Phó Thủ tướng: Khai thác khoáng sản phải gắn liền với bảo vệ môi trường

Tổng cảnh phiên họp. (Ảnh: Văn Điệp/TTXVN)

Trần Hồng Hà, Phó Thủ tướng chủ trì cuộc họpHội đồng thẩm địnhCác loại khoáng sản sẽ được thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng theo quy hoạch từ năm 2021 đến năm 2050 (Quy hoạch).

Đảm bảo hài lợi ích

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên, người chủ trì cuộc họp, nhấn mạnh rằng chỉ có con người mới có nguồn tài nguyên thiên nhiên quý hiếm như khoáng sản. Vì vậy, Quốc hội và Chính phủ đã xác định rằng cần phải có một chiến lược ngành ở cấp quốc gia, trong đó ngành tài nguyên khoáng sản là một trong những lĩnh vực ưu tiên hàng đầu.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, 'Quy hoạch ngành quốc gia phải tuân thủ, đồng bộ với quy hoạch quốc gia'. Trên thực tế, quy hoạch quốc gia chưa được thông qua, nhưng quy hoạch ngành quốc gia đã được thông qua. Không thể thực hiện bất cứ điều gì nếu quy hoạch này không được thông qua, điều đó có nghĩa là sẽ không thể giải quyết được nhiều vấn đề liên quan đến tài nguyên khoáng sản trong những năm tới. Trong khi đó, các địa phương hiện đang tích cực hoàn thiện quy hoạch tỉnh và quy hoạch vùng. Các địa phương sẽ gặp khó khăn nếu quy hoạch ngành quốc gia không được phê duyệt. Sẽ mất nhiều thời gian và tốn kém để thực hiện các dự án quan trọng trong nước, như mục tiêu của đất nước đã nêu ra, nếu quy hoạch ngành quốc gia được thông qua muộn hơn so với các địa phương.

12 quy hoạch liên quan đến thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng các nhóm khoáng sản khác nhau đã được thực hiện trong những năm qua và đánh giá tác động của việc thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng khoáng sản đối với việc thúc đẩy hoạt động kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh, môi trường, đa dạng sinh học, cảnh quan và dịch vụ sinh thái.

Các quy hoạch liên quan đến việc khai thác và sử dụng khoáng sản cũng đã được điều tra, bao gồm đánh giá chủ trương, chiến lược phát triển kinh tế-xã hội, bảo vệ môi trường và các vấn đề liên quan. Tuy nhiên, công tác chế biến khoáng sản kim loại vẫn chưa được thực hiện theo các quy hoạch đã được phê duyệt trước đó với tỷ lệ thực hiện thấp (khai thác bauxite đạt 33%, titan 25%, chì-kẽm 27%, sắt 30%, cromit và mangan 0%).

Ngược lại, nhu cầu nguyên liệu khoáng sản trong nước dự kiến sẽ tăng trung bình 6,5%/năm theo tốc độ phát triển kinh tế và dự báo nhu cầu khoáng sản kim loại trên thế giới. Có nguy cơ thiếu hụt do nhu cầu kim loại cơ bản, kim loại hiếm và các nguyên liệu khoáng khác phục vụ công nghệ điện tử, pin năng lượng tăng lên.

Do đó, việc tạo Dự thảo Quy hoạch nhằm thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng các loại khoáng sản nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững, hiệu quả về kinh tế-xã hội và bảo vệ môi trường, gắn với bảo vệ an ninh, quốc phòng, hài giữa lợi ích của người dân, địa phương và doanh nghiệp. Để đảm bảo nguồn khoáng sản dự trữ quốc gia, chúng tôi đặc biệt khuyến khích và ưu tiên các thành phần kinh tế trong nước đầu tư vào các dự án khai thác, chế biến sâu khoáng sản quan trọng, có ý nghĩa chiến lược, sử dụng khoáng sản hợp lý, hiệu quả và bảo vệ cảnh quan thiên nhiên, di tích lịch sử-văn hóa, danh lam thắng cảnh và các tài nguyên thiên nhiên khác.

Việc sử dụng khoáng sản phải đảm bảo cân đối hài giữa xuất và nhập khẩu, đảm bảo nhu cầu sử dụng trong nước, cung cấp nguyên liệu cho các dự án chế biến, chỉ xuất khẩu khoáng sản đã qua chế biến đáp ứng các yêu cầu xuất khẩu theo quy định...

Phó Chủ tịch Hội đồng thẩm định, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên, đã phát biểu. (Ảnh: Văn Điệp/TTXVN)

Trong các năm 2021–2030 và 2030–2050, ngân sách nhà nước dự kiến sẽ dành khoảng 661.000 tỷ đồng để chi trả cho việc thăm dò, khai thác và chế biến các loại khoáng sản.

