Mùa sinh sản của loài rùa biển ở Vườn Quốc gia Côn Đảo

Mua sinh san cua loai rua bien o Vuon Quoc gia Con Dao hinh anh 1

Cận cảnh quá trình rùa biển ghép đôi giao phối gần bờ tại Bãi Cát Lớn-Hòn Bảy Cạnh, Vườn quốc gia Côn Đảo. (Ảnh: TTXVN phát)

Rùa xanh (Chelonia mydas), còn được gọi là Vích, di chuyển đến các đại dương xa xôi để tìm nơi sinh sản của chúng hàng năm. Ở đây, chúng bắt đầu ghép đôi giao phối và xây tổ đẻ trứng.

Rùa xanh (Chelonia mydas), Đồi mồi mồi (Eretmochelys imbricata), Đồi mồi dứa (Lepidochelys olivacea) và Rùa quản đồng (Caretta caretta) là bốn loài rùa biển được biết đến ở vùng biển Côn Đảo.

Quần thể rùa xanh lên đẻ hàng năm ở đây là quần thể lớn nhất ở Việt Nam. Có hơn 150 lần rùa mẹ lên đẻ hàng năm ở Bãi Cát Lớn - Hòn Bảy Cạnh, Bãi Dương-Hòn Bãy Cạnh, Hòn Cau, Hòn Tài và Hòn Tre Lớn, trong số 18 bãi cát được ghi nhận là bãi đẻ của rùa.

Các nhà khoa học ước tính tuổi thọ trung bình chung của rùa biển là khoảng 50 năm, dựa trên số liệu theo dõi rùa mẹ di cư lên đẻ trứng tại các bãi biển.

Một số loài, như rùa xanh, quản đồng, có tuổi thọ cao từ 70 đến 80 năm. Các loài rùa biển được liệt kê trong Sách đỏ của Việt Nam và Thế giới và đang trên bờ tuyệt chủng. Các hành vi săn, bắt, buôn bán, vận chuyển, sử dụng các loài rùa biển và sản phẩm của chúng đều bị nghiêm cấm theo luật pháp Việt Nam.

[Vườn Quốc gia Côn Đảo ấp nở và thả về biển gần 123.000 con rùa biển]

Theo các nghiên cứu của Phòng Bảo tồn và Hợp tác Quốc tế-Vườn Quốc gia Côn Đảo, Rùa xanh có đường kính trung bình dài 93 cm, rộng 84 cm và nặng 90 kg.

Rùa xanh làm tổ quanh năm, bắt đầu từ tháng 5 và kết thúc vào tháng 10. Rùa xanh di cư từ vùng kiếm ăn đến khu vực làm tổ khi mùa sinh sản đến gần.

Trên đường di cư và trước khi đến các bãi đẻ, thời kỳ giao phối diễn ra trong khoảng thời gian từ một đến hai tháng. Rùa cái lên bãi làm tổ đẻ lần đầu sau khi giao phối 2-4 tuần, rùa đực di cư về khu vực kiếm ăn.

Rùa mẹ tiếp tục đẻ lần thứ hai sau chu kỳ đẻ trứng từ 11 đến 13 ngày. Một cá thể rùa mẹ trong mùa sinh sản bình quân đẻ 3 lần, chu kỳ sinh sản giữa 2 mùa là 1–5 năm.

Một cá thể rùa mẹ đẻ 11 tổ/năm và đạt số trứng kỷ lục 993 quả trứng, theo hồ sơ được ghi nhận trên Côn Đảo.

Rùa biển lên bãi đẻ thành công 50 tổ trong bốn tháng đầu năm 2023; tổng cộng có 134 tổ (cộng dồn các tổ đẻ những tháng cuối năm 2022) được ấp nở. Lực lượng Kiểm lâm, tình nguyện viên và du khách thả về biển có kiểm soát hơn 8 nghìn cá thể rùa con.

Ông Nguyễn Văn Vững, chuyên viên Phòng Bảo tồn và Hợp tác Quốc tế, cho biết Rùa xanh mất khoảng 2-3 giờ để làm tổ và đẻ trứng. Ông là nhân viên gắn bó lâu năm với công tác bảo tồn rùa biển tại Vườn Quốc gia Côn Đảo.

Mua sinh san cua loai rua bien o Vuon Quoc gia Con Dao hinh anh 2

Rùa lên Bãi Cát Lớn-Hòn Bảy Cạnh ở Vườn quốc gia Côn Đảo đẻ trứng. (Ảnh: TTXVN phát)

Rùa xanh lên bãi đẻ thường vào lúc triều cao; chúng sử dụng hai bơi trước đào tổ trên phần trên, hai bơi sau đào tổ dưới phần dưới, đào tổ rùa đến độ sâu khoảng 60–70 cm. Khi đào tổ xong, rùa bắt đầu đẻ trứng (một hoặc 2-4 trứng một lần), thời gian giữa các lần trứng rơi từ 30 giây đến 1 phút.

Số lượng trứng trung bình trên mỗi tổ là 85, trứng có đường kính trung bình 5 cm và trọng lượng trung bình 56 g. Rùa mẹ tiếp tục đẻ lần thứ hai sau thời gian nghỉ tạo trứng. Mỗi rùa mẹ bình quân đẻ ba tổ trong năm, với chu kỳ sinh sản giữa hai mùa bình quân 3 năm.

Ông Nguyễn Văn Vững nói thêm rằng sau khi trứng được đẻ, 6 giờ tiếp theo là thời gian phôi tạm dừng phát triển để trứng có thể chịu được sự va đập nhẹ và xáo trộn. Những tổ trứng không an toàn ngoài bãi được chuyển đến hồ ấp trứng nhân tạo được tạo ra bằng cách sử dụng rùa mẹ đẻ ngoài bãi tự nhiên trong thời gian này.

Nếu nhiệt độ của tổ trứng rùa từ 26 đến 30 độ C, tỷ lệ nở của con đực cao hơn con cái; nếu nhiệt độ cao từ 30 đến 40 độ C, tỷ lệ này cao hơn tỷ lệ của con cái. Tỷ lệ đực và cái trong tổ trứng từ 26 đến 30 C là 50/50. Rùa con nở bình quân 55 ngày, trứng nở 83% thời gian.

Rùa con sẽ tự ngoi lên mặt đất sau khi nở 2-3 ngày (chủ yếu vào ban đêm, lúc trời mát, triều lên cao) và bò xuống bãi, hướng thẳng ra đại dương. Rùa con bơi liên tục 1-2 ngày trong trạng thái được gọi là "bơi trong mê" để càng xa bờ càng tốt.

Sau đó, rùa con trôi nổi trong đại dương như sinh vật phù du trong vài năm, sau đó chúng di chuyển từ vùng nước sâu ở đại dương vào các vùng nước nông có thảm cỏ biển, rạn san hô, rừng ngập mặn để tìm kiếm mồi.

Rùa đến độ tuổi trưởng thành trong 25–25 năm và có lần di cư đầu tiên đến các khu vực giao phối, làm tổ nơi chúng được sinh ra. Con đực bơi về vùng kiếm ăn sau khi kết thúc mùa giao phối, con cái lên bãi đẻ trứng. Chúng trở lại vùng kiếm ăn khi kết thúc mùa đẻ trứng. Vòng đời của rùa biển tiếp tục như vậy theo thời gian.

Theo thống kê của Vườn Quốc gia Côn Đảo, 11.643 rùa mẹ lên bãi đẻ trứng trong độ tuổi từ 1993 đến 2022, trong đó 31.400 tổ rùa đẻ trứng, 2.898.640 trứng được cứu hộ, di dời, ấp nở thành công và 2.238.597 cá thể rùa con được thả về biển. Hơn 80% số lần rùa nở và được thả về biển đã xảy ra.

Máy định vị đường di cư cho 10 cá thể rùa mẹ đã được Vườn Quốc gia Côn Đảo sử dụng. Kết quả ghi nhận vùng biển xung quanh đảo Phú Quý, đảo Trường Sa (Việt Nam), vùng biển đảo Palawan (Philippines), vùng biển Sihanoukvillele (Campuchia), vùng biển phía đông bang Pahang (Malaysia) và vùng biển xung quanh đảo Natuna, phía đông tỉnh Riau(Indonesia).

Hơn 5.750 cá thể rùa mẹ lên bãi làm tổ cũng được Vườn Quốc gia Côn Đảo đeo thẻ theo dõi đặc tính sinh học, hình thái học. Kết quả cho thấy bình quân rùa mẹ đẻ 3 tổ mỗi mùa; sau 3 năm rùa mẹ quay về Côn Đảo một lần, bình quân 90 trứng mỗi tổ và rùa con sẽ nở sau 55 ngày ấp tự nhiên.

Hiện tại, Côn Đảo có 18 bãi cát có rùa mẹ đẻ trứng, mỗi bãi có chiều dài khoảng 3,5 km và diện tích mặt bãi 24ha. Các bãi đẻ của rùa biển được lực lượng Kiểm lâm thường trực, tuần tra và bảo vệ vào ban đêm. Các bãi này thường xuyên được vệ sinh, san lấp để rùa mẹ có thể đẻ trứng thuận lợi.

Sau khi rùa đẻ trứng, tất cả các tổ trứng đều được di chuyển, dời vào hồ ấp để đảm bảo tỷ lệ nở cao và tránh hao hụt do bất lợi từ thiên nhiên và con người. Rùa biển phải chịu rất nhiều mối nguy hiểm từ cả con người và thiên nhiên trong suốt vòng đời của chúng từ khi sinh ra đến khi trưởng thành.

Chương trình bảo tồn rùa biển đầu tiên của Việt Nam được thực hiện thành công tại Vườn Quốc gia Côn Đảo. Có hơn 150.000 rùa con được thả về biển và khoảng 450 cá thể rùa mẹ lên bãi đẻ mỗi năm.

Thủ tướng Chính phủ đã trao Bằng khen cho Vườn Quốc gia Côn Đảo vào tháng 12/2022 vì đã có thành tích trong công tác bảo tồn rùa biển.

Vườn được Trung tâm Sách Kỷ lục Việt Nam xác lập kỷ lục "Nơi nuôi ấp và thả rùa con về biển nhiều nhất Việt Nam" vào tháng 1/2009./.

Trong mùa sinh sản hàng năm, nhiều rùa mẹ sinh sản ở Bãi Cát Lớn-Hòn Bảy Cạnh, Vườn quốc gia Côn Đảo. (Ảnh: TTXVN phát)
Rùa xanh bắt cặp ngoài khơi vùng biển Côn Đảo. (Ảnh: TTXVN phát)
Cận cảnh quá trình rùa biển ghép đôi giao phối gần bờ tại Bãi Cát Lớn-Hòn Bảy Cạnh, Vườn Quốc gia Côn Đảo. (Ảnh: TTXVN phát)
Máy định vị đường di cư cho 10 cá thể rùa mẹ đã được Vườn quốc gia Côn Đảo đeo. (Ảnh: TTXVN phát)
Vùng biển Côn Đảo là nơi sinh sống của đồi mồi. (Ảnh: TTXVN phát)
Rùa lên Bãi Cát Lớn-Hòn Bảy Cạnh ở Vườn quốc gia Côn Đảo đẻ trứng. (Ảnh: TTXVN phát)
Hình ảnh rùa lên Bãi Cát Lớn-Hòn Bảy Cạnh ở Vườn quốc gia Côn Đảo đẻ trứng. (Ảnh: TTXVN phát)
Rùa con sẽ tự ngoi lên khỏi mặt đất chủ yếu vào ban đêm, khi trời mát và triều lên cao, bò xuống bãi và hướng thẳng ra đại dương bằng cách cảm nhận ánh sáng các vì sao, triều và từ trường Trái đất. Rùa con bơi liên tục trong 1-2 ngày trong trạng thái được gọi là "bơi trong mê" để càng xa bờ càng tốt. (Ảnh: TTXVN phát)
Theo thống kê của Vườn quốc gia Côn Đảo, 11.643 con rùa mẹ lên bãi làm tổ đẻ trứng từ năm 1993 đến năm 2022, trong đó cứu hộ, di dời thành công 31.400 tổ rùa với tổng số trứng là 2.898.640 trứng, ấp nở và thả về biển 2.238.597 cá thể rùa con; tỷ lệ rùa nở và thả về biển đạt 80,71 (Ảnh: TTXVN phát)
Khi tự tay mình thả rùa con về biển, các đoàn du khách rất thích thú. (Ảnh: TTXVN)
Bản đồ bãi rùa biển đẻ trứng ở Côn Đảo. (Ảnh: TTXVN phát)

Huỳnh Sơn (TTXVN/Vietnam+)

Trong mùa sinh sản hàng năm, nhiều rùa mẹ sinh sản ở Bãi Cát Lớn-Hòn Bảy Cạnh, Vườn quốc gia Côn Đảo. (Ảnh: TTXVN phát)
Rùa xanh bắt cặp ngoài khơi vùng biển Côn Đảo. (Ảnh: TTXVN phát)
Cận cảnh quá trình rùa biển ghép đôi giao phối gần bờ tại Bãi Cát Lớn-Hòn Bảy Cạnh, Vườn Quốc gia Côn Đảo. (Ảnh: TTXVN phát)
Máy định vị đường di cư cho 10 cá thể rùa mẹ đã được Vườn quốc gia Côn Đảo đeo. (Ảnh: TTXVN phát)
Vùng biển Côn Đảo là nơi sinh sống của đồi mồi. (Ảnh: TTXVN phát)
Rùa lên Bãi Cát Lớn-Hòn Bảy Cạnh ở Vườn quốc gia Côn Đảo đẻ trứng. (Ảnh: TTXVN phát)
Hình ảnh rùa lên Bãi Cát Lớn-Hòn Bảy Cạnh ở Vườn quốc gia Côn Đảo đẻ trứng. (Ảnh: TTXVN phát)
Rùa con sẽ tự ngoi lên khỏi mặt đất chủ yếu vào ban đêm, khi trời mát và triều lên cao, bò xuống bãi và hướng thẳng ra đại dương bằng cách cảm nhận ánh sáng các vì sao, triều và từ trường Trái đất. Rùa con bơi liên tục trong 1-2 ngày trong trạng thái được gọi là "bơi trong mê" để càng xa bờ càng tốt. (Ảnh: TTXVN phát)
Theo thống kê của Vườn quốc gia Côn Đảo, 11.643 con rùa mẹ lên bãi làm tổ đẻ trứng từ năm 1993 đến năm 2022, trong đó cứu hộ, di dời thành công 31.400 tổ rùa với tổng số trứng là 2.898.640 trứng, ấp nở và thả về biển 2.238.597 cá thể rùa con; tỷ lệ rùa nở và thả về biển đạt 80,71 (Ảnh: TTXVN phát)
Khi tự tay mình thả rùa con về biển, các đoàn du khách rất thích thú. (Ảnh: TTXVN)
Bản đồ bãi rùa biển đẻ trứng ở Côn Đảo. (Ảnh: TTXVN phát)