Chi phí điện và tiếng nói của con người trong cuộc

Để phổ biến những thông tin hữu ích này tới mọi người, có lẽ bộ phận phụ trách truyền thông và đối ngoại của điện lực cần thực hiện một số biện pháp. Bằng cách này, thay vì luôn cảm thấy khó khăn nhất là trong thời điểm kinh tế hiện nay khi giá điện tăng, người sử dụng điện sẽ hiểu rõ hơn, đồng cảm hơn với ngành điện.

Điện năng là một loại hàng hóa đặc biệt quan trọng, mặc dù nó đến muộn hơn một số hàng hóa khác, nhưng điện thực sự cần thiết cho sản xuất và sinh hoạt của nhân dân. Do đó, nó được quản lý đặc biệt và được coi là một mặt của an ninh liên quan đến tồn vong của quốc gia, hay cụ thể hơn là an ninh năng lượng.

Điện là mặt hàng càng tiêu thụ nhiều càng đắt.

Thông thường, hàng hóa được tiêu thụ càng nhiều thì giá sẽ càng rẻ, với ưu đãi khuyến mại được thêm vào. Tuy nhiên, khi sử dụng nhiều, điện không như vậy; thay vào đó, khi càng sử dụng nhiều, giá càng tăng theo từng bậc mức tiêu thụ, vì chúng ta thiếu điện.

Để đảm bảo cuộc sống ổn định cho nhân dân, chúng ta hiện đang cần mua thêm điện từ Lào, Trung Quốc. Khi giá điện điều chỉnh tăng lên 3%, không ít người cảm thấy khó chịu khi phải trả tiền mua điện mà không được coi như thượng đế. Họ thắc mắc vì sao một doanh nghiệp tư nhân làm thuỷ điện nhỏ, điện gió, điện mặt trời lại gặp khó khăn khi bán điện cho tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) trong khi luôn phàn nàn về việc thiếu điện.

Họ thậm chí còn so sánh chúng ta với các quốc gia đòi tư nhân hóa ngành điện để tăng sức cạnh tranh. Họ quên rằng nếu nhà nước buông tay không quản lý, bù lỗ để cho tư nhân tự do sản xuất, kinh doanh điện, thì giá điện ít nhất cũng sẽ gấp đôi hiện nay chứ không thể được giá như hiện nay. Giá điện sẽ tăng theo ngay lập tức chứ không ổn định như hiện nay, bất kể khi thị trường nguyên liệu biến động, khô hạn hoặc thiếu nắng, thiếu gió, chiến tranh....

Điều này cần sự giải thích của người trong cuộc là người có chuyên môn kỹ thuật hơn là chỉ là suy đoán của một số người. Tương tự như cách anh bạn làm với điện lực giải thích, điện có thể được hiểu đơn giản là giống như hệ thống nước, bơm lên là phải dùng hết, không để tồn hay để lưu lại được.

Cần các trạm biến áp giống như trạm bơm nước để duy trì sự ổn định như duy trì áp lực nước trong đường ống. Nếu từ điểm phát đến điểm tiêu thụ càng xa thì sẽ có hiện tượng hao hụt thất thoát điện năng. Các thiết bị kỹ thuật trong ngành điện phần lớn phải nhập khẩu từ nước ngoài, cộng thêm chi phí vận chuyển, lắp đặt, bảo dưỡng nên chi phí rất cao, trong khi giá điện phải rẻ để đảm bảo cho sản xuất và sinh hoạt của nhân dân.

Giá bán bán điện của Việt Nam hiện chỉ bằng một nửa giá trung bình thế giới, rẻ hơn các các nước Đông Nam Á như Campuchia, Lào, Indonesia.

Trên thực tế, Luật Điện lực sửa đổi Luật số 03/2022/QH15 của Quốc hội cho phép tư nhân xây dựng và vận hành lưới điện truyền tải. Cũng không ít doanh nghiệp đầu tư nhà máy và bán điện cho EVN, nhưng nếu để họ tự kéo đường dây đến nhà dân rồi bán điện thì chắc chắn không thể cạnh tranh được với EVN dù có tăng giá gấp ba vì chi phí cho hệ thống truyền tải, điều độ và đường dây khiến họ không chắc về thời điểm thu hồi đủ vốn đầu tư.

Khi công suất trồi sụt thất thường cần xây dựng hệ thống lưới truyền tải và điều độ với chi phí đáng kể khác với loại điện truyền thống như nhiệt điệt hay thuỷ điện, điện gió, điện mặt trời công suất không ổn định phụ thuộc vào sự biến động của thời tiết để đấu nối lên mạng điện. Do đó, càng mua càng lỗ cũng đã là ưu đãi lớn rồi. EVN mua lại với giá thậm chí còn cao hơn giá EVN bán ra.

Hệ thống lưới điện là hệ thống phức tạp, cần bộ phận điều độ để điều tiết lưu lượng dòng điện. Nếu phụ tải quá cao dẫn đến sụt áp, có thể dẫn đến rã lưới, gây hại cho toàn hệ thống. Nếu một trong bốn lốp xe bị nổ hoặc xẹp hơi, tai nạn như rã lưới chắc chắn sẽ xảy ra. Kết hợp thuỷ điện, nhiệt điện, điện gió, điện mặt trời phải nhịp nhàng như khi lái xe trên cao tốc với bốn bánh đầy hơi. Lượng điện tiêu thụ cũng không ổn định khi vào giờ cao điểm thì phụ tải tăng rất cao, nhưng vào giờ thấp điểm thì tiêu thụ điện ít hơn hẳn. Nếu điều độ cân không chính xác, máy phát chạy dầu phát bù phải được sử dụng để bù đắp chi phí, điều này làm tăng giá bán.

Nếu chỉ tính đơn giản thì không biết bao nhiêu đời bán, thu tiền điện ở đó mới thu hồi được vốn xây dựng đường dây chứ chưa nói gì đến lãi lỗ. EVN bán điện cho vùng sâu, vùng xa, hải đảo với mức giá điện không khác so với thành phố.

Theo Global Petrol Prices, giá bán điện của Việt Nam hiện chỉ bằng một nửa so với mức trung bình toàn cầu và rẻ hơn so với các quốc gia Đông Nam Á như Campuchia, Lào, Indonesia... Giá điện chắc chắn tăng cao hơn đáng kể khi giá nguyên liệu đầu vào như than, dầu, khí gas... tăng hơn trước rất nhiều. Nếu giá điện không được chính phủ quản lý phù hợp với chức năng phát triển kinh tế, xã hội, thì giá điện chắc chắn sẽ tăng cao hơn nhiều.

Do khả năng bù tải rất nhanh của loại hình này, EVN đôi khi phải nhờ bên nhà máy khí, điện, đạm dừng sản xuất phân đạm để dành khí gas cho máy phát điện.

Thay vì phàn nàn trách móc về việc giá điện tăng, hãy tìm mọi cách để tăng thu nhập bù đắp cho số tiền phải chi trả. Sử dụng điện thật tiết kiệm để giảm chi phí nếu chưa có cách nào.

Diễn đàn Doanh nghiệp

Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống