Chuyên gia AI Việt Nam: Quá sớm để nói ChatGPT khiến nhiều nghề nghiệp biến mất

Viện trưởng Viện Trí tuệ nhân tạo Chia sẻ với VTC News Khi mới ra mắt được vài tháng, chatbot AI đang "làm mưa làm gió" trên toàn thế giới.

- Là chuyên gia đầu ngành về công nghệ Theo ông, những khía cạnh nào của trí tuệ nhân tạo là lợi ích và những khía cạnh nào là lợi ích của nó. ChatGPT tạo nên cơn sốt?

Trước tiên, chúng ta cần hiểu công nghệ nền tảng đứng sau ChatGPT là mô hình ngôn ngữ lớn (large language models - LLM), thuộc lĩnh vực AI tạo sinh (generative AI). Sau khi được huấn luyện với dữ liệu hoặc nội dung có sẵn trong quá khứ, AI tạo sinh là một loại AI được sử dụng để tạo ra nội dung mới.

Các phần mềm AI tạo sinh như Midjourney, DALL-E (sinh hình ảnh) đã gây bất ngờ và hiệu ứng truyền thông lớn trong những năm gần đây. Ứng dụng tương tác người dùng đầu tiên của AI tạo sinh được sử dụng rộng rãi là ChatGPT, mà tôi biết rằng nó đã được tạo cho người dùng phổ thông.

Tất nhiên, chatbot không phải là sản phẩm công nghệ mới của AI. Các công nghệ AI tạo sinh của ChatGPT cũng không phải là mới, nhưng đây là công cụ chatbot dựa trên mô hình ngôn ngữ lớn của AI tạo sinh đầu tiên dành cho công chúng phổ thông như một sản phẩm hoàn thiện (dù đây mới là bản thử nghiệm beta).

Điểm thứ hai là phần trải nghiệm người dùng của ChatGPT được phát triển thân thiện hơn so với các công cụ tương tự. Đội ngũ của OpenAI đã biết cách tinh chỉnh LLM cho bài toán chatbot.

Xu hướng công nghệ AI trong tương lai gần chắc chắn sẽ bao gồm AI tạo sinh và các sản phẩm dựa trên công nghệ AI tạo sinh như ChatGPT. Nó có khả năng tận dụng lượng dữ liệu huấn luyện lớn mà không cần sự can thiệp nhiều của con người trong quá trình tự học.

- Nhiều người cho rằng với những gì ChatGPT làm được, nó có thể thay thế con người trong một số lĩnh vực nghề nghiệp cụ thể, khiến nhiều nghề có thể biến mất. Ông tin rằng nhận định này là chính xác?

Không còn quá sớm để đưa ra những đánh giá mang tính khái quát hay vĩ mô về ChatGPT. Những đánh giá nghiêm túc, hệ thống và bài bản hơn cần có thời gian để hoàn thành. ChatGPT hiện mới là phiên bản thử nghiệm (beta) và mô hình ngôn ngữ cũng như hệ thống sẽ được cập nhật.

PGS.TS John Xuân Hoài, Viện trưởng AI Academy Vietnam

Trong thời gian ngắn tới, OpenAI dự kiến sẽ công bố LLM mới, GPT-4 thay thế cho mô hình GPT-3 nền tảng của ChatGPT.

Mặt khác, ChatGPT hoặc các công nghệ AI tạo sinh không phải không có hạn chế. Do đó, không có cơ sở để kết luận rằng "AI thay thế con người" hay "AI sẽ thay thế nghề nghiệp."

Tuy nhiên, các công nghệ và sản phẩm AI tạo sinh như ChatGPT sẽ thay đổi đáng kể một số ngành, lĩnh vực (theo cả chiều hướng tốt và xấu), đặc biệt là những ngành có nhu cầu cao về sản sinh nhiều nội dung, chẳng hạn như giáo dục hoặc truyền thông.

Xu hướng sắp tới vẫn là con người kết hợp với sự trợ giúp của AI để làm việc.

- Cá nhân ông nghĩ sao về ChatGPT, ông có thấy AI này 'ưu việt' như mọi người nghĩ không?

Như đã thảo luận ở trên, chúng ta không có đủ thông tin về mọi thứ bên trong ChatGPT và cũng không có đủ thời gian để có nhiều trải nghiệm, đánh giá kỹ lưỡng. Để trở nên thông minh hơn, hệ thống chatGPT và hệ thống nền tảng AI tạo sinh của nó sẽ được huấn luyện và cập nhật tiếp.

Điểm mạnh của ChatGPT như đã thấy là tận dụng khả năng của các LLM và sự cẩn thận, chăm chút trong việc làm dữ liệu huấn luyện, tinh chỉnh mô hình và làm sản phẩm nên ChatGPT có lẽ là chatbot AI đầu tiên dùng rộng rãi mà có trải nghiệm tốt cho người dùng.

Khả năng viết (tạo sinh) ngôn ngữ của ChatGPT rất tốt, mượt mà (coherence) và sáng sủa (tạo logic) giống như người viết. Nó tạo ra hiệu ứng truyền thông rất tốt cho các ứng dụng AI và làm cho việc ứng dụng các mô hình AI nhận thức (cognitive) trong các ứng dụng nhiều người dùng (massive users) trở nên khả thi hơn. Đồng thời, giới nghiên cứu nhận thấy rằng các LLM tiến gần hơn đến việc tạo ra các mô hình AI có khả năng như con người (về suy nghĩ, lập luận, sử dụng ngôn ngữ, sáng tạo, v.v.).

Tuy nhiên, với sự thiếu hụt của các công nghệ AI tạo sinh hiện tại, có vẻ như ChatGPT chỉ mô phỏng được tốt cách sinh ngôn ngữ (dạng câu trả lời), cách viết của con người, chứ không thể đảm bảo tính chính xác của nội dung.

Mặc dù thực tế là các LLM đã được tính đến trong quá trình xây dựng ChatGPT, nhưng vẫn có những sai sót của chúng, chẳng hạn như thiên lệch (bias), vẫn là một vấn đề tiềm ẩn. ChatGPT có ưu việt hay không vẫn còn là vấn đề cần xem xét kỹ lưỡng hơn ở các khía cạnh khác như kinh doanh, xã hội, con người...

- Rất nhiều doanh nghiệp công nghệ ở Việt Nam đã và đang đầu tư vào lĩnh vực trí tuệ nhân tạo. Theo ông, cơ hội nào để chúng ta mở rộng vị thế của mình trong lĩnh vực này trong tương lai?

LLM với công nghệ AI tạo sinh là nền tảng của ChatGPT. Mô hình GPT-3, đứng sau nó, là mô hình lớn có tới 175 tỷ tham số (Mô hình GPT-4 sắp tới được dự đoán sẽ có giá hơn 100 nghìn tỷ, gấp 600 lần GPT-3). Chi phí xây dựng các LLM như vậy là rất nhiều. Có nguồn tin cho rằng chỉ riêng tiền điện để huấn luyện GPT-3 đã hơn 10 triệu USD, chưa kể đến vấn đề lượng dữ liệu không lồ.

Theo ý kiến của tôi, chỉ có 5–6 doanh nghiệp trên thế giới hiện có thể xây dựng được các mô hình AI tạo sinh lớn như vậy (gọi là mô hình nền tảng hoặc nền tảng). Ngoài các rào cản về chi phí, dữ liệu, thì các khó khăn về kinh doanh, thị trường... cũng là những rào cản khiến các doanh nghiệp công nghệ AI ở Việt Nam (hoặc nhiều nước khác) khó tạo ra các mô hình AI nền tảng tương tự.

Nếu lựa chọn phát triển công nghệ AI tạo sinh này trong thời gian tới, tôi nghĩ rằng các công ty công nghệ Việt Nam phải lựa chọn hoặc là tìm ra những thị trường ngách, ví dụ chuyên về một lĩnh vực nào đó, khi chúng ta có lợi thế về dữ liệu (bởi những mô hình LLM GPT-3 mới chỉ huấn luyện trên những nguồn dữ liệu mở và chung).

Trên vai người khổng lồ là vị trí thứ hai. Đó là tận dụng những mô hình phức tạp đó để tạo ra các ứng dụng đặc biệt. Tất nhiên, ngoài hướng về AI nhận thức, định hướng AI vào các chuyên ngành (ngân hàng, bảo hiểm, sản xuất, etc - industrial AI) cũng là hướng khả dĩ cho các doanh nghiệp làm AI ở Việt Nam. Điều này có thể tận dụng được lợi thế địa phương về dữ liệu, bài toán, chuyên gia và kiến thức chuyên gia về khách hàng, thị trường, khách hàng và chuyên gia.

Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống