Đã đến lúc không quân Mỹ nói lời chia tay F-22?

Không quân Mỹ hiện đang tìm cách trì hoãn việc quốc hội nước này thông qua kế hoạch cho một phần phi đội tiêm kích tàng hình F-22 "Raptor" nghỉ hưu vào năm 2023, dự kiến sẽ có ít nhất 32 chiếc F-22 hoặc 17% phi đội buộc phải bị loại biên. Tuy nhiên, không quân Mỹ tin rằng thời điểm này là quá sớm và quá trình này vẫn có thể kéo dài đến năm 2030.

Vào tháng 3 năm 2022, một năm sau khi không quân Mỹ xác nhận rằng vai trò của phi đội Raptor đối với lực lượng này trong tương lai sẽ không còn quá lớn, kế hoạch nghỉ hưu F-22 lần đầu tiên được công bố.

Tuy nhiên, chi phí vận hành dòng tiêm kích tàng hình đắt đỏ này là nguyên nhân chính khiến F-22 buộc phải nghỉ hưu sớm, trong khi tỷ lệ sẵn sàng chiến đấu của phi đội luôn ở mức thấp. Điều này ngụ ý rằng chi phí vẫn thấp hơn nhiều so với việc duy trì phi đội F-22 nếu trang bị một phi đội F-35 mới hoàn toàn.

Theo Trợ lý Bộ trưởng Không quân Mỹ Andrew Hunter trong một báo cáo gửi cho Ủy ban Quân vụ Hạ viện Mỹ, việc duy trì phi đội gồm 184 chiếc F-22 trong sáu năm tới (đến năm 2030) sẽ tiêu tốn của không quân Mỹ 9 tỷ USD.

Tiêm kích tàng hình F-22 ban đầu được tạo ra với kỳ vọng có chi phí vận hành thấp hơn so với "người tiền nhiệm" F-15 Eagle, nhưng tiêm kích tàng hình này lại có chi phí vận hành và bảo dưỡng đắt nhất trong các dòng chiến đấu cơ của không quân Mỹ.

Chi phí hoạt động hàng giờ của F-22 lên tới gần 70.000 USD, thậm chí cao hơn đáng kể. Con số này cao hơn gấp đôi so với bất kỳ máy bay chiến đấu nào khác của Mỹ, mặc dù nó có kích thước tương đương với F-15.

Sự lỗi thời hiện tại của hệ thống điện tử hàng không của F-22, ngay cả so với các máy bay chiến đấu thế hệ thứ tư được sản xuất từ đầu những năm 2000, là một yếu tố khác làm tăng chi phí duy trì hoạt động của chúng. Không thể so sánh F-22 với các đối thủ cùng phân khúc như F-35, Su-57 và J-20.

Điều này khiến khả năng chiến đấu trên không của F-22 bị nghi ngờ nghiêm trọng, đặc biệt là do thiếu các liên kết dữ liệu cập nhật, đặc biệt hạn chế trong việc chia sẻ dữ liệu tác chiến lấy mạng làm trung tâm của không quân Mỹ hiện tại.

Liên quan đến sự lỗi thời của F-22 trong cấu hình hiện tại, đặc biệt là khi phải đối đầu với máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm J-20 của Trung Quốc.

Trong một phiên điều trần với Ủy ban quân vụ Hạ viện Mỹ, Trung tướng Richard Moore, phó tham mưu trưởng không quân Mỹ, đã nói rằng, dựa trên những vũ khí tiên tiến nhất mà F-22 Block 20 có thể mang theo hiện nay, nó không thể cạnh tranh với J-20, với những vũ khí tối tân nhất mà Trung Quốc có thể trang bị cho máy bay của họ.

Theo tướng Moore, các khoản tiết kiệm từ việc cắt giảm chương trình F-22 sẽ cho phép có thêm kinh phí để phát triển máy bay chiến đấu thế hệ thứ sáu. Tướng Moore nhấn mạnh rằng việc nâng cấp F-22 sẽ "ngốn nhiều chi phí và rất tốn thời gian".

Việc phát triển chiến đấu cơ thế hệ thứ 6 được coi là một lựa chọn khả thi hơn để không quân Mỹ đối phó với các dòng tiêm kích tàng hình của đối thủ.

Quyết định của Ủy ban quân vụ Hạ viện Mỹ về việc cho F-22 nghỉ hưu có thể bị ảnh hưởng trực tiếp bởi chi phí vận hành cao, tỷ lệ sẵn sàng chiến đấu thấp và nhu cầu nâng cấp tốn kém. Trong khi đó, các dòng chiến đấu cơ như F-15X và F-35 khi nâng cấp sẽ hiệu quả hơn về mặt chi phí và yêu cầu tác chiến.

F-35 và J-20 có những lợi thế rất lớn về hệ thống điện tử hàng không so với F-22, chẳng hạn như hệ thống radar tiên tiến hơn và các tính năng mà ngay cả khi F-22 tiến hành nâng cấp cũng không thể có được.

Ngoài ra, F-22 có tầm bay kém hơn so với bất kỳ máy bay chiến đấu nào cùng phân khúc, đặc biệt là ở mặt trận Thái Bình Dương, đây là một hạn chế nghiêm trọng. Ngoài ra, F-35 và F-15 với tầm bay xa hơn sẽ có khả năng hoạt động tốt hơn mà không quá phụ thuộc vào máy bay tiếp nhiên liệu trên không.

Do tính linh hoạt đặc biệt thấp của máy bay chiến đấu, không thể mang tên lửa chống hạm hoặc các tổ hợp tác chiến điện tử tiên tiến cho phép nó hoạt động trong các vai trò khác như F-15 đã làm, sự lỗi thời của F-22 đối với các nhiệm vụ chiếm ưu thế trên không cao cấp cũng trở thành một vấn đề. Tuy nhiên, việc cho F-22 nghỉ hưu vẫn gây tranh cãi.

Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống