thiệt hai cho vụ lúa đang sản xuất mà còn khiến đất sản xuất bị nhiễm mặn, ảnh hưởng lớn đến việc canh tác những mùa vụ tiếp theo," ông Thảo nói.
Theo số liệu thống kê được thực hiện trong những năm gần đây, triều cường cao trung bình từ 2,5 đến2,6m, thậm chí có thời điểm cao hơn. Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Tô Quốc Nam đề cập đến vấn đề này. Trong khi các tuyến đê biển Tây chưa được nâng cấp, nơi cao nhất chỉ khoảng 1,6m; khi triều cường xảy ra sẽ bị ngập nặng, có tác động đáng kể đến đời sống và sản xuất của người dân.
"May mắn là ở phía Tây chúng ta còn có đê để bảo vệ sản xuất, còn ở phía Đông tình trạng sạt lở thậm chí còn nghiêm trọng hơn vì bình quân mỗi năm sạt lở ăn sâu từ 30 đến 40 mét vào đất liền. Hố Gùi là một ví dụ về các điểm sạt lở đặc biệt nghiêm trọng, có thể đạt tới 80m chỉ trong vòng một tháng. Tuy nhiên, không có hạ tầng trong khu vực này và không có cụm dân cư để so sánh, vì vậy nó lở tới đâu thì chịu mất đất tới đó," ông Tô Quốc Nam nói.
Thực tế đáng lo ngại hiện nay là khu vực bờ biển Đông chưa có đê kè bảo vệ, nên sóng biển cứ ngày đêm lấn sâu, dẫn đến mất đất và mất rừng là kết quả tất yếu. Theo thống kê, có trên 80 km trong số 142 km bờ biển Đông đang trong tình trạng sạt lở với nhiều mức độ khác nhau.
Ông Nguyễn Văn Tẻo, xã Tam Giang Tây, huyện Ngọc Hiển, cho biết gia đình ông đã sống ở đây được 18 năm, thế nhưng chỉ trong vài năm gần đây, gia đình ông đã phải dời nhà ba lần do sạt lở. "Lúc đầu, gia đình tôi có 3,6 ha đất sản xuất, nhưng do sạt lở, giờ đây chỉ còn vỏn vẹn 1,6 ha. Ông Tẻo ngậm ngùi nói rằng cuộc sống kinh tế của gia đình vì thế cũng rất bấp bênh.
Tốc độ sạt lở nhanh hơn khả năng ứng phó
Cà Mau, một tỉnh cực Nam Tổ quốc, được coi là một trong những địa phương dễ bị "tổn thương" do biến đổi khí hậu. Cà Mau được cho là phải chịu khoảng 17 trong số 22 loại hình thiên tai, theo đánh giá của các cơ quan chuyên môn.
Một hộ dân bị sạt lở nhà xuống kênh. (Ảnh: Huỳnh Anh/TTXVN)
Ủy ban Nhân dân tỉnh Cà Mau báo cáo rằng chỉ riêng tình trạng sạt lở bờ biển đã làm hư hại gần 26 km lộ giao thông và hơn 230 ngôi nhà, với tổng thiệt hại hơn 1.000 tỷ đồng. Đặc biệt, do tần suất và quy mô gia tăng, sạt lở đã làm mất hơn 5.200 ha rừng ven biển, diện tích mất tương đương với một xã của địa phương, chỉ trong 10 năm gần đây.
Khoảng 365 km bờ sông, trong đó có khoảng 114 km bờ sông đang bị sạt lở ở mức độ đặc biệt nguy hiểm, đang bị ảnh hưởng bởi tình trạng sạt lở hiện nay, hiện không chỉ xảy ra tại bờ biển.
Theo Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Cà Mau Lê Văn Sử, với tốc độ sạt lở như hiện nay, nếu không có giải pháp bảo vệ ngay lập tức, trong thời gian tới, sạt lở sẽ tiếp tục làm mất nhiều diện tích đất rừng phòng hộ ven biển. Việc xây dựng công trình phòng chống sạt lở không chỉ tốn kém mà còn khó khôi phục lại diện tích đất và rừng đã bị mất nếu sạt lở tiến sâu vào đất liền, mất đất, mất rừng và ảnh hưởng đến nhiều hạ tầng đã được xây dựng bên trong và các cụm dân cư ven biển.
"Thực hiện quyết định số 957/QĐ-TTg ngày 6/7/2020 của Thủ tướng Chính phủ, tỉnh Cà Mau đã xây dựng kế hoạch để thực hiện nhiệm vụ phòng, chống sạt lở bờ sông và bờ biển của địa phương đến năm 2030. Mặc dù địa phương đã rất cố gắng thực hiện kế hoạch phòng, chống lở bờ biển và bờ sông, nhưng ông Lê Văn Sử nêu thực tế rằng tác động của biến đổi khí hậu dẫn đến sạt lở là cực kỳ phức tạp và nhanh hơn khả năng ứng phó.
Với tổng kinh phí hơn 1.800 tỷ đồng, gần 57km kè bảo vệ đã được xây dựng ở Cà Mau bằng nhiều nỗ lực và sự hỗ trợ từ Trung ương. Về vấn đề này, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Cà Mau Lê Văn Sử đánh giá, các công trình được bố trí đủ vốn và đầu tư hoàn thiện đã tạo ra hiệu quả rõ ràng, làm giảm sóng, chống sạt lở và bước đầu đã gây bồi, tạo bãi, khôi phục gần 1.000 ha rừng phòng hộ.
Hiện tại, tỉnh Cà Mau và Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đang tiếp tục triển khai thực hiện gần 31,2km với kinh phí trên 1.200 tỷ đồng để xây dựng kè bảo vệ những đoạn sạt lở đặc biệt nguy hiểm.
Trên 20% chiều dài bờ biển của tỉnh Cà Mau hiện đang được đầu tư nâng cấp hệ thống đê, bất chấp những nỗ lực trong triển khai thực hiện các giải pháp công trình. Do đó, tỉnh Cà Mau kiến nghị Chính phủ cho phép tỉnh xây dựng Đề án đầu tư kè phòng, chống sạt lở bờ biển, bờ sông trên địa bàn tỉnh và cung cấp vốn từ nguồn dự phòng ngân sách phòng, chống thiên tai của Trung ương để thực hiện. Mục tiêu đến năm 2025 hoàn thành các công trình kè biển ở những đoạn bờ biển, bờ sông bị sạt lở nguy hiểm.
Vùng bán đảo Cà Mau đang phải đối mặt với những thách thức nghiêm trọng do tác động của biến đổi khí hậu. Cà Mau lại tiếp tục "căng mình" ứng phó trước rủi ro thiên tai khi mùa mưa bão năm nay đến gần./.
Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống
Nguồn tin: www.vietnamplus.vn
Tham gia bình luận