Các chiến lược, chính sách, tài chính, đầu tư, khoa học, công nghệ và môi trường; tuyên truyền, nâng cao nhận thức; đào tạo, tăng cường năng lực; hợp tác quốc tế; đáp ứng nguồn nhân lực; và tổ chức thực hiện và giám sát thực hiện quy hoạch đều được đề xuất trong kế hoạch.

Tại cuộc họp, các quan chức từ các bộ, ngành, địa phương, chuyên gia và nhà phản biện đã đánh giá cao việc xây dựng các dự thảo Quy hoạch, đòi hỏi một lượng nỗ lực đáng kể và bám sát các mục tiêu chính, yêu cầu lập kế hoạch đã được phê duyệt.

Dự thảo cơ bản tuân thủ các thủ tục và trình tự thẩm định được quy định trong pháp luật hiện hành, đồng thời thống nhất đề nghị Bộ Công Thương tiếp thu, chỉnh sửa và bổ sung theo các ý kiến góp ý, sau đó trình dự thảo lên cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Một số ý kiến đề nghị tiếp tục rà soát, cập nhật các văn bản pháp lý mới nhất, tiêu chuẩn hiện hành, bổ sung định hướng đánh giá tác động môi trường và cải tạo phục hồi môi trường của các dự án phục hồi thăm dò; quản lý chặt chẽ các biện pháp cải tạo môi trường đối với từng loại khoáng sản, công nghệ khai thác áp dụng; xem xét các mục tiêu tăng trưởng sản lượng alumin; cân nhắc lại các yêu cầu về công suất tối thiểu cho dự án đầu tư chế biến quặng titan.

Kết hợp nghiên cứu với các yêu cầu và quy hoạch của thị trường

Chúng tôi đánh giá cao những ý kiến phản biện, đề xuất tại cuộc họp,Trần Hồng Hà, Phó Thủ tướngDự thảo Quy hoạch đã tổng hợp, thu thập dữ liệu từ các quy hoạch đã, đang triển khai để đánh giá quy mô, trữ lượng khoáng sản; tuy nhiên, tôi nghĩ rằng cần phải bổ sung dữ liệu để bảo đảm chính xác và đáng tin cậy. Quy hoạch cũng cần tính đến các yêu cầu về công nghệ trong thăm dò, khai thác và chế biến khoáng sản để đánh giá chính xác trữ lượng và quy mô khoáng sản, nhất là những tài nguyên, khoáng sản có liên quan.

'Đối với những mỏ khoáng sản có thể bảo vệ, lưu giữ được, phải để dành cho thế hệ mai sau, thực hiện khai thác theo hình thức 'cuốn chiếu' để trả lại diện tích thực hiện các hoạt động kinh tế khác',' Phó Thủ tướng nhấn mạnh. Phó Thủ tướng cảnh báo không khai thác khoáng sản nếu phá vỡ cảnh quan hoặc những nơi khác có thể thúc đẩy hoạt động kinh tế hiệu quả, thân thiện hơn, đặc biệt là không hy sinh lợi ích của người dân.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh sự cần thiết của việc khai thác khoáng sản theo định hướng kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh, kinh tế carbon thấp và bảo vệ môi trường.

Phó Thủ tướng đề xuất sử dụng đất, đá thải làm vật liệu san lấp thông thường; nghiên cứu, đánh giá kỹ tầng đất sau khi khai thác các mỏ quặng lộ thiên để có phương án hoàn thổ phù hợp, hiệu quả hơn so với hiện nay. Ông cũng yêu cầu phân tích thực trạng các bãi thải đất, đá từ hoạt động khai thác mỏ.

Trần Hồng Hà, Phó Thủ tướng phát biểu kết luận. (Ảnh: Văn Điệp/TTXVN)

'Quy hoạch cần tính đến năng lực cơ sở hạ tầng, hệ thống giao thông, công nghệ khai thác, chế biến, v.v.' Phó Thủ tướng nói.

Phó Thủ tướng yêu cầuTổng cục Môi trường và Tài nguyên (Bộ Tài nguyên và Môi trường)"Gắn điều tra với quy hoạch và nhu cầu của thị trường", phối hợp chặt chẽ với Bộ Công Thương giải quyết bài toán cung-cầu thị trường.

Bộ Công Thương có chính sách quản lý hoạt động thăm dò, khai thác, chế biến khoáng sản hiệu quả, phục vụ phát triển kinh tế, bảo vệ cảnh quan và môi trường; tiếp thu nghiêm túc, giải trình đầy đủ, xây dựng cơ sở dữ liệu của Quy hoạch, cập nhật thường xuyên, kết nối, chia sẻ với các quy hoạch liên quan trong quá trình triển khai.tài nguyên khoáng sản chiến lược, đặc biệt./.

Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống