'Chống' biến đổi khí hậu: Việt Nam tham gia sâu, đóng góp thực chất

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cùng các nguyên thủ quốc gia tham dự Hội nghị COP26. (Nguồn: Cục BĐKH)

Nghị định thư Kyoto được ban hành trong bối cảnh biến đổi khí hậu toàn cầu đang trở thành vấn đề cấp bách. Trong 15 năm qua, Cục Biến đổi khí hậu đã khẳng định được vị trí, vai trò trong dòng chảy hội nhập, với những dấu ấn quan trọng đóng góp cho sự phát triển bền vững của đất nước.

Trao đổi với phóng viên Báo Điện tử VietnamPlus, Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu Tăng Thế Cường nhấn mạnh rằng trong 1,5 thập kỷ qua, Việt Nam đã tích cực tham gia, đóng góp đáng kể vào nỗ lực toàn cầu ứng phó với biến đổi khí hậu, khẳng định công tác quản lý về biến đổi khí hậu và bảo vệ tầng ozone.

giải quyết thách thức, tăng cường hội nhập

- Trước tiên, xin ông cho biết những dấu ấn nổi bật trong hành trình ứng phó với biến đổi khí hậu ở Việt Nam?

Cục trưởng Tăng Thế Cường: Một trong những quốc gia bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi biến đổi khí hậu là Việt Nam. Để tăng cường công tác quản lý nhà nước về khí tượng văn và biến đổi khí hậu đáp ứng yêu cầu thực tiễn, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã thành lập Cục Khí tượng văn và Biến đổi khí hậu (nay là Cục Biến đổi khí hậu) vào năm 2008.

Công tác quản lý khí tượng văn được thiết lập thống nhất từ Trung ương đến địa phương trong giai đoạn 2008–2013, tạo cơ sở cho công tác ứng phó với biến đổi khí hậu. Cục đã triển khai xây dựng mạng lưới quan trắc khí tượng văn và đề án hiện đại hóa công nghệ dự báo giai đoạn 2010–2012, quy chế thông tin cảnh báo, dự báo thiên tai trên biển, quy chế báo áp thấp nhiệt đới, bão và lũ.

Cục cũng đã thực hiện nhiều hoạt động tuyên truyền ứng phó với biến đổi khí hậu, hỗ trợ các cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức chính trị-xã hội và cộng đồng dân cư hiểu rõ về nguyên nhân, tác động của biến đổi khí hậu đối với môi trường và an sinh xã hội, đặc biệt là các giải pháp pháp nhằm giảm thiểu tác động của biến đối khí hậu và tăng cường năng lực thích ứng.

Việt Nam tiếp tục thể hiện cam kết hội nhập mạnh mẽ vào nỗ lực toàn cầu nhằm giải quyết những thách thức nghiêm trọng do biến đổi khí hậu gây ra trong giai đoạn từ năm 2013 đến năm 2017. Việt Nam là một trong những quốc gia sớm xây dựng Đóng góp dự kiến do quốc gia tự quyết định, thể hiện nỗ lực và trách nhiệm cao trong ứng phó với biến đổi khí hậu toàn cầu, cùng với việc thông qua Thỏa thuận Paris tại COP21.

Cục đã tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Hệ thống quốc gia về kiểm kê khí nhà kính, Chính phủ phê duyệt Thỏa thuận Paris, ban hành Kế hoạch thực hiện Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu và Ban Chấp hành Trung ương Đảng XI ban hành Nghị quyết số 24NQ/TW về chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường.

Đặc biệt, với việc Quốc hội thông qua luật Bảo vệ Môi trường năm 2014 và luật Khí tượng văn năm 2015, đã tiếp tục khẳng định khẳng định vai trò, vị thế quản lý nhà nước đối với khí tượng văn và biến đổi khí hậu.

Nhận thức về tính cấp thiết, khả năng sống sót trong ứng phó với biến đổi khí hậu của các cấp, các ngành và toàn xã hội đã được nâng lên rõ rệt nhờ những nỗ lực của cơ quan quản lý nhà nước. Mỗi người dân phải tự mình giải quyết các tác động của biến đổi khí hậu, điều này đã thu hút sự tham gia của toàn bộ hệ thống chính trị từ trung ương đến địa phương.

Cục Biến đổi khí hậu đã đặt ra những cột mốc quan trọng trong công tác quản lý nhà nước về biến đổi khí hậu từ năm 2017 đến nay, đóng góp tham mưu cho lãnh đạo Đảng, Nhà nước có những quyết sách mang tầm chiến lược, qua đó giúp Việt Nam có nhiều đóng góp thực chất vào nỗ lực chung toàn cầu.

Luật Bảo vệ Môi trường năm 2020 đã bổ sung các quy định về thích ứng với biến đổi khí hậu, giảm nhẹ phát thải khí nhà kính, bảo vệ tầng ozone, tổ chức và phát triển thị trường carbon, quy định rõ ràng về kiểm kê khí nhà kính, lồng ghép nội dung ứng phó với biến đổi khí hậu vào chiến lược, quy hoạch, cơ sở dữ liệu quốc gia về biến đổi khí hậu và thực hiện cam kết quốc tế. Các văn bản quy định chi tiết hướng dẫn thi hành luật đã được xuất bản.

Tại Hội nghị COP26, Việt Nam, cùng với 147 quốc gia, những người chiếm gần 90% lượng khí thải nhà kính và hơn 90% GDP trên thế giới, đã cam kết đưa mức phát thải ròng về "0" vào giữa thế kỷ. Sau hội nghị COP26, Thủ tướng Chính phủ đã thành lập Ban Chỉ đạo triển khai thực hiện cam kết tại COP26, đã ban hành các chính sách quan trọng, chiến lược và đang được triển khai thực hiện.

Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà (nay là Phó Thủ tướng Chính phủ) dẫn đầu đoàn Việt Nam tham dự Hội nghị COP27. (Nguồn ảnh: Cục BĐKH)

Đó là những điểm nhấn quan trọng trong bức tranh hội nhập của đất nước với quốc tế về biến đổi khí hậu, khẳng định vị thế, mang lại cho Việt Nam những lợi ích "kép" từ cơ hội tiếp cận tri thức, công nghệ, tài chính xanh và thực hiện tái cơ cấu lại nền kinh tế cũng như chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu.

Tham gia sâu vào nỗ lực chung của toàn cầu

- Biến đổi khí hậu hiện đang có xu hướng diễn biến phức tạp. Vậy Cục Biến đổi khí hậu đã tham gia như thế nào vào "cuộc chiến lớn" chống biến đổi khí hậu này để giảm bớt các rủi ro, thiệt hại có thể xảy ra do thiên tai, khí hậu cực đoạn?

Cục trưởng Tăng Thế Cường: Ứng phó với biến đổi khí hậu trên toàn cầu và ở nước ta đã chuyển sang một giai đoạn mới, với những cơ hội từ việc Việt Nam đã và đang tham gia sâu và thực chất vào nỗ lực chung của toàn cầu.

Cục đã tham mưu cho bộ để đề xuất cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ nhiều nội dung quan trọng, cập nhật những xu hướng mới của quốc tế và định hướng rõ các vấn đề cấp bách, ưu tiên gắn với việc thực hiện Thỏa thuận Paris và các cam kết của Việt Nam tại COP26, chẳng hạn như Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu giai đoạn đến năm 2050, Kế hoạch hành động giảm phát thải khí metan đến năm 2030, Đóng góp do quốc gia quyết định (NDC) cập nhật năm 2022.

Thông qua các hoạt động đàm phán, hợp tác quốc tế, nhiều đối tác và tổ chức quốc tế đánh giá cao những nỗ lực của Việt Nam và cho rằng Việt Nam đang trở thành hình mẫu của một quốc gia chịu nhiều tác động của biến đổi khí hậu đã, đang có những nỗ lực vượt bậc, đóng góp vào mục tiêu chung của toàn cầu.

- Tại Việt Nam, nhận thức của cộng đồng, doanh nghiệp và người dân đã thay đổi như thế nào từ những chính sách quan trọng nêu trên?

Cục trưởng Tăng Thế Cường: Đến nay, phần lớn các địa phương đã ban hành Kế hoạch hành động ứng phó với biến đổi khí hậu, Kế hoạch thực hiện Thỏa thuận Paris đồng thời tổ chức triển khai, quán triệt về các cam kết của Việt Nam tại hội nghị COP26.

Các địa phương cũng chủ động đôn đốc, chỉ đạo các cơ sở trên địa bàn thuộc đối tượng phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính theo quy định pháp luật.

Để đạt mục tiêu phát thải ròng "0

Đặc biệt, cộng đồng và người dân nói chung đã nhận thức khá đầy đủ về biến đổi khí hậu trong thời gian qua; đã có nhiều mô hình thích ứng với biến đổi khí hậu được triển khai, bao gồm các mô hình thích ứng dựa trên cộng đồng, thích ứng dựa trên hệ sinh thái và các mô hình thích ứng thông minh.

Có thể thấy biến đổi khí hậu đã trở thành một trong những trọng tâm, nội dung quan trọng trong các chương trình nghị sự của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, trong các chủ trương, chiến lược phát triển đất nước với vai trò vừa là mục tiêu vừa là động lực dẫn dắt.

- Ông có thể chia sẻ về lộ trình và nhiệm vụ quan trọng sắp tới với vai trò là người đứng đầu Cục Biến đổi khí hậu?

Theo Cục trưởng Tăng Thế Cường, công cuộc ứng phó với biến đổi khí hậu về dài hạn đang có xu hướng chuyển dịch tích cực, mang lại những kỳ vọng mới.

Trong ngắn hạn, khi biến đổi khí hậu vẫn còn diễn biến phức tạp, các nỗ lực ứng phó toàn cầu chỉ đơn giản là mở ra những kỳ vọng, do đó vẫn cần tiếp tục chủ động ứng phó với những tác động bất lợi của biến đổi khí hậu.

Do đó, Cục phải tích cực tham gia, đóng góp nhiều sáng kiến toàn cầu và khu vực về biến đổi khí hậu nhằm hỗ trợ phát triển kinh tế-xã hội, thúc đẩy chuyển đổi mô hình phát triển theo hướng bền vững, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, ít phát thải và phải chủ động tham mưu tiếp tục hoàn thiện các quy định pháp luật ứng phó với biến đổi khí hậu.

Trân trọng cảm ơn ông!

Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống